تبخیر ۱۳۱ میلیارد دلار از ارزش بورس/ مهمترین محرک در روند آتی شاخص بازار سهام چیست؟/ پیش بینی یک بانک آمریکایی از قیمت نفت در سال آینده
معاملات بازار سهام در آخرین روز کاری در مدار منفی پیگیری شد و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در معاملات روز گذشته ۵۲ هزار و ۹۰۲ واحد (معادل ۱/ ۳ درصد) ریزش کرد. به نقل از دنیای اقتصاد؛ به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه اکنون جریان معاملات بورس و فرابورس از روند منطقی خارج شده است و پیش‌بینی سمت و سوی بازار با توجه به دخالت‌های سیاستگذار و هیجان سرمایه‌گذار تا حدودی دشوار خواهد بود. ارزش بازار مجموع بورس و فرابورس در ۱۹ مرداد در رقم ۹ میلیون و ۱۷۷ هزار میلیارد تومان قرار داشت، اکنون نیز این رقم با کاهش حدود ۲ هزار میلیارد تومان به رقم ۷میلیون و ۲۲۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. محاسبه ارزش دلاری بازار سهام نیز نشان می‌دهد از ۸/ ۴۲۶ میلیارد دلار در ۱۹ مرداد ماه، اکنون با ۱۳۱ میلیارد و ۷۷۶ میلیون دلار کاهش به رقمی معادل ۲۹۵ میلیارد دلار رسیده‌ایم.
مهمترین محرک در روند آتی شاخص بازار سهام چیست؟
احسان عسکری کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که در شرایط فعلی، چه فاکتورهایی می تواند شاخص سهام را در تداوم حرکت در مسیر صعودی حمایت کند، گفت: یکی از مهمترین محرک ها در روند آتی شاخص بازار سهام قیمت ارز است که پس از چند ماه آثار کلی آن در صورت های مالی شرکت ها خواهد نشست. وی افزود: موفقیت شرکت ها در رشد تولید و فروش که در حال حاضر نیز شاهد آن هستیم تعیین کننده خواهد بود. همچنین قیمت نفت و کامودیتی ها در سودآوری شرکتها بزرگ بازار سرمایه تاثیر بزرگی دارد. به گفته عسکری، نزدیک شدن قیمت ارز در سامانه نیما به بازار آزاد می تواند برای شرکت های صادرات محور و دارای ذخایر ارزی بسیار جذاب باشد. از سوی دیگر متغیرهای اقتصادی شامل رشد نقدینگی، نرخ سود سپرده های بانکی، سیاست های پولی و مالی بانک مرکزی، نرخ تورم نقش زیادی در پیش بینی روند آتی بازار سرمایه دارند. /سنا
چند درصد معاملات بورس در اختیار سهامداران حقیقی است؟
محمودرضا خواجه نصیر نائب رئیس هیئت مدیره بورس در یک گفتگوی رادیویی گفت: به طور کلی نقش اشخاص حقیقی طی سال جاری در بازار سرمایه بیش از حقوقی‌ها بوده است. در همه بازارهای سرمایه متمرکز بین ۲۰ تا ۳۰ درصد سهام شناور آزاد شرکتها در دست مردم است و بازار سرمایه ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. بازار سرمایه در اثر ورود نقدینگی اشخاص که پیشران روند بازار سرمایه بوده قیمت گذاری و رشد کرده است. اصل اساسی که وجود دارد این است که در بازار سرمایه قیمتها را عرضه و تقاضا تعیین می‌کند. نرخ تورم در اقتصاد کشور طی سال ۹۸ بسیار بالا بود و نمود این رشد چه در قیمت ارز، مسکن و در سایر موارد وجود داشته و طبیعتاً مردم به سمت مامنی بودند که بتوانند با سرمایه گذاری‌های مناسب کاهش ارزش پول خود را پوشش دهند. از سهم ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد حقیقی طی سال‌های گذشته در معاملات بازار سرمایه، اکنون به ۶۰ تا ۷۰ درصد ارزش معاملات چه در سمت خرید و چه در سمت فروش رسیده است. بخش زیادی از سهامی که در اختیار حقوقی افول شاخص سهام در بورس نيويورک هاست جنبه مدیریتی دارد در معاملات جاری روزانه بازار اصلاً ورود پیدا نمی‌کند. تعریف سهام شناور آزاد در بازارهای سرمایه و بورس سهامی که قابلیت معامله و گردش دارد بقیه سهام به نوعی قفل شده و غیر قابل معامله است. بخش تعیین کننده بازار همان ۲۰ درصد سهام شناور آزاد است که در آن ۲۰ درصد سهام شناور آزاد گردش معاملات اشخاص حقیقی از ابتدای سال جاری تا پایان مرداد ماه ۶۰ تا ۷۰ درصد بوده است.
۸۰ درصد ارزش بورس در اختیار ۲۵ درصد بنگاه هاست
حسین صمصامی استاد دانشگاه گفت: طبق معمول افرادی که مباحث مالی را دنبال می کنند صرفا بورس را به عنوان یک بازار درنظر می گیرند، در حالی که بورس یک تکه ای از اقتصاد است. وی که در یک برنامه رایویی سخن می گفت، اظهار کرد: آنچه در بازار بورس ایران اتفاق افتاده یک روند معقول و متعادلی را طی نکرده است. این بازار هیچ سنخیت و تناسبی با بخش واقعی اقتصاد و افول شاخص سهام در بورس نيويورک سرمایه گذاری داخلی بنگاه ها ندارد، چون دلیل اصلی آن به سفته بازی، دلالی، تبلیغات و مباحثی که در این زمینه مطرح شده مربوط می شود. شوربختانه تبلیغات زیادی در رابطه با بازار بورس شد مبنی بر اینکه مردم وارد بورس شوید سرمایه گذاری در بورس فلان و بیسار است. این تبلیغات و مباحثی که مطرح شد یک مسیر نادرستی را برای مردم فراهم کرد و مردم روی حساب اعتباری که به این حرف ها داشتند وارد بازار شدند. از همان ابتدا کارشناسان به مردم هشدار می دانند خیلی مراقب باشید، چون این بازار هیچ تناسبی با بخش واقعی اقتصاد ندارد به یقین ماندگار نخواهد بود و طبیعی که ریزش داشته باشد. بررسی که در انتهای دهه اول اردیبهشت ماه سال جاری انجام دادیم معلوم شد حدود ۸۰ درصد ارزش کل بورس در اختیار تنها ۲۵ درصد بنگاه ها بوده است، یعنی در قسمت عرضه سهام ۲۵ درصد بنگاه ها حدود ۸۰ درصد ارزش کل بورس را در اختیار دارند.
۱.۵ میلیون ایرانی بیش از یک واحد مسکونی دارند
وزیر راه و شهرسازی درباره شناسایی خانه‌های خالی با استفاده از سامان اسکان گفت: یک و نیم میلیون مالک شناسایی شده‌اند که بیش از یک واحد مسکونی دارند؛ البته تعداد خانه‌های خالی بیش از ۲ میلیون واحد است و حتی یک نفر بیش از ۶۰۰ واحد داشته است؛ با این اوصاف، در حال شناسایی و اعتبار سنجی اطلاعات به دست آمده هستیم؛ کار ما از این به بعد پایان می‌یابد وسازمان مالیاتی باید از آنها مالیات بگیرد. اسلامی درباره اینکه مالیات ستانی از مالکان واحدهای خالی از چه زمانی آغاز می‌شود، گفت: امیدوارم اقدام خوبی در سال ۹۹ انجام شود.
پیش بینی یک بانک آمریکایی از قیمت نفت در سال آینده
بانک آمریکایی گلدمن ساکس انتظار دارد قیمت نفت برنت در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۱ به ۶۵ دلار در هر بشکه افزایش پیدا کند؛ با این حال ممکن است سال را با قیمت ۵۸ دلار به پایان ببرد. تحلیلگران بانک آمریکایی گلدمن ساکس در یادداشتی نوشتند: انتظار دارند قیمت هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدیت تا سه ماهه سوم سال ۲۰۲۱ به ۵۵ دلار و ۸۸ سنت صعود کند که بالاتر از پیش بینی قبلی ۵۱ دلار و ۳۸ سنت است. به گفته این تحلیلگران، احتمال بالایی وجود دارد که واکسن کرونا تا بهار سال آینده به طور گسترده موجود باشد و از رشد اقتصاد جهانی و تقاضا برای نفت و سوختها به خصوص سوخت جت حمایت کند. جفری کوری، مدیر بخش کالاهای گلدمن ساکس اوایل امسال گفته بود که چشم انداز نفت ضعیف مانده اما در سال ۲۰۲۱ قیمتها بهبود قابل توجهی پیدا می کنند. وی در ژوییه گفت: اگر قیمتها به سرعت افزایش پیدا کنند، در روند بازیابی توازن بازار اختلال ایجاد خواهد کرد زیرا باعث احیای تولید نفت شیل می شوند. تحلیلگران گلدمن ساکس در ژوییه اعلام کرده بودند که تقاضا برای نفت احتمالا تا سال ۲۰۲۲ با بازگشت میلیونها نفر به محل کار، استفاده بیشتر از وسایل نقلیه شخصی و حمایت دولت در قالب هزینه های زیرساخت، به سطح پیش از شیوع ویروس کرونا بهبود پیدا خواهد کرد.
محبوب‌ترین خودروها در آمریکا
نتایج تحقیقات موسسه جی‌دی پاور در آمریکا نشان می‌دهد که از دید رانندگان این کشور بی‌ام‌و، کیا و هیوندای بهترین خودروسازان بوده‌اند. به علاوه در تحقیقات دیگری مشخص شد که جنسیس، برند لوکس هیوندای از دید آمریکایی‌ها با کیفیت‌ترین خودروها را تولید کرده است. در این میان نیسان ماکسیما هم از لحاظ کیفیت و هم جذابیت رتبه چهارم را داشته است و رم ۱۵۰۰ نیز در جمع پیکاپ‌ها محبوب‌ترین خودرو در آمریکا بوده است. از سوی دیگر بی‌ام‌و ایکس ۶ و جگوار ایی‌پیس هم در صدر فهرست بهترین شاسی‌بلند‌ها بوده‌اند. اما آمریکایی‌ها عقیده دارند از لحاظ فناوری ولوو بهترین خودروساز آمریکا بوده است. پیش تر بی‌ام‌و، مرسدس بنز و هیوندای در صدر خودروسازان برتر در زمینه فناوری بوده‌اند. موسسه جی دی پاور هرساله چندین نظرسنجی و گزارش آماری از خودروسازی جهان را منتشر می‌کند.
پراید به مرز ۱۰۰ میلیون رسید
سعید موتمنی رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو با اشاره به اینکه نوسانات ارزی دلیل افزایش قیمت خودرو در بازار است، افزود: با بالا رفتن نرخ ارز، فروشندگان، خودرو به بازار عرضه نمی‌کنند و همین موضوع افزایش قیمتها را به همراه دارد. وی با بیان اینکه قیمت خودرو امروز نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۱۵ تا ۱۱۸ درصد افزایش داشته است، گفت: دیروز پراید ۱۱۱ با قیمت ۹۵ میلیون تومان عرضه شده در حالی که امروز تا ۹۹ میلیون تومان نیز نرخ گذاری شده است. تیبا صندوق دار روز گذشته ۹۷ میلیون تومان و امروز ۱۰۰ میلیون تومان و پژو پارس نیز دیروز ۱۸۲ میلیون تومان و امروز ۱۸۷ میلیون تومان قیمت گذاری شده است. رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو با اشاره به اینکه فروشنده و خریدار تمایلی برای معامله خودرو ندارند، افزود: همین رویه سبب ایجاد آشفتگی در بازار خودرو می‌شود. موتمنی با اشاره به اینکه امروز سمند ال ایکس ۱۵۷ میلیون تومان در بازار عرضه می‌شود، گفت: درحال حاضر سمند سورن ۲۰۱ میلیون تومان، پژو ۴۰۵ معادل ۱۵۷ میلیون تومان، پژو پارس TU5 به قیمت ۲۲۱ میلیون تومان، پژو ۲۰۶ تیپ دو ۱۷۴ میلیون تومان، پژو ۲۰۶ تیپ ۵ معادل ۲۰۷ میلیون تومان و پژو ۲۰۶ وی ۸ معادل ۲۰۰ میلیون تومان عرضه می‌شود.
بازرسان به سراغ بازار تخم مرغ رفتند
وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد: در پنج ماهه اول امسال در خصوص تنظیم بازار کالای مرغ و تخم مرغ اعلام شد که بر این اساس تعداد بازرسی های انجام شده در این مدت در مجموع، ۷۷ هزار و ۴۳۹ مورد بوده است. با توجه به تشدید بازرسی های مرتبط افول شاخص سهام در بورس نيويورک با این اقلام کالایی که از ابتدای امسال در چندین مرحله به عنوان اولویت بازرسی تعیین شده بودند؛ تعداد کل پرونده‌های متشکله برای تخلفات مرتبط با عرضه مرغ و تخم مرغ در سراسر کشور ۴ هزار و ۸۱۳ مورد بوده است. ارزش ریالی کل پرونده‌های متشکله و برگه های گزارش بازرسی در ۵ ماهه نخست امسال بالغ بر ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان بوده است. در گزارش ارائه شده از سوی سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان، تعداد بازرسی گوشت مرغ در پنج ماهه نخست امسال، ۴۸ هزار و ۴۰۹ مورد بوده و در همین راستا برای ۲ هزار ۶۷۰ واحد صنفی متخلف، برگه گزارش بازرسی به ارزش ریالی بالغ بر ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان تنظیم شده است. همچنین در این بازه زمانی تعداد بازرسی های انجام شده در خصوص کالای تخم مرغ ۲۹ هزار ۳۰ مورد بوده و برای ۲ هزار ۱۴۳ متخلف صنفی، گزارش بازرسی به ارزش ریالی حدود یک میلیارد و سیصد میلیون تومان تنظیم افول شاخص سهام در بورس نيويورک و به مرجع رسیدگی کننده ارسال شده است.
کرونا بزرگترین اقتصاد آمریکای لاتین را به وسعت سال ۲۰۰۹ بازگرداند
اقتصاد برزیل در سه ماهه دوم سال و بدنبال تدابیر قرنطینه مرتبط با شیوع ویروس کرونا و کاهش فعالیت تمامی بخش‌ها، با بیشترین رکود مواجه شد و بزرگترین اقتصاد آمریکای لاتین به وسعت سال ۲۰۰۹ خود بازگشت. پاندمی کرونا در سه ماهه دوم سال موجب افت ۹.۷ درصدی تولید ناخالص داخلی در برزیل شد؛ این رقم از سوی آژانس ملی آمار برزیل نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۱.۴ درصد اعلام شد. وسعت افول فعالیت اقتصادی در سراسر اقتصاد در سه ماهه دوم، گسترده بود؛ بخش صنعت با افت ۱۲.۳ درصدی روبرو شد؛ خدمات کاهش ۹.۷ درصدی را تجربه کرد؛ سرمایه‌گذاری ثابت ۱۵.۴ درصد آب رفت، مصرف خانگی ۱۲.۵ درصد کم شد و هزینه های دولت با ریزش ۸.۸ درصدی مواجه شد. ریزش مصرف خانوار که در برزیل دو سوم فعالیت اقتصادی را تشکیل می‌دهد، به طور برجسته ضربه سنگینی به اقتصاد این کشور وارد کرده است. تنها بخش کشاورزی در این سه ماهه با رشد ۰.۴ درصدی روبرو شده است. اقتصاد برزیل حالا ۱۴ درصد نسبت به اوج خود در سال ۲۰۱۴ کوچک‌تر شده است.
«کارلوس کاوال» مدیر شرکت سرمایه گذاری ASA Investments و وزیر اسبق خزانه داری برزیل می‌گوید، بازگشت اقتصاد برزیل به سطوج سال گذشته تا سال ۲۰۲۳ غیرمحتمل است. وی در اینباره گفت: اقتصاد دوره وحشتناکی را سپری می کند. از بن‌بست فعالیت اقتصادی گرفته تا تاثیرات اجتماعی و بیکاری همه و همه یک فاجعه را رقم زده است. کاوال پیش‌بینی خود را از رشد اقتصادی برزیل در سال ۲۰۲۱ به دلیل ابهام در مورد بازار کار و دورنمای مصرف، از ۲.۷ به ۲.۱ درصد کاهش داد. وزارت اقتصاد برزیل البته کمی خوش‌بین‌تر است؛ «پائولو گوئدس» وزیر اقتصاد این کشور گفت که ارقام سه ماهه دوم سال از صدای گوش خراش پاندمی در آن برهه حکایت دارد و حالا آن دوران سپری شده است و اقتصاد در مسیر احیای سریع قرار دارد.
اقتصاد انگلیس رو به افول است
لندن – ایرنا – نتایج تازه‌ترین تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد که اقتصاد انگلیس در ماه گذشته میلادی با فاصله قابل‌توجهی از حدی که انتظار می‌رفت، افت کرده و عملا رشدی را تجربه نکرده است.
به گزارش ایرنا، دفتر آمار ملی انگلیس روز دوشنبه گزارش داد که اقتصاد انگلیس در ماه فوریه (بهمن/اسفند) ۰.۱ درصد رشد داشته که در قیاس با ماه قبل از آن ۰.۷ درصد افت نشان می‌دهد. بر اساس گزارش این نهاد انگلیسی، کاهش تولید خودرو به رغم ازسرگیری مسافرت‌های هوایی، بیشترین سهم را در رشد منفی اقتصاد انگلیس داشته است.
اقتصاددانان انتظار داشتند که تولید ناخالص داخلی انگلیس در ماه فوریه، به دنبال لغو محدودیت های کرونایی در این کشور، دستکم ۰.۳ درصد رشد کند.
ریشی سوناک وزیر دارایی انگلیس اذعان داشت که «تهاجم روسیه به اوکراین باعث ایجاد بی اعتمادی در اقتصاد بریتانیا شده است» وی با این حال ادعا کرد که لندن به سیاست اعمال فشار علیه پوتین ادامه می‌دهد.
بر اساس دفتر آمار ملی انگلیس تولید تجهیزات حمل‌ونقل در ماه فوریه ۵.۴ درصد کاهش یافته و به دنبال آن تولید محصولات کامپیوتری و الکترونیکی افت کرده است. راندمان بخش ساخت و ساز نیز افول شاخص سهام در بورس نيويورک افول شاخص سهام در بورس نيويورک در این مدت کاهش یافته اما سرعت آن به نسبت صنایع تولیدی کمتر بوده است.
صاحبان مشاغل هشدار داده‌اند که با افزایش تورم در ماه‌های آینده اقتصاد کشور با مشکلات جدی مواجه خواهد شد. «سورن تیرو» رئیس بخش اقتصاد اتاق‌های بازرگانی بریتانیا می‌گوید که دولت باید حمایت مالی بیشتری از شرکتها و کسب‌وکارها برای مقابله با فشارهای فزاینده هزینه‌ها ارائه کند. او گفت: «کاهش رشد اقتصادی در فوریه احتمالاً شروع یک دوره طولانی مدت است، زیرا افزایش تورم، قبوض انرژی و مالیات‌ها به طور فزاینده‌ای به محرک‌های اصلی اقتصاد بریتانیا آسیب می‌زند.»
دفتر آمار ملی انگلیس هفته پیش گزارش داد که نرخ تورم در این کشور در ماه فوریه گذشته (بهمن/اسفند) به بالاترین حد طی نزدیک به ۳۰ سال گذشته رسید. این سازمان اعلام کرد که شاخص نرخ مشتری (CPI) از ۵.۵ درصد در ماه ژانویه به ۶.۲ درصد در ماه فوریه رسیده که ۰.۷ درصد نسبت به ماه قبل از آن افزایش نشان می‌دهد. این رقم بزرگتر از انتظار اقتصاددانان است که نرخ ۵.۹% را پیش بینی کرده بودند.
نرخ تورم در انگلیس بر اثر پیامدهای ناشی از خروج این کشور از اتحادیه اروپا، همه‌گیری کرونا و افزایش بهای سوخت در هفته‌های اخیر به سرعت در حال افزایش است.
بانک مرکزی انگلیس پیش بینی کرده است که نرخ تورم در ماه آینده میلادی به ۷.۲۵ درصد برسد. اما کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که با ادامه جنگ اوکراین و افزایش قیمت کالاهای اساسی نرخ تورم افزایش بیشتری را تجربه کند.
دولت، بورس و سهامداران خرد
حجم نقدینگی 45هزار میلیاردتومانی که در دوماهه اول سال جاری وارد بورس اوراق بهادار شده، یک‌ونیم برابر حجمی است که در افول شاخص سهام در بورس نيويورک 12 ماه سال گذشته جذب این بازار شده بود. این استقبال کم‌نظیر توجه بسیاری از ناظران و کارشناسان را به خود جلب کرده و تحلیل‌های متفاوتی درباره علل آن و پیش‌بینی تحولات آینده ارائه شده است. در این یادداشت با گذشتن از کنار این تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها فقط به بحث بنیادین وظیفه دولت در میدان بورس و ضرورت دفاع از حقوق سهامداران می‌پردازم.دلایل متعددی برای اثبات این ادعا وجود دارد که دولت درمورد وضعیت بورس اوراق بهادار در شرایط کلی تعهداتی دارد. ازیک‌سو بورس پیشانی اقتصاد کشور است و رونق آن نشان از رونق اقتصاد کشور دارد، پس اگر دولت با مدیریت و خردمندی خود رونق مداوم را بر این بازار مهم حاکم کند، به رشد اقتصادی کشور کمک کرده است. از سوی دیگر تأمین مالی بنگاه‌ها و پروژه‌های بزرگ صنعتی کشور از طریق بازار سرمایه درجه رقابت‌پذیری اقتصاد داخلی را افزایش داده و بر کارآمدی آن می‌افزاید. همچنین گسترش سهم بورس در اقتصاد ملی به معنی افزایش درجه شفافیت در اقتصاد و فاصله‌گرفتن از اقتصاد زیرزمینی و غیرقابل نظارت و سنجش است. علاوه‌براین دولت با نظارت مؤثر خود بر عملکرد بازیگران صحنه بورس، می‌تواند مانع هرگونه حرکت سودجویانه بشود که ممکن است زیانی را متوجه سهامداران به‌ویژه سهامداران خرد کند. ملزم کردن بازیگران صحنه بورس به رعایت مقررات سخت‌گیرانه چه در مرحله پذیرش در بورس و چه در دوران حضور و فعالیت در این بازار، دقیقا با این هدف انجام می‌گیرد و البته اینکه دولت در انجام این وظیفه مهم خود چه میزان موفقیت کسب کرده و می‌کند، بحث دیگری است. اما بی‌تردید در شرایطی که بازار بورس مورد هجوم گسترده سهامداران جدید قرار گرفته و حجم عظیمی از نقدینگی به سمت این بازار روانه شده است، وظایف و مسئولیت دولت را در این زمینه سنگین‌تر می‌کند. ورود گسترده سهامداران جدید به بازار که عمدتا به دلیل تازه‌وارد و کم‌تجربه بودن، رفتارهایی هیجانی خواهند داشت، از یک سو بر ریسک موجود در بورس می‌افزاید و انگیزه ماندن در این بازار پرمخاطره را برای برخی از بازیگران حرفه‌ای و مجرب اما محتاط و ریسک‌گریز کاهش می‌دهد و از سوی دیگر فرصتی بسیار ارزشمند و تکرارناشدنی در اختیار بازیگران بزرگ و زیرک قرار می‌دهد.
در این‌صورت با استفاده از این رفتار هیجانی سودهای نجومی کسب کنند و دارایی اندک سهامداران خرد را با لطایف‌الحیل از چنگشان دربیاورند.طبعا نتیجه نهایی این ضرر علاوه بر تشدید فقر اقشار متوسط و کم‌درآمد که پس‌اندازشان را از دست می‌دهند، این است که رشد کمّی و کیفی بازار سرمایه و حضور گسترده مردم در این بازار تا سال‌های سال به تعویق می‌افتد و این به معنی محدود‌شدن رشد آینده بورس خواهد بود. همان‌گونه که هجوم سهامداران جدید به بورس در نیمه دوم سال 92 و رشد سریع و سپس افول شاخص موجب افزایش بی‌اطمینانی شهروندان به این بازار مهم شد. در آن ایام در واقع این دولت بود که به دلیل نداشتن برنامه منسجم و مدبرانه نتوانست از هجوم و اعتماد مردم به بورس استفاده کرده و موجبات رشد و گسترش این بازار را فراهم بیاورد. دولت می‌توانست با اعمال تمهیداتی، این هجمه گسترده را مدیریت کند و با نظارت جدی خود مانع از تشدید رفتار هیجانی سهامداران جدید شود. در نیمه اول سال 99 نیز شاهد شرایطی هستیم که در آن ایام اتفاق افتاد و ورود گسترده نقدینگی به بازار را موجب شد. به نظر می‌رسد این‌بار دولت مسئولیت سنگین‌تری برعهده دارد و باید با بررسی تجربه سال 92، با ورود و حضور در میدان مانع بروز مشکلات و ناامیدی سهامداران جدید بشود. بازنگری در شیوه‌های نظارت، رصد دقیق عملکرد بازیگران و بازارگردانان بزرگ، بررسی روند معاملات و ورود و خروج‌های معنی‌دار و نیز استراتژی سبدگردانی بازیگرانی که از رانت اطلاعاتی برخوردار هستند، می‌تواند تا حدی رفتار سودجویانه فرصت‌طلبان را فاش کرده و مانع متضررشدن سهامداران خرد بشود.از سوی دیگر تلاش برای معرفی سبدهای سهام و شکل‌گیری صندوق‌های جدید سرمایه‌گذاری و تشویق سهامداران جدید برای خرید سهام این صندوق‌ها که ریسک کمتری دارند، به‌جای خرید مستقیم سهام، می‌تواند مانع افزایش ریسک این گروه شود که عمدتا پس‌انداز اندک خود را با هدف حفظ ارزش دارایی‌شان وارد بازار کرده‌اند.همچنین دولت می‌تواند و باید با ملزم ساختن نهادهای عمومی غیردولتی به حضور در بازار سرمایه به‌عنوان تعدیل‌کننده و با هدف کاهش ریسک ناشی از رفتار هیجانی سهامداران خرد، نوسانات ناخواسته شاخص بورس را مدیریت کرده و مانع از بروز و گسترش روحیه ناامیدی در بین سهامداران تازه‌کار شود. گفتنی است مجموعه سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه در بند سوم خود دولت را ملزم به جلب «مشارکت و بهره‌گیری مناسب از ظرفیت نهادهای عمومی غیردولتی با ایفای نقش ملی و فراملی آنها در تحقق اقتصاد مقاومتی» کرده است. طبعا استفاده از این ظرفیت با هدف حفظ رونق بورس و جلوگیری از ریزش احتمالی آن به دلیل تشدید رفتار هیجانی، یکی از بهترین شیوه‌های برخورداری از این ابزار قدرتمند در مسیر رشد و شکوفایی اقتصاد ملی است.اما نکته پایانی اینکه بسیاری از شهروندان معتقدند رفتار مقامات و مسئولان و حتی رسانه ملی با آنان در روزهای قبل و بعد انتخابات کاملا متفاوت است! آنان در روزهای قبل از حضور پای صندوق انتخابات، عزیز و نورچشمی هستند و خواست و اراده‌شان ارزشمند است. اما از فردای انتخابات دوباره به موقعیت شهروند عادی برمی‌گردند البته روشن است که درست یا غلط بودن این باور چندان مهم نیست.حال حضور شهروندان در بورس به‌عنوان سهامدار جدید را با حضور رأی‌دهندگان پای صندوق‌های انتخابات مقایسه کنید. این آرزوی هر مقام مسئول و کارشناس و تحلیلگر ایران‌دوست است که مردم با اعتماد به بورس، نقدینگی خود را به‌جای سرمایه‌گذاری در بازار املاک یا خرید سکه و ارز و . صرف خرید سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس بکنند. زیرا رونق بورس به معنی رونق اقتصاد کشور است. اینک باید از متولیان امر پرسید آیا می‌توان با سهامداران تازه‌کار که به بورس اعتماد کرده و رأی خود را به صندوق ریخته‌اند نیز رفتاری شبیه آنچه فردای انتخابات با رأی‌دهندگان می‌شود، داشت؟ آیا می‌توان آنان را فراموش کرد و در مقابل زیان احتمالی آنها، خواه به دلیل رفتار هیجانی خودشان اتفاق بیفتد و خواه ناشی از بازیگری بازارگردانان رند و فرصت‌طلب باشد، سکوت پیشه کرد؟
بورس تهران در فاز خرسی؟
در حالی نماگر اصلی بورس تهران در ۹ روز معاملاتی اخیر متحمل افت ۹/ ۱۶ درصدی شده است که بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد از ۳۹ صنعت فعال بورسی، ۳۶ گروه با افت میانگین قیمت سهام زیرمجموعه خود مواجه شده است. این در حالی است که میانگین قیمت سهام در ۱۳ گروه با کاهش بیشتر از شاخص کل روبه‌رو شده است. در این میان سهامداران شاهد افت بیش از ۲۰ درصدی در ۶ گروه بورسی بودند.
براساس تعاریف مالی-رفتاری، هرگاه نماگر یک بازار نسبت به سقف پیشین خود، با کاهش بیش از ۲۰ درصد مواجه شود، از اصطلاح بازار خرسی استفاده می‌شود. بورس تهران پس از تجربه اولین ماه منفی در سال ۹۹، اولین روز کاری شهریورماه را نیز با نزول آغاز کرد. به این ترتیب شاخص از نقطه اوج خود در ۱۹ مرداد ۱۶ درصد پایین‌تر ایستاد و حالا تا فاز خرسی فقط ۴درصد فاصله دارد.
این گزارش نشان می‌دهد کدام صنایع بیشترین نقش را در هدایت بورس به سمت بازار خرسی بازی کرده‌اند؟
بورس تهران پس از پشت‌سر گذاشتن اولین ماه منفی خود در سال ۹۹، اولین روز کاری شهریور ماه را نیز با کاهش قیمت سهام افول شاخص سهام در بورس نيويورک آغاز کرد. از این‌رو روز شنبه نماگر اصلی بورس تهران با افت ۷/ ۱ درصدی مواجه شد وتا محدوده یک‌میلیون و ۷۲۷ هزار واحدی عقب نشست. به این ترتیب دماسنج تالار شیشه‌ای از اوج ۱۹ مرداد ماه با کاهش ۹/ ۱۶ درصدی مواجه شد و حال تا ورود به فاز خرسی تنها ۷/ ۳ درصد فاصله دارد. اما کدام صنایع بیشترین نقش در هدایت بازار سهام به سمت یک بازار خرسی را ایفا کرده‌اند؟ چه عواملی این نزول را رقم زد و چگونه می‌توان مانع از ورود بازار سهام به این فاز شد؟
دو سوی بازارهای مالی
بازار خرسی (Bear market) و بازار گاوی (Bull market)؛ دو واژه‌ای که به گوش همه فعالان بازارهای سرمایه‌گذاری آشنا است حتی اگر درخصوص معنای واقعی آن اطلاعاتی نداشته باشند. قبل از اینکه به وضعیت بورس تهران و فاصله تا فاز خرسی وارد شویم، لازم است نگاهی کلی به دو اصلاح مزبور داشته باشیم. بازار خرسی و گاوی چیست؟ چرا از این واژه‌ها در زمان صعود و نزول بازارها استفاده می‌شود؟ بورس نیویورک یکی از بزرگترین بازارهای مالی است که در وال‌استریت بنا شده است. چند متر مانده به درب ورودی بورس نیویورک دو مجسمه بزرگ دیده می‌شود. مجسمه برنزی یک گاو بزرگ که در مقابل یک خرس تنومند قرار گرفته است.
مجسمه «گاو» معرف همه سرمایه‌گذارانی است که ریسک‌پذیری زیادی دارند و معتقدند ظرفیت رشد در بازار وجود دارد و مجسمه «خرس» نمادی از سرمایه‌گذارانی است که می‌ترسند بازار با افت مواجه شود. اما چرایی این نامگذاری به رفتار دو حیوان مذکور در زمان مبارزه بازمی‌گردد. گاو‌ها هنگام مبارزه و جنگ، با حرکت دادن سر و شاخ خود از پایین به بالا سعی در ضربه زدن به دشمن را دارند و به عبارتی حریف خود را به بالا پرت می‌کنند. در خرس، اما عکس این موضوع صادق است. خرس‌ها در نبرد، همواره با دستان پر قدرت و ضربات از بالا به پایین دست‌ها، به حریف ضربه زده و آن را شکست می‌دهند. از این‌رو بازار صعودی به بازار گاوی و بازار نزولی به بازار خرسی معروف است. اما افزایش یا کاهش قیمتها در یک روز یا یک هفته نشان از گاوی یا خرسی بودن آن بازار نیست، بلکه آنچه نوع بازار را مشخص می‌کند، روند بلندمدت آن است. بر اساس تعاریف مالی-رفتاری، زمانی که نماگر یک بازار نسبت به سقف پیشین خود با کاهش بیش از ۲۰ درصدی مواجه شود، از اصطلاح بازار خرسی استفاده می‌شود.
اصلاح بازار سهام؛ از دلایل تا راهکار‌ها
بررسی‌ها نشان می‌دهد پس از ثبت قله تاریخی ۲ میلیون و ۷۸ هزار واحد در ۹ روز کاری گذشته، نماگر اصلی بورس تهران پس از فراز و فرود فراوان با کاهش ۹/ ۱۶ درصدی نسبت به اوج اخیر خود مواجه شده است و از این منظر در فاز اصلاحی قرار دارد. اما در صورت رسیدن نماگر اصلی بازار سهام به سطوح کمتر از یک میلیون و ۶۶۲ هزار واحد که حکایت از افت بیش از ۲۰ درصدی نسبت به قله ۱۹ مرداد دارد، می‌توان از ورود شاخص سهام به فاز خرسی خبر داد. سیاست‌های یک بام و دو هوای دولت در عرضه باقیمانده سهام دولتی در بورس، قوانین خلق‌الساعه و غیرکارشناسانه سیاستگذار بورسی و اعمال محدودیت‌های بیشتر بر بازار و کوبیدن بر طبل شایعاتی همچون نرخ سود ۲۲ درصدی سپرده‌های بانکی همگی از دلایلی بودند که نماگر سهام را به این مسیر سوق دادند. هر چند پس از رشد‌های افسارگسیخته در یک سال گذشته، اصلاح قیمتی امری طبیعی محسوب می‌شود.
در شرایط فعلی، اما به‌نظر می‌رسد رفع محدودیت‌های خودساخته همچون دامنه نوسان قیمت، احترام به قانون عرضه و تقاضا در بازار و ممانعت از دخالت‌های دولتی، کاهش ریسک هسته معاملاتی با اندیشیدن راهکاری برای جلوگیری از هنگ سامانه‌های معاملاتی و افزایش ساعت معاملاتی بازار سهام بتواند به کمک بازار سهام آمده و مانع ورود این بازار به فاز خرسی شود. آخرین‌باری که بورس تهران به فاز خرسی وارد شد، پاییز سال ۹۷ بود؛ جایی‌که شاخص کل سهام در ۹ مهرماه تا ارتفاع ۱۹۵ هزار و ۴۸۰ واحد صعود کرد و پس از آن در روندی نزولی تا محدوده ۱۵۴ هزار و ۵۵۰ واحد عقب‌نشینی کرد که بیانگر سقوط بیش از ۲۰ درصد این نماگر و ورود بورس تهران به فاز خرسی بود. این روند، اما ۵۴ روز معاملاتی به درازا کشید و نوسان قیمت دلار مهمترین عامل عقب‌نشینی بیش از ۲۰ درصدی شاخص کل بود.
در دهه ۸۰ نیز چندین‌بار شاهد ورود بازار سهام به فاز خرسی بودیم.
قلب تپنده خرس
در حالی نماگر اصلی بورس تهران در ۹ روز معاملاتی اخیر متحمل افت ۹/ ۱۶ درصدی شده است که بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد از ۳۹ صنعت فعال بورسی، ۳۶ گروه با افت میانگین قیمت سهام زیرمجموعه خود مواجه شده است. این در حالی است که میانگین قیمت سهام در ۱۳ گروه با کاهش بیشتر از شاخص کل روبه‌رو شده است. در این میان سهامداران شاهد افت بیش از ۲۰ درصدی در ۶ گروه بورسی بودند.
گروه چندرشته‌ای صنعتی با سهم ۹/ ۱۰ درصدی از کل ارزش بازار و ۵ سهم زیرمجموعه که البته «شستا» را نیز در خود جای داده است، با افت ۲/ ۲۶ درصدی مواجه شد و بیشترین تاثیر در روند کاهشی شاخص کل را نیز ایفا کرد. پس از آن گروه فرآورده‌های نفتی با ۸ شرکت و سهم ۹/ ۸درصد از ارزش بازار نیز متحمل کاهش قیمت۲/ ۲۵ درصدی سهام زیرمجموعه خود شد. گروه محصولات فلزی دیگر گروهی بود که در ۹ روز معاملاتی گذشته که بورس تهران به فاز اصلاحی فرو رفته، با افت ۱/ ۲۲درصدی مواجه شده است.
این گروه، اما از سهم ناچیز ۴/ ۰ درصدی از ارزش کل بازار برخوردار است. خودرویی‌ها دیگر گروهی بودند که با توجه به سهم ۶درصدی، افت ۵/ ۲۱ درصدی را ثبت کردند. دو گروه رایانه و زراعت نیز در بازه زمانی مورد بررسی به ترتیب شاهد کاهش ۵/ ۲۰ و ۱/ ۲۰ درصدی میانگین قیمت سهام شرکت‌های زیرمجموعه خود بودند.
این در حالی است که ۳ گروه توانستند در برابر رشد قیمتها مقاومت کنند و با سهم ۴/ ۴ درصدی خود از ارزش کل بورس تهران، مانع از افول بیشتر نماگر بورس تهران شوند. در این‌خصوص می‌توان به گروه‌های مخابرات، زغال‌سنگ و منسوجات اشاره کرد که با افزایش ۴ تا ۵/ ۱۰ درصدی شاخص صنعت خود همراه شدند.
آخرین وضعیت بورس بازارهای جهان
بازارهای مالی آسیایی روز خود را در پی عملیات قاطعانه پاسداران سپاه انقلاب اسلامی ایران علیه ارتش تروریستی آمریکا با افول جدی روبرو شدند.
به گزارش جی پلاس، در پی انتشار این خبر که رزمندگان شجاع نیروی هوافضای سپاه در عملیاتی موفق به نام عملیات شهید سلیمانی با رمز «یا زهرا (س)» با شلیک ده‌ها فروند موشک زمین به زمین، پایگاه هوایی اشغالی ارتش تروریستی و متجاوز آمریکا موسوم به «عین الاسد» را در هم کوبیدند، بازارهای مالی آسیا به این عملیات واکنش دادند.
در حالی که بازار طلا این روزها رکودهای قیمتی پی در پی را می شکند و قیمت در بازارهای جهانی روندی افزایشی را طی می کند اما در سایر بازارها و بورس های معتبر قیمت ها روندی ریزشی را تجربه می کند . قیمت هر اونس طلا به بالاتر از ۱۶۰۰ دلار رسید . طلا در اولین ساعات آغاز معاملات در بازارهای جهانی رشدی ۴۰ دلاری را تجربه کرد اما به سرعت وارد فاز اصلاحی شده و در حال حاضر میزان افزایش قیمت نسبت به روز گذشته به ۲۳ دلار محدود شده است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند این شرایط نشان می‌دهد عملیات ایران در اوچ اقتدار صورت گرفته است. در عین حال بهای هر بشکه نفت نیز با روندی افزایشی امروز به بالاتر از ۷۰ دلار رسید اما قیمت ها در بازار نفت نیز در نوسانی محسوس قرار دارند. با این حال روند ریزشی بورس های معتبر جهان متوقف نشده است. در ۱۰ دقیقه ابتدایی بازگشایی بورس های امریکا، معامله گران کاهش شدید شاخص و ریزش ارزش سهام را گزارش کرده اند. شاخص "نزدک" در اولین دقایق بازگشایی با ریزش دو دهم درصدی مواجه شده است . شاخص "داوجونز" نیز کاهش یک دهم درصدی و شاخص اس اند پی ۵۰۰، با کاهش یازده صدم درصد روبروست . داوجونز جهانی نیز با ریزش چهار دهم درصدی مواجه است . شاخص بورس "فوتسی" لندن ، "دکس" المان،"کک"فرانسه و "یورو استاکس" اتحادیه اروپا با ریزش محسوس مواجه شدند. بورس های هلند، اسپانیا، بلژیک، سوییس ، لهستان، نروژ و سوئد و ترکیه نیز با کاهش مواجه هستند. در این میان گزارش ها از سقوط بورس عربستان نیز حکایت دارد.
به گزارش بلومبرگ، آمار شاخص سهام در بازارهای سراسر آسیا نیز تا بدین لحظه با سقوط شدیدی رو به رو شدند و شاخص های سهام در این بورس ها از ژاپن تا چین دچار کاهش شدند.
ارزش سهام بازار تاپیکس ژاپن با سقوطی۱.۳۷ درصدی به شاخص ۱۷۰۱.۴۰ واحد رسید. همچنین شاخص نیکی ۲۲۵ ژاپن عدد ۲۳۲۰۴.۷۶ را نشان می‌داد که به معنای سقوط ۱.۵۷ درصدی شاخص این بازار است. شاخص بورس داوجونز آسیا با ۲۵ واحد کاهش به ۳۴۴۵ واحد رسید.
بازار سهام هنگ سنگ کشور هنگ کنگ هم با سقوط ۳۳۱ واحدی معادل ۱.۱۸ درصدی شاخص ۲۷۹۹۱ واحدی را تجربه کرد.
شاخص سهام شانگهای چین نیز افول قابل توجهی را با کاهش ۱.۲۵ درصدی و ۳۸ واحدی به ۳۰۶۷ واحد تجربه کرد. بورس سنگاپور به ۳۲۳۳ واحد رسید که نشان از سقوط ۱۴ واحدی شاخص این بازار دارد. شاخص بازار بورس اندونزی نیز با سقوط ۵۲ واحدی به ۶۲۲۷ واحد رسید.
بازارهای سهام "نیفتی" و "بی اس ای" هند نیز به ترتیب هر کدام ۸۰ و ۲۴۰ واحد سقوط را تحربه کردند تا عقربه های نشانگر شاخص اعداد ۱۱۹۷۳ و ۴۰۶۲۹ را نشان دهند. در فیلیپین نیز شاخص بازار سهام با کاهش ۱۰۵ واحدی به ۷۷۳۵ رسید. بورس کراچی پاکستان نیز با سقوطی ۲۹۳ واحدی میزان شاخص در حال حاضر عدد ۴۱۶۱۱ را نشان می دهد.
واکنش بازارها کماکان به خبر عملیات کوبنده رزمندگان سپاه ادامه دارد و باید منتظر گشایش بازارهای بورس در سراسر اروپا بود تا واکنش بازارهای اروپایی را نیز رصد کرد.
دیدگاه شما