خوب تا اینجا همه چیز را درمورد مفهوم قیمت پایانی و حجم مبنا بیان کرده‌ایم! شما اگر فرض بالا را به خوبی درک کرده باشید تقریبا با درک مفهوم قیمت پایانی و حجم مبنا در بورس به اندازه یک تار مو فاصله دارید. اگر تا اینجای مقاله نقطه‌ی ابهامی دارید پیشنهاد میکنیم یک بار دیگر مطلب بالا را با دقت مطالعه کنید و سپس ادامه این بحث را دنبال کنید.
حجم مبنا در بورس به چه معنی است؟
حجم مبنا در بورس یکی از مباحث جنجالی در ماه‌های آخر سال 1398 بود و تغییراتی که در قوانین مربوط به آن در فرابورس انجام شد باعث بوجود آمدن حواشی مختلفی شد. اما حجم مبنا در بورس به چه معنی است و چه کاربردی دارد؟ در این مقاله قصد داریم به طور مفصل به این مقوله بپردازیم و ضمن تعریف و توضیح مفهوم حجم مبنا، کاربرد این پارامتر در بازار سهام و همچنین ارتباط آن با قیمت پایانی یک سهم را بیان کنیم.
حجم مبنای یک سهم چیست؟
نبود منبعی که بتواند تعاریف بورسی را ساده سازی کند یکی از مشکلات افراد تازه وارد به بازار سرمایه است. از این رو سهم شناس در بیان آموزش مطالب بورسی، سعی در ساده سازی مطالب در قالب مثالهای ملموس دارد و این رویکرد از اهداف مهم تیم آموزشی سهم شناس است. بررسی حجم مبنا و توضیح مفهوم آن بدون بیان و توضیح مفهوم قیمت پایانی امکان پذیر نیست. بنابراین در ابتدا به مفهوم قیمت پایانی می‌پردازیم.
بررسی مفهوم قیمت پایانی به زبان ساده
حواس خود را جمع کنید! قصد داریم با یک مثال مفاهیم قیمت پایانی و حجم مبنا را توضیح دهیم. فرض کنید می‌خواهیم قیمت مسکن در شهر تهران را تعیین کنیم. خوب طبیعتا برای بیان پارامتری به نام “قیمت مسکن در تهران” با چالش زیر مواجه هستیم:
باتوجه به اینکه قیمت مسکن در نقاط مختلف تهران متفاوت است، چگونه میتوانیم قیمت مسکن را در تهران مشخص کنیم؟ از طرفی هر کسی میتواند ملک خود را به صورت دلخواه قیمت گذاری کند.
می‌بینید که برای اینکه مشخص کنیم قیمت ملک در تهران متری چند است باید به نوعی میانگین قیمت مسکن در همه مناطق را در نظر بگیریم. اما این قیمت، قیمتی است که در آن، معاملات ملک انجام شده است نه قیمتی که یک مالک برای ملک خود تعیین کرده است. در واقع زمانی که می‌گوییم قیمت مسکن در تهران متری فلان قدر است منظور میانگینی از قیمت‌های معاملات انجام شده در همه مناطق است. حال مطلب فرضی زیر را در نظر بگیرید.
فرض کنید می‌خواهیم قیمت مسکن را در سال 99 برای شهر تهران تعیین کنیم و دوباره فرض کنید که در منطقه 1 تهران یک معامله مسکن با قیمت متری 100 میلیون انجام شده است و این معامله تنها معامله مسکن در تهران در سال 99 بوده است! خوب در این صورت برای تعیین پارامتری به نام “قیمت مسکن در تهران” که باید میانگینی از قیمت‌های مناطق مختلف باشد با مشکل مواجه خواهیم شد، زیرا عملا معامله‌ای در مناطق دیگر تهران انجام نشده است که ما قیمت مناطق دیگر را داشته باشیم.
آیا در این شرایط درست است که بگوییم قیمت مسکن در تهران متری 100 میلیون است؟ قطعا پاسخ شما منفی است.
حال فرض دیگری را در نظر بگیرید. فرض کنید در منطقه 1 تهران یک مالک نامرد قیمت بسیار نجومی بر روی ملک خود گذاشته است (مثلا متری 1 میلیارد تومان!) و از قضا کسی پیدا میشود و این ملک را میخرد و این معامله تنها معامله مسکن در منطقه 1 بوده است! اما در منطقه 21 تهران، 10 معامله مسکن انجام شده که میانگین آنها متری 1 میلیون تومان بوده است و در بقیه مناطق هیچ معامله‌ای انجام نشده است. حال برای بیان “قیمت مسکن در تهران” میتوانیم میانگین قیمت‌ها در مناطق مختلف را حساب کنیم.
خوب میانگین یا حد وسط بین 1 میلیون و 1 میلیارد تقریبا میشود 500 میلیون، یعنی قیمت مسکن در تهران متری 500 میلیون است. این درحالی است که در منطقه 1 فقط یک معامله انجام شده است و میتواند این 1 معامله بیانگر قیمت واقعی ملک در منطقه 1 تهران نباشد. بنابراین تعداد یا حجم معاملات در منطقه برای ما مهم است و ما نمی‌توانیم تنها به یک یا چند معامله اعتماد کنیم. می‌بینید که برای بیان پارامتری مثل “قیمت مسکن در تهران” باید علاوه بر میانگین گیری قیمت‌ها در مناطق مختلف به حجم معاملات نیز توجه کرد تا بتوان تخمین واقعی‌تری از این موضوع داشته باشیم.
خوب تا اینجا همه چیز را درمورد مفهوم قیمت پایانی و حجم مبنا بیان کرده‌ایم! شما اگر فرض بالا را به خوبی درک کرده باشید تقریبا با درک مفهوم قیمت پایانی و حجم مبنا در بورس به اندازه یک تار مو فاصله دارید.
اگر تا اینجای مقاله نقطه‌ی ابهامی دارید پیشنهاد میکنیم یک بار دیگر مطلب بالا را با دقت مطالعه کنید و سپس ادامه این بحث را دنبال کنید.
مفهوم حجم مبنا به زبان ساده
قبل از آنکه به صورت تخصصی به بیان تعریف حجم مبنا در بورس بپردازیم، اجازه بدهید به کمک فرضی که در بالا کردیم به زبان بسیار ساده این مفهوم را بیان کنیم. فرض بالا را در نظر بگیرید، مفهوم “قیمت مسکن در تهران” دقیقا متناظر با “قیمت پایانی یک سهم” است. همان طور که باید برای تعیین قیمت مسکن در تهران میانگین قیمت در مناطق مختلف را محاسبه کنیم برای تعیین قیمت پایانی یک سهم باید میانگین قیمت در قیمت‌های مختلف را حساب کنیم. در بورس قیمت آخرین معامله ممکن است با قیمت پایانی سهم اختلاف داشته باشد. دقیقا مثل آخرین معامله مسکن در تهران که ممکن است در هر گوشه‌ای از تهران و با هر قیمتی اتفاق بیافتد. مقایسه آخرین قیمت معامله در بورس با قیمت پایانی مثل مقایسه آخرین معامله انجام شده مسکن در تهران با قیمت میانگین مسکن در تهران است.
همچنین در بالا گفتیم که برای تعیین قیمت مسکن در تهران باید میانگین قیمت مناطق مختلف را در نظر گرفت و از طرفی باید حجم معاملات هر منطقه مد نظر قرار داده شود. گفتیم که نمی‌توانیم به یک یا چند معامله اعتماد کنیم، سوال اینجاست که چند معامله باید در یک منطقه انجام شود که بتوانیم به آن اعتماد کنیم و میانگین قیمت آنها را قیمت مسکنِ آن منطقه در نظر بگیریم؟ حداقل حجم معاملاتی که باید انجام شود تا بتوانیم میانگین آنها را به عنوان قیمت مسکن در آن منطقه در نظر بگیریم، متناظر با حجم مبنا در بورس است.
به زبان علمی‌تر حجم مبنا حداقل حجمی است که باید یک سهم در یک قیمتی معامله شود تا نهایت تاثیر را در قیمت پایانی سهم بگذارد.
اگر هنوز متوجه مفهوم حجم مبنا نشده‌اید عجله نکنید.
در ابتدا فرض کردیم که در کل تهران فقط یک معامله در منطقه 1 تهران با قیمت متری 100 میلیون انجام شده باشد. اگر بخواهیم این قیمت را “قیمت مسکن در تهران” بدانیم، درست مانند این است که با معامله شدن یک عدد سهم در یک قیمت خیلی بالا یا خیلی پایین، قیمت اصلی آن سهم را همان قیمت در نظر بگیریم. اتفاقی که برای سهام‌هایی که حجم مبنای آنها 1 است در بورس می‌افتد.
وقتی حجم مبنای یک سهم 1 است، یعنی اگر فقط یک عدد برگه سهم در قیمت سقف مجاز روزانه و در مثبت 5 درصد معامله شود، قیمت پایانی آن سهم نیز 5 درصد رشد میکند. اما سهمی که حجم مبنای آن 100 هزار است، باید 100 هزار سهم در قیمت سقف مجاز روزانه معامله شود تا قیمت پایانی نیز به آن قیمت برسد. در واقع هر چقدر حجم معاملات در یک قیمتی بیشتر شود، قیمت پایانی به سمت آن قیمت گرایش پیدا میکند اما حداقل حجم مورد نیاز برای رسیدن قیمت پایانی به یک محدوده قیمتی به اندازه حجم مبنای سهم است. در اینجا لازم است کمی در مورد بازه مجاز قیمتی روزانه یک سهم صحبت کنیم.
بازه مجاز قیمت روزانه در یک سهم
دامنه نوسان یا بازه مجاز قیمتی روزانه‌ی یک سهم به معنی بیشترین تغییرات مجاز قیمت در رابطه حجم معاملات و حجم مبنا طول یک روز میباشد یا به عبارت دیگر قیمت یک سهم در یک روز از یک سقف یا کف تعیین شده نمی‌تواند فراتر برود.
در بسیاری از بورس‌های سهام دنیا دامنه نوسانی وجود ندارد و البته این مسئله به سیاست‌های اقتصادی و ظرفیت‌های بازار بورس هر کشور بستگی دارد. دامنه نوسان در بازار بورس ایران به دلیل کمبود آگاهی‌های مالی افراد تازه وارد و البته آشفتگی‌های قیمتی در واکنش به اخبار و حساسیت بازار به شایعات و هیجانات ایجاد شده تا از ضرر و زیان سهام داران خرد و افراد مبتدی و کم تجربه جلوگیری شود. بنابراین در زمان تصویب این قانون نیت جلوگیری از ضرر و زیان افراد مبتدی بوده است.
اما این بازه مجاز قیمت روزانه بر چه اساسی تعیین میشود؟ جواب این سوال “قیمت پایانی دیروز” است. در واقع قیمت پایانی یک سهم در هر روز، بازه قیمت مجاز فردا را مشخص میکند به این صورت که سقف مجاز 5 درصد بالاتر از قیمت پایانی و کف مجاز 5 درصد پایین تر از قیمت پایانی خواهد بود.
در حال حاضر دامنه نوسانات نمادهای بورسی در بازار الف فرابورس مثبت یا منفی 5% نسبت به قیمت پایانی روز قبل هر سهام می باشد. برای مثال اگر قیمت پایانی یک سهم امروز 100 تومان باشد قیمت مجاز برای معاملات فردای این سهم در بازه 95 تا 105 تومان خواهد بود. این بازه برای برخی از نمادها 3% و برخی دیگر 1% است که در بازار پایه فرابورس قرار دارند. به هر حال تمامی سهام‌ها دارای بازه مجازی هستند که بر اساس قیمت پایانی تعیین میشود.
آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.
آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .
رابطه حجم مبنا، قیمت پایانی و بازه قیمت مجاز سهم
تا حالا فهمیدیم که قیمت پایانی به حجم معاملات و حجم مبنای سهم وابسته است و بازه مجاز قیمتی فردا به قیمت پایانی بستگی دارد. کم کم متوجه می‌شوید که پارامترهای مختلف در تابلوی معاملاتی یک سهم چگونه به صورت زنجیروار به یگدیگر وابسته هستند. این پارامترها را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
برای آشنایی با تابلوی معاملاتی یک سهم، مقاله آموزش تابلوخوانی در بورس – مقدماتی و پیشرفته را مطالعه بفرمایید.
فرمول محاسبه قیمت پایانی
محاسبه قیمت پایانی یک سهم بر اساس حجم معاملات و حجم مبنا به صورت زیر است:
فرمول محاسبه قیمت پایانی
در فرمول بالا میانگین وزنی قیمت معامله شده در واقع میانگین قیمت در همان روز (با توجه به حجم معاملات در قیمت‌های مختلف) است. البته شما نیازی به دانستن این رابطه ندارید و تنها درک درستی از قیمت پایانی داشته باشید کافی است.
حجم مبنا در بورس چگونه تعیین میشود؟
قانون حجم مبنا برای کنترل رشد یا نزول بی‌رویه قیمت سهام و در سال 1382 تصویب شد. این قانون گاها دچار تغییراتی میشود و در آخرینِ آنها سعی شده است در طی یک سال که دارای حدود 250 روز کاری است، حداقل به اندازه 10 درصد از کل سهام یک شرکت معامله شود که بر این اساس حجم مبنای روزانه یک سهم 0.0004 (چهار ده هزارم) کل سهام شرکت قرار گرفته است. نتیجه منطقی این قانون این است که هر چقدر یک شرکت سهام بیشتری داشته باشد حجم مبنای بزرگتری دارد.
نکته: با توجه به این قانون حجم مبنا، در تمام شرکت‌های بورسی در صورتی که حداقل 10 درصد از تعداد سهام کل شرکت در یک سال در بالاترین یا پایین‌تر دامنه نوسانی روزانه معامله شود، قیمت اصلی یا همان پایانی سهم حداکثرِ افت یا رشد خودش را میتواند تجربه کند.
تعداد کل سهام یک شرکت را میتوانید در تابلوی معاملاتی هر سهم در سایت TSETMC پیدا کنید.
محاسبه حجم مبنا برای برخی از شرکت‌ها (بنا بر مقتضیات مختلف) کمی متفاوت است. اما آیا واقعا این مسئله برای ما مهم است؟ قطعا برای کسی که به دنبال کسب سود در بازار سهام است دانستن نحوه محاسبه حجم مبنا اهمیتی نخواهد داشت، چیزی که مهم است دانستن کارکرد حجم مبنا در یک سهم و کاربردهای مختلف آن است. شما باید یاد بگیرید در بورس به مطالعه مطالب به درد بخور بپردازید و وقت خود را برای مطالعه‌ی مطالبی که کاربرد زیادی ندارند هدر ندهید. از این رو از آوردن جزئیات بیشتر در این زمینه خودداری میکنیم.
حجم مبنا برای یک معامله‌گر حرفهای چه استفاده‌ای دارد؟
اصولا وجود حجم مبنا باعث عمق بازار میشود و اجازه نمی‌دهد سهم بدون اینکه حجم زیادی معامله شود قیمتش افت یا رشد زیادی کند. حجم مبنا یک جور ترمز برای حرکات سریع قیمت است. ممکن است قیمت لحظه‌ای (آخرین قیمت) یک سهم در مثبت 5 باشد اما قیمت پایانی سهم هنوز منفی باشد. این اتفاق به این دلیل رخ میدهد که در ان روز تعداد زیادی سهم در قیمت‌های پایین معامله شده است و حجم معاملات در مثبت‌ها بالا کم بوده است. بر این اساس معامله گر‌های حرفهای میتوانند سهام‌هایی که فردا احتمالا صف خرید یا فروش خواهند بود را شناسایی کنند. معمولا اگر سهامی شرایط بالا را داشته باشد فردای آن روز صف خرید است. در این راستا میتوانید از فیلترهای بورسی مربوطه کمک به گیرید و این گونه نمادها را در طول روز پیدا کنید.
یکی دیگر از کارکردهای حجم مبنا برای یک معامله‌گر با تجربه این است که بر اساس حجم مبنای یک سهم میتواند تشخیص دهد که یک صف خرید تا چه اندازه میتواند پایدار باشد. به عنوان یک نکته به یاد داشته باشید که حجم‌های صف خرید اگر کمتر از حجم مبنای سهم باشد احتمال زیاد پایدار نیست و معمولا صف‌هایی که چندین برابر حجم مبنا حجم دارند، پایدار خواهند بود.
یکی از جالب‌ترین موارد استفاده از حجم مبنا و قیمت پایانی، ترفند خرید سهم از صف فروش است که این مطلب را در جزوه‌ی آموزش تابلوخوانی پیشرفته به طور کامل بیان کرده‌ایم.
مفاهیم پایه‌ای بورس بسیار گسترده و مهم هستند. اگر به تازگی به بازار سرمایه ورود کرده‌اید، پیشنهاد میکنیم مباحث آموزش بورس (به خصوص مفاهیم پایه) را به صورت منسجم در یک پکیج جامع اموزش بورس دریافت کنید. برای این منظور به لینک زیر مراجعه کنید.
جمع بندی
حجم مبنا در بورس یکی از مفاهیم مهم است که هر معامله‌گر سهام باید با آن به خوبی آشنا باشد. در این مقاله سعی کردیم ابتدا به زبان بسیار ساده مفهوم حجم مبنا را بیان کرده و در ادامه به کارکردهای آن در بازار سرمایه بپردازیم.
روش آموزشی تیم سهم شناس بر اساس ساده‌سازی مطالب و در عین حال کاربردی بودن آنها استوار است، اگر نظر، نقد یا پیشنهادی درباره این روش آموزشی دارید در کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
رابطهی حجم معامله و قیمت در بورس چگونه است؟
فراگرفتن تحلیل تکنیکال و استفاده از آن میتواند کمک بزرگی برای سرمایه‌گذارانی باشد که می‌خواهند در نقاط خوبی وارد سهم شده و در بهترین زمان ممکن از آن خارج شوند. عموماً تحلیل گران نه با یک نشانه که پس از دریافت چندین نکته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مثبت در خصوص شرایط مناسب برای خرید، وارد یک سهم می‌شوند. یکی از روش‌هایی که در تحلیل سهام بسیار حائز اهمیت است استفاده از حجم معاملات است که معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران تازه‌وارد بازار معمولاً از آن غافل‌اند. در این مقاله به بررسی انواع قیمت، حجم معاملات و دلایل اهمیت آن و نحوه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی استفاده از آن در معاملات خود می‌پردازیم.
انواع قیمت در بورس
همانطور که در معاملات خود و نیز در تابلوی معاملاتی مشاهده کرده‌اید انواع مختلفی از قیمت وجود دارد که هرکدام کارایی خود را دارد اما چون مبنای کلی بازار بر قیمت پایانی است، ما نیز هر جا اسمی از قیمت آوردیم منظورمان همان قیمت پایانی است. قیمت پایانی یک سهم قیمتی است که مبنای معاملات روز معاملاتی بعدی قرار می‌گیرد.
در واقع قیمت پایانی خود با مفهوم حجم معاملات پیوند عمیقی دارد زیرا که در شکل‌گیری آن تأثیرگذار است. باید بدانیم محاسبه قیمت پایانی در دو حالت انجام میشود. ۱ حجم سهام معامله شده کمتر از حجم مبنا باشد. ۲ حجم سهام معامله شده مساوی یا بیشتر از حجم مبنا باشد. حجم مبنا تعداد سهام مقرر شده از سمت سازمان بورس است که باید در هر روز معاملاتی جابه‌جا شود. اگر حجم معاملات از حجم مبنا کمتر باشد در این شرایط بر قیمت معامله برای روزهای آتی اثرگذار خواهد بود.
حجم معاملات چیست؟
به بیان ساده حجم معاملات به مجموع تعداد کل سهم‌های جابه‌جا (معامله) شده در یک نماد معاملاتی گفته میشود. حجم معاملاتی در تمامی بازارهای بورسی یا قراردادی کاربرد دارد. برای مثال فرض کنید که سهام abc دارای ۲ معامله است. سرمایه‌گذار اول ۴۰۰ سهم و سرمایه‌گذار دوم ۳۰۰ سهم از سهام abc را خریده‌اند. پس حجم معاملات abc تا این لحظه برابر ۷۰۰ خواهد بود. حجم معاملات را میتوان برای کل معاملات بازار در تمام نمادها نیز محاسبه و استفاده نمود. یکی دیگر از رابطه حجم معاملات و حجم مبنا مواردی که دارای اهمیت است و در برخی موارد کاربردی است، حجم معاملات در هر قیمت است که واکنش فعالین بازار در آن قیمت را بهتر نمایش میدهد.
اهمیت رابطه حجم معامله و قیمت سهام
حجم معاملات نه‌تنها در بازار بورس ایران بلکه در بیشتر بازارهای مالی سراسر دنیا دارای اهمیت زیادی است. باید این نکته را در نظر بگیریم که حجم معاملات دارای ارجحیت بیشتری نسبت به قیمت معاملات است. اما افزایش یا کاهش این حجم‌ها به چه معناست؟ ممکن است تصور کنید افزایش حجم معاملات نشانهٔ فروش سهم است اما باید تأمل بیشتری در این زمینه داشته باشیم. توجه به نمودار قیمت سهم کاری است که باید در این شرایط انجام دهیم زیرا که مثلاً ممکن است با افزایش قیمت حجم معاملات کاهش یابد که علامتی است که به ما می‌گوید حرکت صعودی سودسازی در پیش نداریم. همانطور که اگر حجم و قیمت سهم هم‌زمان افزایش یافت میتوانیم منتظر تغییرات مثبتی برای سهام خود باشیم.
همچنین اگر قیمت در سطوح پایینی و یک‌روند نزولی باشد و با افزایش حجم روبرو باشیم، نوید تغییر روند و یک رشد خوب را میدهد؛ بنابراین بررسی هم‌زمان حجم معاملات و قیمت‌ها بسیار حائز اهمیت است.
رابطهی حجم معامله و قیمت و سایر پارامترها
حجم معاملات از جمله موارد با اهمیتی است که بر روی پارامترهای مختلفی اثرگذار است. توجه مداوم به حجم معاملات برای استنتاج نتایج صحیح در خصوص مؤلفه‌هایی که در ادامه مطرح خواهیم کرد الزامی است و این درست همان نکته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای است که وجه افتراق میان معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران حرفهای و معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران مبتدی است.
• نقدشوندگی
نقدشوندگی را میتوان سرعت تبدیل دارایی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به پول نقد ضمن درنظرگرفتن هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مبادلاتی دانست. مطابق تعریف، نقدشوندگی یکی از مسائل بسیار بااهمیت در خصوص هر سرمایهگذاری است و یکی از مؤلفه‌هایی است که در مقایسه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی بازارهای سرمایهگذاری با یکدیگر از آن استفاده میشود. اما برای پی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بردن به میزان نقدشوندگی یک سرمایهگذاری میتوان از حجم معاملاتی آن کمک گرفت و به وسیله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آن شرایط یک سرمایهگذاری را در پارامتر نقدشوندگی سنجید. هرچه حجم معامله‌ها بیشتر باشد نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آن است که میزان نقدشوندگی سهام نیز بیشتر خواهد بود. سهمی که نقدشوندگی مناسبی داشته باشد بیشتر موردتوجه سرمایهگذاران قرار گرفته و بنابراین با بهبود حجم معاملاتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش، ورود و خروج به آن سهل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر خواهد بود و سرمایهگذاران در صفوف عریض‌وطویل خریدوفروش با مشکل مواجه نخواهند شد.
• حباب بازار
اگر سهمی نوسانات نامنظم و بدون دلیل مناسب بنیادی داشته باشد، بی‌اعتمادی مردم و سرمایهگذاران را در پی خواهد داشت. با بی‌اعتمادی مردم و خروج سرمایه از سهم و سوق سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مردم به بازارهای رقیب، کاهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های محسوسی در حجم معاملات احساس خواهد شد. بدین ترتیب در شرایطی که بازاری رشد قیمتی را دارد اما هم‌زمان خروج پول را هم تجربه میکند و با افت حجم همراه است، این پیام را متبادر میکند که بازار یا سهم مدنظر دارای حباب قیمتی است.
به‌طورکلی باید در نظر داشته باشیم که بررسی رابطه قیمت و حجم در بازه‌های زمانی مختلف، متفاوت خواهد بود. یعنی تحلیل رابطهی این دو وابسته به شرایط است اما می‌دانیم که بهتر است بازه‌های زمانی بلندمدت‌تری برای بررسی اثرگذاری این دو عامل بر هم در نظر بگیریم. زیرا که در کوتاه‌مدت ممکن است هر یک تحت شرایط خاصی دستخوش تغییرات گردد.
بهبود معاملات با استفاده از حجم
یکی از مفاهیم بااهمیت در خصوص سرمایهگذاری در هر بازاری روند آن بازار است. هر سرمایهگذاری باید بتواند روند بازاری که قصد سرمایهگذاری در آن دارد را شناسایی کرده و مطابق با آن اقدام به سرمایهگذاری در بازار مدنظر خود کند.
پس از تشخیص روند مسئله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی حائز اهمیت دیگری که موضوعیت پیدا خواهد کرد، بحث قدرت روند است. میزان قدرت روندها ارتباط تنگاتنگی با ادامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار بودن آنها از منظر زمانی دارد؛ بنابراین شناسایی قدرت و ضعف روند نیز بسیار حائز اهمیت خواهد بود. برای شناسایی قدرت و ضعف روند یکی از مواردی که کمک بسیار زیادی خواهد کرد، مسئله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مربوط به حجم معاملات است. قدرت یا ضعف روندها اطلاعاتی است که از بررسی حجم معاملات قابل‌مشاهده است. ما نیاز به شناسایی حرکت‌های قوی و ورود به آنها داریم. اگر بازار روندی ضعیف داشته باشد آنگاه شناسایی معکوس شدن بازار، ارزشمند خواهد بود.
بنابراین میتوان گفت توجه به حجم معاملات و ارتباط آن با قیمت در هر شرایطی برای بهبود معاملات کمک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده خواهد بود.
• تأیید روند
بازاری که درحال رشد یا نزول روند دار و قدرتمند است، حجم معاملاتی بالایی خواهد داشت. بیشتر شدن خریداران و افزایش حجم معاملات کمک شایانی به صعود قیمت‌ها خواهد داشت البته که برعکس این قضیه نیز صادق است و بازار رو به نزول نیز با افزایش فشار فروش ریزش شارپ تری را تجربه میکند.
اگر در روند صعودی شاهد کاهش حجم معاملات باشیم نشان کم‌شدن جذابیت آن نماد خواهد بود. پس به‌طورکلی روند قوی سهم عموماً با حجم معاملاتی بالا همراه است.
• اشباع حرکت و حجم معاملات
گاهی در بازار، سرمایه‌گذارانی وجود دارند که مدت زیادی است صبر کرده‌اند. این افراد هنگامی‌که در رشد بیشتر و دریافت سودهای بالاتر شک دارند، ممکن است با اقدام به معامله جهت بازار را معکوس کنند.
در بازارهای دارای روند چه صعودی و چه نزولی پس از مدتی قیمت‌ها اشباع میشود. اشباع‌ها حرکاتی هستند که با افزایش حجم معاملات همراه است.
برای مثال هنگامی که بازار نزولی است فشار زیادی بر سرمایهگذاران می‌آید و این ترس و فشار فروش باعث افت بیشتر قیمت‌ها و بالاتر رفتن حجم معاملات میشود که نشانه‌ای برای تمام شدن روند نزولی است.
• تاریخ حجم معاملات
یکی از جملات پرکاربرد بورس آن است که تاریخ تکرار میشود، اما حجم معاملات باید مرتبط با تاریخ اخیر باشد. مورد قیاس قراردادن حجم معاملات امروز با معاملات چند دهه قبل کاری غیرمنطقی است و اطلاعات درستی به ما نمی‌دهد.
جمع‌بندی پیرامون حجم معامله و قیمت
حجم معاملاتی و رابطهی آن با قیمت یک دانش بسیار حیاتی برای کسانی است که می‌خواهند سرمایهگذاری کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریسک و دقیقی داشته باشند. سرمایهگذاران حرفهای همواره از این روش استفاده می‌کنند تا ضعف و قدرت بازار و سهام مد نظرشان را بسنجند. باید به یاد داشته باشیم که استفاده از حجم نه یک روش صرف بلکه یک ابزار کمکی برای تحلیل دقیق‌تر و اطمینان از وضعیت بازار است. به کمک حجم معاملات میتوانیم نقاط شکل‌گیری یا تضعیف روندها را بهتر تشخیص دهیم.
تفاوت قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی چیست؟ از حجم مبنا چه استفاده ای در محاسبه قیمت پایانی می شود؟
لطفا توجه کنید که قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله با هم متفاوت هستند.
قیمت آخرین معامله ، همانطور که از نامش پیداست، به آخرین معامله ای که در آن روز انجام شده اشاره دارد.
قیمت پایانی اما مفهوم متفاوتی هست که باید محاسبه کنیم. در محاسبه آن 2 فاکتور تاثیر گذارند ، فاکتور اول اینکه قیمت ها روی چه اعدادی معامله شده اند. مثلا اگر 90% معاملات امروز روی +2% انجام شده اند و فقط 10% قیمت معاملات در پایان روز به +5% رسیده اند، آن وقت میانگین وزنی آنها مشخص کننده قیمت پایانی خواهد بود. بدیهی است در این مثال قیمت پایانی که محاسبه می کنیم پایین تر از قیمت آخرین معامله خواهد شد.
فاکتور دیگری که در محاسبه قیمت پایانی دخیل هست حجم مبناست. اگر سهامی حداقل به اندازه حجم مبنایش معامله شده باشد فرمول بالا صدق می کند وگرنه، به نسبتی که امروز معامله شده، قیمت را تعدیل می کنند. مثلا با فرمول بالا می بینیم که قیمت پایانی 2.3% به نسبت اول روز رشد کرده اما چون حجم معاملات فقط نصف حجم مبنا بوده بنابراین قیمت پایانی بجای اینکه 2.3% رشد کند فقط 1.15% رشد خواهد کرد.
پس به طور خلاصه سهامی که آخر روز روی مثبت 5% داشت معامله می شد، بخاطر اینکه اولا بیشتر معاملاتش روی مثبت 2درصد بوده و ثانیا حجم مبنایش پر نشده، نهایتا قیمت پایانی اش مثبت 5% نخواهد شد بلکه مثبت 1.15% بیش از قیمت آغاز روز خواهد بود.
این قیمت پایانی که محاسبه می شود، مبنای قیمت گذاری روز بعد خواهد بود، یعنی دامنه نوسان فردا بر اساس قیمت پایانی امروز محاسبه می شود نه قیمت آخرین معامله.
نگران نباشید اگر احساس می کنید این مطلب برایتان کمی پیچیده هست، ما اینها را کامل در دوره های آموزشی با ذکر مثال های مختلف به شما آموزش خواهیم داد.
حجم مبنا در بورس و کاربرد آن
اگر با بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار آشنا باشید احتمالا واژه حجم مبنا را بر روی تابلو معاملات دیده‌اید.
ممکن است این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که فرمول حجم مبنا چیست
و حجم مبنا چگونه محاسبه میشود؟! اصلا حجم مبنا چه کاربردی دارد؟!
حجم مبنا در بورس و کاربرد آن
به حداقل تعداد سهامی که باید در طول یک روز معامله شود تا قیمت اصلی (پایانی) آن سهم
بتواند نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، «حجم مبنا» گفته میشود.
حجم مبنا ابزاری است که تنها در بورس تهران برای کمک به حفظ آرامش در معاملات از آن استفاده میشود.
به‌این‌ترتیب که این ابزار باعث کاهش هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت‌های بورسی شده
و همچنین از افت یا رشد بی‌رویه آن جلوگیری میکند. در تعیین میزان آن هیچ معامله گری دخالت نداشته
و به‌طور خودکار توسط سامانه معاملات اندازه‌گیری میشود. برای مشاهده حجم مبنای مربوط به هر نماد بورسی،
می‌بایست در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به جستجوی نماد موردنظر پرداخت.
تاریخچه شکل گیری حجم مبنا
حجم مبنا در سال ۱۳۸۲ توسط سازمان بورس و اوراق بهادار به سردبیری حسین عبده تبریزی شکل گرفت.
در ابتدای این قانون، اساس بر این بود که ۱۵ درصد از کل سهام یک شرکت بورسی طی یک سال مورد معامله قرار گیرد
و روزهای کاری سال ۲۵۰ روز در نظر گرفته شده بود.
بر این اساس حجم مبنای روزانه یک سهم، ۰.۰۰۰۶ (شش ده‌هزارم) کل سهام شرکت در نظر گرفته شد تا قیمت اصلی/ پایانی بتواند نوسان کند.
این قانون در سال ۱۳۸۳ از ۱۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش یافت
و حجم مبنای روزانه سهم به ۰.۰۰۰۸ (هشت ده‌هزارم) تغییر کرد؛
اما از سال ۱۳۹۳ به بعد به ۱۰ درصد کاهش یافته و تا به امروز ثابت مانده است؛
بنابراین حجم مبنای روزانه یک سهم به ۰.۰۰۰۴ (چهار ده‌هزارم) تبدیل گردید
و ابتدای هر هفته در صفحه نماد هر سهم قرار می‌گیرد.
نکته: در تمام شرکت‌های بورسی در حال حاضر باید ۱۰ درصد از تعداد سهام کل شرکت در یک سال مورد معامله قرار بگیرد
تا قیمت اصلی/پایانی آن بتواند به بالاترین یا پایین‌ترین حد خود برسد.
محاسبه حجم مبنا
در بالا ذکر گردید که قیمت پایانی هر سهمی برای داشتن نوسان باید حداقل ۱۰ درصد تعداد سهام کل شرکت مورد معامله قرار بگیرد. این درصد برای یک سال سهم است و برای محاسبه هرروز باید آن را تقسیم‌بر تعداد روزهای کاری هرسال کنیم که ۲۵۰ روز است. از تقسیم این دو عدد، رقم ۰٫۰۰۰۴ به دست می‌آید. با ضرب این عدد در تعداد سهام کل شرکت، حجم مبنا هر سهم محاسبه میشود.
۰.۱= ۱۰۰÷۱۰ ۱۰ درصد تعداد سهام کل شرکت
۰.۰۰۰۴ = ۲۵۰ ÷ ۰.۱
تعداد سهام کل شرکت × ۰.۰۰۰۴ = حجم مبنا (۱
۲۵۰ روز کاری÷ ۱۰ درصد تعداد سهام = حجم مبنا (۲
ارزش حجم مبنا
در حال حاضر، حجم مبنا ابتدای هر هفته محاسبه میشود و تغییر می‌یابد.
ارزش حجم مبنای تعیین‌شده برای یک هفته باید بین ۵۰ میلیون تا ۱ میلیارد تومان باشد
و نمی‌تواند خارج از این محدوده باشد. این قانون به دلیل مشکلاتی که برای سهام شرکت‌های دارای ارزش بسیار بال
ا و یا شرکت های با سهام ارزش پایین پیش می‌آمد، وضع گردیده است.
بعد از به دست آمدن عدد حجم مبنا به روش فوق، می‌بایست آن را در قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه ضرب نماییم:
• چنانچه عدد به‌دست‌آمده در آخرین روز کاری هفته (چهارشنبه) عددی بین ۵۰ میلیون تومان
و ۱ میلیارد ریال باشد، حجم مبنا برای روز شنبه همان عدد به‌دست‌آمده خواهد بود.
• چنانچه عدد به‌دست‌آمده کمتر از ۵۰ میلیون تومان بود، حجم مبنا برای
روز شنبه برابر با ۵۰ میلیون تومان تقسیم‌بر قیمت پایانی روز چهارشنبه خواهد بود.
• چنانچه عدد به‌دست‌آمده بیشتر از ۱ میلیارد تومان بود حجم مبنای ما برای روز شنبه،
برابر با ۱ میلیارد تومان تقسیم‌بر قیمت پایانی روز چهارشنبه خواهد بود.
حداکثر ارزش حجم مبنا: ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان
حداقل ارزش حجم مبنا: ۵۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان
نکته: محاسبات حجم مبنا در آخرین روز کاری هفته (چهارشنبه) و برای هفته آینده انجام میشود.
مثال:
فرض کنید قیمت روز گذشته نمادی،۱۲۰ تومان است.
چنانچه نماد دارای حجم مبنایی معادل با ۲ میلیون سهم باشد
و میزان معاملات آن در روز موردنظر به ۱ میلیون سهم (۵۰ درصد حجم مبنا) برسد،
برای محاسبه قیمت پایانی روز جاری، می‌بایست ابتدا میانگین وزنی معاملات آن روز را حساب کنیم.
سپس میانگین به‌دست‌آمده را منهای قیمت پایانی روز گذشته کرده و در حجم مبنا ضرب می‌نماییم
و حاصل آن را با قیمت پایانی روز گذشته جمع کرده تا قیمت پایانی به‌دست‌آمده در این روز محاسبه شود.
به‌این‌ترتیب اگر میانگین وزنی معاملات روز جاری را ۱۳۰ در نظر بگیریم، قیمت پایانی نماد برابر با ۱۲۵ تومان خواهد بود.
میانگین وزنی معاملات امروز: ۱۳۰
قیمت پایانی روز گذشته: ۱۲۰ تومان
حجم مبنا: ۲ میلیون سهم
حجم معاملات روز جاری: ۱ میلیون سهم
تفاوت میانگین وزنی معاملات امروز باقیمت پایانی در روز گذشته:۱۰=۱۲۰-۱۳۰
تعدیل با حجم مبنا: ۵=۱۰×۰.۵
قیمت پایانی امروز: ۱۲۵=۱۲۰+۵
بنابراین مبنای تغییرات قیمت‌ها و سقف مجاز نوسان روز بعد، در بازه ۵ درصد مثبت و ۵ درصد منفی خواهد بود.
محاسبه قیمت پایانی
همانطور که قبلاً گفته شد قیمت پایانی به‌نوعی میانگین وزنی قیمت نیز محسوب میشود؛ اما قیمت پایانی هر سهم محاسبات پیچیده‌ای دارد که فرم آن در ادامه قرار داده شده است.
حالت اول: حجم معامله‌شده کمتر از حجم مبنا باشد.
P2 = قیمت پایانی روز جاری
P1 = قیمت پایانی روز قبل
z = میانگین وزنی قیمت در روز جاری p2 = p1 [(z-p1) y ÷ x] y = حجم معاملات
x = حجم مبنا شرکت
حالت دوم: حجم معاملات مساوی یا بیشتر از حجم مبنا باشد.
p2 = قیمت پایانی روز جاری
z =میانگین وزنی قیمت در روز جاری p2 = z
مجموع تعداد سهام ÷ مجموع ارزش = z
مزایا و معایب حجم مبنا
مهم‌ترین رابطه حجم معاملات و حجم مبنا مزیت حجم مبنا، جلوگیری از حرکات پرشیب و یک‌باره در روند قیمت‌ها است.
همچنین حجم مبنا مانع از ایجاد قیمت‌های کاذب میشود؛ اما نکته قابل‌توجه این است که در مواقعی مانند تشکیل
صف خریدوفروش، باعث بلوکه شدن مقدار زیادی از پول می‌گردد و نوسان قیمت در هر دو روند نزولی و صعودی کند میشود.
هنگامی‌که میزان حجم معاملات بسیار پایین می‌آید، سرمایهگذاران در بورس در این شرایط می‌گویند سهم خشک شده است و نوسان نمی‌کند.
در این شرایط سازمان بورس در یک محدوده زمانی معین همانند یک روز نماد سهام را بدون هیچ‌گونه حجم مبنا
و دامنه نوسان باز میکند تا معاملات انجام گیرد و قیمت موردنظر خریداران و فروشندگان از طریق عرضه و تقاضا مشخص گردد.
حجم مبنا در بورس چیست؟ و کاربرد آن
حجم مبنا حداقل تعداد سهام یک شرکت می باشد که در طول روز باید معامله شود تا قیمت پایانی بتواند بطور کامل با قیمت آخرین معامله در محدوده دامنه نوسان تطبیق پیدا کند. ( قیمت پایانی میانگین وزنی قیمت های معامله شده در طی روز می باشد که با حجم مبنا در ارتباط است.) هر چقدر تعداد سهام معامله شده کمتر از حجم مبنا باشد قیمت پایانی نیز به همان نسبت کمتر نوسان می کند.
حجم مبنا چیست؟
برای اینکه مفهوم حجم مبنا را درک کنیم اول باید بدانیم واژه حجم یعنی چه؟ در واقع حجم در بازار سرمایه تعداد به سهام یک شرکت گفته می شود و حجمه مبنا نیز کمترین تعداد سهمی است که باید معامله گردد تا قیمت اصلی سهم توانایی نوسنات چه مثبت و چه منفی را در طول روز داشته باشد. حجمه مبنا در سال ۸۲ به منظور کنترل رشد بی‌رویه قیمت سهام تصویب گردید. و یکی دیگر از عوامل موثر بر قیمت سهام در بورس می باشد.
حجمه مبنا در سال ۸۲ به منظور کنترل رشد بی‌رویه قیمت سهام تصویب گردید. و یکی دیگر از عوامل موثر بر قیمت سهام در بورس می باشد. حجمه مبنا برای هر سهم متفاوت می باشد و بر اساس تعداد کل سهام شرکت حساب میشود ولی حجمه مبنا در بیشتر موارد برای شرکت های بورسی ۰.۰۰۰۸ تعداد سهام شرکت در نظر گرفته می شود و حجمه مبنا برای شرکت های فرابورس ۱ می باشد.
برای مثال فرض کنید حجم مبنای سهامی ۶۰۰ هزار واحد سهم می باشد اگر تمام معاملات طی روز این سهام در ۳% مثبت انجام گیرد (اگر معاملات در قیمت های متفاوت باشد قیمت پایانی متفاوت خواهد بود و ما برای آموزش مثالی فرضی می زنیم.) و مثلا ۲۰۰ هزار واحد معامله شود. حجم رابطه حجم معاملات و حجم مبنا معاملات به حجم مبنا نرسیده و به همان نسبت قیمت پایانی کمتر بسته می شود یعنی قیمت پایانی در این شرایط ۱% مثبت می شود.
حجمه مبنای چه شرکت هایی ۱ است؟
در معاملات شرکت هایی که در فرابورس پذیرفته شده اند حجم مبنا اعمال نمیگردد و به همین دلیل حجم مبنای این شرکت ها ۱است به این معنی که سهم با هر میزان قیمتی مورد معامله قرار بگیرد تا آن قیمت نوسان خواهد کرد و ربطی هم به حجم معاملات ندارد البته توجه داشته باشید که برای محاسبه قیمت پایانی همان میانگین وزنی را در نظر میگیرند.
علاوه بر شرکت های فرابورسی حجمه مبنای سهام شرکت ها هم در روز بازگشایی نماد که میتواند علت های مختلفی مانند افزایش سرمایه، عرضه اولیه، پس از مجمع،تقسیم سود نقدی و … داشته باشد هم ۱ است تا به دلیل اینکه دامنه نوسان در یک چنین روزی وجود ندارد، قیمت سهام طبق عرضه و تقاضا مشخص گردد.
حجم مبنا چگونه محاسبه میشود؟
در فرمول محاسبه حجم مبنا ، قیمت پایانی آخرین روز هفته همراه با ضریب ۴ ده هزارم (۰/۰۰۰۴) از تعداد کل سهام شرکت دخیل است. ارزش حجم مبنای تعیین شده برای یک هفته باید بین ۵ میلیارد تا ۱۲ میلیارد تومان باشد و نمی تواند خارج از این محدوده باشد. برای تعیین حجم مبنای یک سهم ابتدا تعداد کل سهام شرکت را در ۴ ضرب و عدد بدست آمده را بر ۱۰۰۰۰ تقسیم می کنیم.
عدد بدست آمده حجم مبنا می باشد اما برای رعایت محدوده ارزش ، آن را در قیمت پایانی چهارشنبه ضرب می کنیم اگر عدد بدست آمده ارزش بین ۵ میلیارد تا ۱۲ میلیارد تومان داشت همان عدد حجم مبنا می باشد اما اگر:
- عدد بدست آمده بیش از ۱۲ میلیارد تومان ارزش داشته باشد حجم مبنا از آن عدد کاهش یافته بطوریکه ضرب آن در قیمت پایانی آخرین روز کاری هفته حداکثر ۱۲ میلیارد تومان شود. (حجم مبنا حاصل تقسیم ۱۲ میلیارد تومان به قیمت پایانی بر حسب تومان می باشد.)
- عدد بدست آمده کمتر از ۵ میلیارد تومان ارزش داشته باشد حجم مبنا از آن عدد افزایش یافته بطوریکه ضرب آن در قیمت پایانی آخرین روز کاری هفته حداقل ۵ میلیارد تومان شود.(حجم مبنا حاصل تقسیم ۵ میلیارد تومان به قیمت پایانی بر حسب تومان می باشد.)
حجم مبنا شرکت ها پس از افزایش سرمایه چگونه است
شرکت های سازمان بورس ممکن است قصد افزایش سرمایه داشته باشند و برای این کار اقدام نمایند. در صورت افزایش سرمایه همه سهام شرکت دستخوش تغییراتی خواهند شد و با توجه به شرایط افزایش سرمایه تعداد سهام شرکت ها کم یا زیاد می شود. بر همین اساس هم بعد از افزایش سرمایه حجمه مبنای شرکت های بورسی تغییر میکند و به محاسبه حجمه مبنای جدید برای آنها میپردازند.
تاثیر حجم مبنا بر نوسانات قیمت سهام
زمانی که تعداد سهام شرکتی بالا باشد، قطعا حجمه مبنای بیشتری هم دارد بر همین اساس، در معاملات سهام شرکت‌های بزرگ که حجمه مبنایشان زیاد است، بعضی وقتها نوسانات کمتری نسبت به سهام شرکت‌های کوچک دارند.
حجمه مبنا باعث میشود که هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت ها کاهش یابد و همچنین از ریزش یا رشد بی رویه قیمت سهام شرکت ها جلوگیری شود ما در این مطلب قصد داریم به بررسی حجمه مبنا در بورس چیست؟ مهم ترین هدف برای تعیین حجم مبنا چیست؟فرمول و محاسبه حجمه رابطه حجم معاملات و حجم مبنا مبنا، بپردازیم.
مهم ترین هدف برای تعیین حجم مبنا چیست؟
هدف اصلی از مشخص کردن حجمه مبنا کنترل بر روی نوسانات قیمت می باشد که ممکن است تحت تاثیر حجم معاملات قرار گیرد. در حالت کلی به منظور مطمئن شدن از اینکه تغییر قیمت سهام قابل اطمینان باشد منطقی میباشد که تعداد زیادی سهم در قیمت جدید معامله خواهد شد مگر اینکه فقط با معامله یک سهم در قیمت های غیرمنطقی امکان داردقیمت و نوسان کاذب برای آن سهم بوجود آورد.
پس میزان حجم معاملات طبق اندازه هر شرکت باید زیاد باشد تا بشود به نوسانات قیمت آن متکی شد مگر اینکه در تعداد پایینی از حجم معاملات ریسک بالای قیمت های کاذب از طرف بازیگران و نوسان گیران وجود دارد.
حجم مبنا شیب روند های صعودی و نزولی را متعادل میکند و همانطور که گفته شد هدف اصلی آن منطقی کردن روند قیمتی شرکت هاست و باعث شد تا رشد یا ریزش قیمت سهام شرکت، در صورت معامله شدن تعداد سهام بالایی باشد.
حجمه مبنا باعث شد تا هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت ها کاهش یابد و از ریزش یا رشد بی رویه قیمت سهام شرکت ها جلوگیری کرد و باعث شد که سرمایه گذاران زیادی جذب بورس شوند.
حجم مبنای شرکت ها پس از افزایش سرمایه چگونه است
شرکت های سازمان بورس ممکن است قصد افزایش سرمایه داشته باشند و برای این کار اقدام نمایند. در صورت افزایش سرمایه همه سهام شرکت دستخوش تغییراتی خواهند شد و با توجه به شرایط افزایش سرمایه تعداد سهام شرکت ها کم یا زیاد می شود. بر همین اساس هم بعد از افزایش سرمایه حجمه مبنای شرکت های بورسی تغییر میکند و به محاسبه حجم مبنای جدید برای آنها میپردازند.
بر نوسانات قیمت سهام چه تاثیری دارد؟
زمانی که تعداد سهام شرکتی بالا باشد، قطعا حجم مببنای بیشتری هم دارد بر همین اساس، در معاملات سهام شرکت‌های بزرگ که حجمه مبنایشان زیاد است، بعضی وقتها نوسانات کمتری نسبت به سهام شرکت‌های کوچک دارند. افرادی که قصد نوسان‌گیری دارند، قطعا به نوسانات کم راضی نیستند، به این دلیل که سودشان به میزان نوسانات در کوتاه‌مدت استوار می باشد، بر همین اساس بیشتر وقت ها در سهام شرکت‌های کوچک و علی الخصوص سهام شرکت های پذیرفته شده در فرابورس معامله می‌نمایند که حجمه مبنایشان ۱ است.
معایب و مزایای حجم مبنا
همانطور که گفتیم حجمه مببنا از ایجاد قیمت های کاذب جلوگیری می کند اما در مواقعی مثل تشکیل صف های خرید و فروش نیز باعث بلوکه شدن حجم زیادی از پول می شود و نوسان قیمت رابطه حجم معاملات و حجم مبنا را در هر دو روند نزولی و صعودی کند می کند.
در این مواقع که حجم معاملات بسیار پایین می آید ( به اصطلاح می گویند سهم خشک شده است) و نوسانی نمی کند معمولا در این شرایط سازمان بورس در محدوده زمانی مشخصی مانند یک روز نماد سهام را بدون دامنه نوسان و حجمه مبنا باز می کند تا معاملات انجام شود و قیمت مورد نظر خریداران و فروشندگان در عرضه و تقاضا تعیین شود.
حجم مبنای یک سهم را از کجا پیدا کنیم؟
رای دسترسی به حجمه مبنای یک سهام باید به سایت مدیریت و فناوری بورس تهران مراجعه کرده و در قسمت جست و جو نماد مورد نظرتان را پیدا و به صفحه آن نماد بروید. بطور مثال حجم مبنای نماد چکارن را در تصویر زیر مشاهده می کنید.
فرمول و محاسبه حجم مبنا
با توجه به اینکه در تمامی روزهای سال معاملات انجام نمی شود پس در فرمول حجم مبنا کل سال را در نظر نمیگیریم بلکه تعداد روزهای کاری یک سال را که ۲۵۰ روز است در نظر میگیریم، معمولا هم حجم مبنای روزانه ۰٫۰۰۰۸ کل سهم می باشد.
مثلاً در صورتی که شرکتی به میزان ۱۰۰ میلیون سهم داشته باشد، حجم مبنای آن ۸۰۰۰۰ سهم خواهد بود. بر این اساس، باید کمه کم ۸۰ هزار سهم معامله شود تا میزان تغییرات قیمت آن روز در سهم اعمال گردد. فرمول حجم مبنا به صورت زیر می باشد:
و بر اساس آنچه که در مطالب فوق گفته شد حجم مبنا برای شرکت‌هایی که در فرابورس فعالیت دارند ۱ می باشد؛ فقط باید یک سهم در نماد مورد نظر خرید و فروش شود تا افزایش یا کاهش قیمت در سهم اعمال گردد.
سخن آخر
بازار بورس، بازاری همراه با ریسک است، لذا سازمان بورس و اوراق بهادار تهران همواره در تلاش برای به حداقل رساندن ریسک و اتخاذ قوانینی در جهت ایجاد فضایی امن برای انجام معاملات است. ازاین‌رو حجم مبنا را به‌عنوان ابزاری برای کمک به حفظ آرامش تعیین کرده است. در کنار تمام مزایای حجم مبنا که در این مقاله به آن اشاره گردید، به معایب آن نیز پرداختیم و در نهایت اشاره کردیم که سازمان بورس برای رفع مشکلات و معایب ناشی از آن نیز راهکارهایی اندیشیده و حجم مبنا را به ابزاری کارآمد و ضروری در معاملات بورس تهران تبدیل نموده است.
در تمام شرکت‌های بورسی در حال حاضر باید ۱۰ درصد از تعداد سهام کل شرکت در یک سال مورد معامله قرار بگیرد تا قیمت اصلی/پایانی آن بتواند به بالاترین یا پایین‌ترین حد خود برسد.
دیدگاه شما