اوراق مشتقه مبادله ای چیست

استانداردهای افشا و گزارش گری اوراق مشتقه

گسترش بازار سرمایه مستلزم طراحی و ارائه ی ابزارهای مالی متنوع می باشد. یکی از این گروه ابزارها، اوراق مشتقه می باشند. ابزارهای مشتقه ابزارهایی هستند که ارزش آنها از دارایی های دیگر مشتق شده است. هیئت استانداردهای حسابداری مالی ابزارهای مشتقه ر ا ابزارهای مالی تعریف می کند که تغییرات در ارزش آنها در پاسخ به تغییر در یک متغیر خاص همانند نرخ بهره، قیمت کالاها، نرخ تسعیر ارز و مواردی از این قبیل صورت می گیرد. طبق اتاندارد سرمایه گذاری ایران، اوراق مشتقه قراردادی است که دارای سه ویزگی زیر باشد: الف. ارزش آن در واکنش به تغییرات قیمت دارایی پایه مانند قیمت سهام و قیمت کالا تغییر کند. ب. نیازی به سرمایه گذاری خالص اولیه نداشته باشد یا در مقایسه با سایر قراردادهایی که انتظار می رود در برابر تغییر عوامل بازار واکنش مشابهی نشان دهند، سرمایه گذاری خالص اولیه اندکی مورد نیاز باشد، ج. در تاریخی در آینده تسویه شود. (استاندارد شماره 15 ایران). یکی از بارزترین ویزگی های اوراق مشتقه این است که نسبت به سایر ابزارهای مالی به سرمایه گذاری اولیه ی کمتری نیاز دارند. ساختار این اوراق، به صورت مبادلات با مجموع صفر بین طرفین است. بدین معنی که زیان یکی از طرفین، معادل سود بازار طرف مقابل است. بنابراین مشتقات، مبادلات واقعی نیستند، زیرا انتقال مالکیت صورت نمی گیرد و این فقط پول است که در پایان قرارداد دس به دست گردش می کند و تحویل دارایی پایه، به ندت اتفاق می افتد (جلودار، 1388).

نویسندگان

دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، گروه حسابداری، گچساران، ایران

دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، گروه حسابداری، گچساران، ایران

دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، گروه حسابداری، گچساران، ایران

مراجع و منابع این مقاله :

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

بورس اوراق بهادار چیست؟ (معرفی انواع اوراق بهادار)

امروزه میان زبان‌ها صحبت‌های زیادی اوراق مشتقه مبادله ای چیست از بورس می‌شود؛ آشنایی با بازار بورس (بورس اوراق بهادار) می‌تواند در راه رسیدن به سرمایه گذاری مطلوب به سهام‌داران کمک کند.

شکل‌گیری بازارهای سرمایه:

در گذشته به دلیل ریسک های بالای تجارت، تجار همواره به دنبال شرکایی بودند که سود و زیان خود را با آن‌ها تقسیم کنند و هر کس بنا به سرمایه‌ای که آورده در سود و زیان شریک شود. فرم تکامل یافته این روش به صورت سهام عام بود که به عموم مردم فروخته می‌شد و شرکت کار خود را با سرمایه مردم انجام می‌داد.

اولین کمپانی که از این روش استفاده کرد کمپانی «هند شرقی» بود که در تاریخ تجارت دنیا ثبت شد؛ اما بعدها با گسترش مبادلات تجاری در اروپا و ارتباط هرچه بیشتر مردم و صاحبان سرمایه‌ها، بازارهای سرمایه به وجود آمدند. در این بازارها سرمایه ‌داران با متقاضیان استفاده از نقدینگی تماس پیدا می‌کردند و به داد و ستد می‌پرداختند. در تاریخ ۱۴۶۰ میلادی و در شهر «آنورس بلژیک» اولین تشکل بورس اوراق بهادار جهان ایجاد شد. گفتنی است که این شهر، موقعیت تجاری قابل ملاحظه‌ای داشت. بعد از آن نیز «بورس آمستردام» بود که در اوایل قرن ۱۷ شکل گرفت. امروزه بورس آمستردام یکی از مهم‌ترین منابع تأمین سرمایه در سطح بین‌الملل است. همچنین بورس لندن در سال ۱۸۰۱ با عضویت ۵۰۰ نفر و به دنبال آن نیویورک، زوریخ و… پدید آمدند.

تاریخچه بورس اوراق بهادار در تهران:

ایده اولیه ایجاد بازار بورس اوراق بهادار در ایران به سال ۱۳۱۵ بازمی‌گردد.

در آن سال به درخواست دولت ایران، یک فرد به نام «وان لوترفلد» درباره تشکیل بورس اوراق بهادار در ایران بررسی‌هایی انجام داد و حتی طرح قانونی تاسیس و اساس‌نامه آن را نیز تهیه کرد.

البته در همان زمان، بانک ملی ایران نیز به عنوان سازمان متولی امور پولی کشور، مطالعاتی در این زمینه انجام داد؛ اما به علت نامساعد بودن شرایط برای ایجاد بورس اوراق بهادار و وقوع جنگ، تمام کارهای انجام شده متوقف شد. در سال ۱۳۳۳، ماموریت تشکیل بازار بورس اوراق بهادار به اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول شد. این گروه، پس از ۱۲ سال تحقیق و بررسی، در سال ۱۳۴۵ قانون و مقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران را تهیه کردند. لایحه تشکیل بازار بورس اوراق بهادار تهران در اردیبهشت ۱۳۴۵ در مجلس شورای ملی تصویب شد. در پانزدهم بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران با ورود سهام «بانک صنعت و معدن» و «نفت پارس» فعالیت خود را آغاز کرد.

تقسیم‌بندی انواع بازار بورس در ایران:

در ایران انواع بورس به ۴ دسته تقسیم می‌شود که در هر کدام از آن‌ها شرکت‌هایی مشغول به فعالیت هستند. این ۴ دسته عبارتند از:

۱- بورس اوراق بهادار

۳- بورس کالا

بورس اوراق بهادار تهران:

در بازار بورس اوراق بهادار سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت، خرید و فروش می‌شوند و بیشتر سرمایه ‌­گذاران بازار بورس، در این بخش از بورس فعال هستند. در حقیقت هر وقت حرف از بورس و بازار سهام می‌شود، منظور همین بورس اوراق بهادار است. سال‌ها از فعالیت شرکت بورس اوراق بهادار تهران می‌گذرد، یعنی از اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۵ که قانون تاسیس بورس اوراق بهادار به تصویب رسید و به نوعی، پیشکسوت انواع دیگر بورس در کشور محسوب می‌شود.

در گذشته معاملات بورس بسیار محدود بود. در حد هفته‌ای یک روز، آن هم در ساعات محدود. با پیشرفت تکنولوژی و فراگیر شدن اینترنت، ساز و ‌کار معامله در بورس تغییر کرد و معامله‌های بورسی با استفاده از رایانه یا حتی یک تلفن همراه امکان‌پذیر شد. به این ترتیب شما می‌توانید در بورس اوراق بهادار تهران، معامله سهام شرکت‌های پذیرفته شده در این سازمان را دنبال کنید که تمام این معامله‌ها از طریق کارگزاری و با داشتن کدهای معاملاتی صورت می‌گیرد.

اوراق بهادار (Securities) هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و ‌انتقال برای مالک آن باشد. به ‌بیان دیگر اوراق بهادار نوعی ابزار مالی با قابلیت نقل ‌و ‌‌انتقال است. این اوراق از هر نوع آن شامل سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم ، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و صکوک که باشد، نوعی ارزش مالی را برای مالک آن به همراه دارد. همچنین شرکت یا نهادی که اوراق بهادار صادر می‌کند، به عنوان صادرکننده (توزیع‌کننده) شناخته می‌شود. این اوراق در بازار سرمایه به سه بخش کلی «اوراق بدهی»، «اوراق حقوق صاحبان سهام»، «ابزارهای مشتقه» تقسیم می‌شود.

اوراق بهادار نوعی ابزار مالی

همان‌طور اوراق مشتقه مبادله ای چیست که اشاره شد اوراق بهادار نوعی ابزار مالی است که یا موقعیت مالکیت فرد را در شرکت‌هایی که به ‌طور عمومی در بورس معامله می‌شوند (سهام)، نشان می‌دهد، یا نشان‌دهنده نوعی رابطه طلبکاری از یک نهاد دولتی یا شرکت است ‌(اوراق مشارکت) یا نماینده حقوق مالکیتی است که به صورت اختیار خرید یا فروش نمایش داده می‌شود. در واقع اوراق بهادار از هر نوع (سهام، اوراق قرضه و مشارکت یا اختیار معامله) که باشد، نوعی ارزش مالی را به نمایش می‌گذارد

۱- اوراق بدهی

اوراق بدهی یا اوراق قرضه اسناد یا اوراق بهاداری هستند که به موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد می‌شود مبالغ مشخصی (بهره سالانه) را در زمان‌هایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص (سررسید) اصل مبلغ را بازپرداخت کند. دارنده اوراق مذکور به عنوان بستانکار حق دریافت اصل و سود آن را دارد، ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد.

انواع اوراق بدهی را می‌توان تحت عنوان اوراق خزانه دولتی، اوراق صکوک شرکتی، اوراق مشارکت ‌دولتی و شرکتی، اوراق مرابحه، اوراق استصناع، اوراق منفعت، اوراق سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده، سهام ممتاز و اوراق بهادار وثیقه‌ای نام برد.

اینکه چرا به این اوراق، اوراق بدهی گفته می‌شود، به دلیل ویژگی‌های مختلف این اوراق است. در درجه اول به این دلیل است که عمدتا شرکت‌هایی که مشکل منابع مالی دارند یا نقدینگی کافی برای انجام کارهایشان ندارند، به جای اینکه از بانک وام بگیرند با انتشار این اوراق به نوعی اقدام به جمع‌آوری نقدینگی سرمایه‌گذاران کرده که اصطلاحاً در علوم مالی به آن تامین مالی جمعی گفته می‌شود. این کار به این دلیل انجام می‌شود که شرکت برای ادامه فعالیت‌هایش یا انجام پروژه‌های جدیدتر نیاز به پول دارد. از جنبه دیگر در علم اقتصادی بدهی هم نوعی دارایی ارزشمند تلقی می‌شود، چرا که شما از طریق خلق آن و بازپرداخت آن در آینده صاحب دارایی بیشتری می‌شوید.

متقاضیان اصلی انتشار اوراق بدهی معمولا دولت‌ها هستند و اوراق بدهی دولتی یکی از معتبرترین نوع اوراق بدهی در جهان است که در عین حال ریسک اعتباری کشورها را هم نمایان می‌کند. در واقع هر چه اوراق بدهی دولتی یک کشور ارزشمندتر باشد، به معنای این است که اقتصاد و دولت آن کشور از شرایط بهتری برخوردار است.

۲- سهام

در میان اوراق بهادار موجود در بازار، سهام متداول‌ترین ورقه بهادار محسوب می‌شود. سهام، دارای ارزش اسمی بوده و تعداد آن برای هر شرکت، بسته به میزان سرمایه آن شرکت متغیر است. ارزش اسمی هر سهم عادی در بورس اوراق بهادار برابر با ۱۰۰ تومان یا ۱٬۰۰۰ ریال است.

تعداد سهام عادی هر شرکت نیز حاصل تقسیم سرمایه آن بر ارزش اسمی هر سهم است. سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشان‌دهنده مالکیت صاحب آن در یک شرکت است. گفتنی است سهام‌داران صاحب سود سهام سالیانه، دارای حق رای در مجامع آن شرکت و برخوردار از منافع افزایش یا کاهش قیمت سهام هستند.

برخلاف دارندگان اوراق بدهی که عموماً فقط سود و ارزش اسمی دریافت می‌کنند، دارندگان سهام قادر هستند تا از سود سهام خود منفعت کسب کنند.

۳- اوراق بهادار مشتقه

قراردادهای مشتقه به نوعی از قراردادهای مالی اطلاق می‌شود که ارزش خود را از کالای فیزیکی (دارایی پایه) یا مالی می گیرند. دارایی پایه می تواند به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد. اوراق مشتقه در واقع نوعی اوراق بهادار با قیمتی هستند که ارزش آن به یک یا چند دارایی که از آن مشتق می‌شوند، بستگی دارد. خود مشتقه قراردادی است بین دو یا چند طرف بر اساس یک یا چند دارایی. ارزش مشتقه به وسیله نوسانات دارایی مبنا تعیین می‌شود. رایج‌ترین دارایی‌های مبنا عبارتند از سهام، طلا، کالاها، ارز، شاخص‌های بازار و…

اوراق مشتقه به طور کلی یا در بازار بورس یا در بازارهای متشکل خارج از بورس معامله می‌شوند. اوراق مشتقه خارج از بورس بخش بزرگ‌تری از مشتقه‌ها را تشکیل می‌دهند و قانون‌گذاری نشده‌اند، درحالی‌که مشتقه‌های معامله شده در بورس استاندارد سازی شده‌اند. اوراق مشتقه معامله شده خارج از بورس معمولاً ریسک بیشتری نسبت به مشتقه‌های استاندارد دارند. به طور مشروح امروزه چهار نوع اوراق مشتقه اصلی مورد معامله قرار می‌گیرد که شامل «قراردادهای سلف»، «قراردادهای آتی»، «قراردادهای اختیار معامله» و «قراردادهای معاوضه» می‌باشد.

قرارداد آتی چیست و چه مزایایی دارد؟

قرارداد آتی در یک جمله «توافقی برای خرید یا فروش دارایی در زمان مشخصی در آینده و با قیمتی مشخص است». در واقع نوع دارایی پایه و اندازه آن، زمان و مکان تحویل و قیمت آن در آینده معلوم است اما توافق در زمان حال صورت می‌گیرد.

منظور از دارایی پایه در قراردادهای آتی چیست؟

قراردادهای آتی یکی از انواع اوراق مشتقه قابل معامله در بازار سرمایه ایران هستند که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند تا از کاهش یک قیمت دارایی نیز بتوانند سود کسب کنند. سازوکار قرارداد آتی به این صورت است که دو طرف معامله متعهد می‌شوند تا در تاریخ سررسید، مقداری از یک دارایی با استاندارد تعیین شده را با قیمتی که الان مشخص می‌شود، میان یکدیگر مبادله کنند. این دارایی که اصطلاحا به آن «دارایی پایه» گفته می‌شود، می‌‌‌‌تواند به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت‌و‌ساز یا هر نوع دارایی دیگری باشد.

وجه تضمین اولیه چیست؟

با هدف جلوگیری از امتناع طرفین قرارداد نسبت به انجام تعهدات خود، خریدار و فروشنده قرارداد آتی کالا باید مبلغی را به عنوان «وجه تضمین» نزد اتاق پایاپای قرار دهند. اتاق پایاپای در بورس اوراق مشتقه مبادله ای چیست کالا، وظیفه تضمین و تسویه معاملات و ثبت و نگهداری اطلاعات مربوط به آن‌ها را بر عهده دارد. در این اتاق با اجرای مکانیزم‌های خاص، از نکول افراد در اجرای تعهدات خود جلوگیری می‌شود تا حقی از طرفین قراردادها (خریدار و فروشنده) ضایع نشود. با توجه به این که مبلغ دقیق وجه تضمین اولیه بر اساس تغییرات قیمت دارایی پایه به صورت دائمی تغییر می‌کند، مبلغ جدید از طریق «اطلاعیه وجه تضمین اولیه» در بخش «اعلانات آتی» سایت شرکت بورس کالا اطلاع‌رسانی می‌شود. با این اقدام در واقع طرفین قرارداد آتی کالا متعهد می‌شوند که متناسب با تغییرات قیمت قرارداد آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند.

در بازار آتی می‌توان از کاهش قیمت یک دارایی سود کسب کرد

بازار آتی کالا، بازاری دوطرفه است. در بازارهای مالی یک طرفه تنها می‌توان از بالا رفتن قیمت یک کالا،دارایی و… مشمول سود شد و این در حالی است که سرمایه‌گذاران در بازار آتی کالا حتی از کاهش قیمت کالا نیز می‌توانند منفعت کسب کنند.

به‌عنوان مثال قیمت سررسید یک قرارداد آتی، ۱۰۰۰ ریال است و سرمایه‌گذار با بررسی وضعیت بازار، پیش‌بینی می‌کند که قیمت آن دارایی در تاریخ سررسید کمتر از ۱۰۰۰ ریال خواهد شد. در این صورت می‌تواند در زمان مناسب (زمانی که دارایی زیر ۱۰۰۰ ریال باشد) دارایی را خریداری کند و سپس وارد موقعیت فروش شود. به‌صورت دقیق‌تر، با این اقدام شخص سرمایه‌گذار تضمین می‌کند که آن دارایی را در تاریخ سررسید به قیمت ۱۰۰۰ ریال در اختیار یک خریدار قرار دهد. حال اگر در تاریخ سررسید، قیمت دارایی طبق پیش‌بینی زیر ۱۰۰۰ ریال باشد، در این صورت شخص، آن دارایی را به قیمت زیر ۱۰۰۰ از بازار خریداری می‌کند و می‌تواند به قیمت ۱۰۰۰ ریال به خریدار دیگری بفروشد.

بازار آتی چه مزایایی دارد؟

برای ورود به یک قرارداد آتی، کافیست به اندازه وجه تضمین که معمولا یک پنجم ارزش معامله است، سرمایه در اختیار فرد وجود داشته باشد. برای درک بهتر این مزیت می‌توان اینگونه تصور کرد که قیمت سررسید یک قرارداد آتی، ۱۰۰۰ ریال است و شخصی پیش‌بینی کند که قیمت بازار آن دارایی تا تاریخ سررسید ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. از طرفی با فرض در اختیار داشتن حداقل یک میلیون تومان سرمایه برای شخص و با توجه به این که وجه تضمین آن یک پنجم ارزش معامله است، شخص می‌تواند با ۱ میلیون تومان خود وارد قرارداد آتی به ارزش ۵ میلیون تومان شود.

اگر پیش‌بینی سرمایه‌گذاردرست بوده باشد و در تاریخ سررسید، قیمت روز دارایی ۲۰ درصد افزایش پیدا کند، شخص به میزان ۲۰ درصد ۵ میلیون تومان سود کسب می‌کند. از این رو سرمایه‌گذار توانسته است با یک میلیون تومان سرمایه، یک میلیون تومان نیز سود کند. به این قابلیت بازار آتی، اصطلاحا «اهرم مالی» گفته می‌شود. البته باید توجه داشت که در این حالت ریسک سرمایه‌گذاری نیز چند برابر خواهد شد. لذا بهتر است پیش از سرمایه‌گذاری در قراردادهای آتی، وضعیت بازار و دارایی پایه با استفاده از روش هایی مانند تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی بررسی شوند.

لیست دارایی‌های پایه قرارداد آتی

لیست دارایی‌های پایه قرارداد آتی، در سایت بورس کالای ایران به نشانی www.ime.co.ir قرار گرفته است. در حال حاضر قراردادهای آتی زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) با نماد SAF، زعفران رشته‌ای درجه یک (پوشال معمولی) با نماد OSF، زیره سبز با نماد CS، پسته با نماد PS، نقره با نماد SIL و سایر دارایی‌های پایه دیگر وجود دارند که می‌توان امیدنامه یا مشخصات قرارداد هر یک از آن‌ها را در سایت بورس کالا مشاهده نمود.

نکته: فعالان بازار سرمایه توجه داشته باشند که بازار آتی ریسک بالایی دارد و بایستی با آموزش‌های کافی وارد این بازار شد تا بتوان به صورت مطلوب‌تری ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار را کنترل کرد.

در صورتی که مایلید اطلاعات بیشتری درباره بورس و روش‌های سرمایه‌گذاری در آن کسب کنید، می‌توانید به سامانه آموزش کارگزاری مفید به نشانی learning.emofid.com مراجعه کنید. در این سامانه بیش از ۱۰۰۰ مطلب در سه سطح مبتدی، نیمه حرفه‌ای و حرفه‌ای به همراه دوره‌های مختلف آموزشی ارائه شده است. به علاوه روزانه چندین کلاس با هدف آموزش بورس از صفر به صورت رایگان و غیر حضوری برگزار می‌شود.

پراپ تریدینگ چیست؟ proprietary trading

بسیاری از سرمایه گذاران تصورشان این است که حجم معاملات بازار سهام، مربوط به سرمایه گذاران شخصی و خرده فروشان است. البته این تصور چندان هم دور از حقیقت نیست، اما به جز سرمایه گذران خرده فروش، چندین موسسه ، شرکت و سازمان نیز در فعالیت های بازار سهام به صورت روزانه شرکت می کنند. پراپ تریدینگ proprietary trading ، یا معاملات اختصاصی نوعی از معاملات است که وابسته به همین شرکت ها و موسسات بوده و معاملاتی وابسته به مدیریت سرمایه گذاری است. با زند تریدرز همراه شوید تا شما را با این نوع معاملات و معامله گران انحصاری بیشتر آشنا کنیم.

آشنایی با پراپ تریدینگ

هنگامی که یک شرکت خدمات مالی مانند یک کارگزاری ، یک بانک سرمایه گذاری یا حتی یک بانک تجاری در تجارت و سرمایه گذاری در بازار سهام فعالیت می کند ، این فعالیت به عنوان تجارت اختصاصی شناخته می شود.

کارشناسان بازار سهام نیز به طور غیررسمی از این نوع فعالیت ها به عنوان ” پراپ تریدینگ ” یاد می کنند. وجوهی که این شرکت ها برای معامله یا سرمایه گذاری در بازار سهام استفاده می کنند متعلق به خود آن ها است و نه مشتریان آن ها.

پراپ تریدینگ یا معامله انحصاری (Prop Trading) زمانی اتفاق می افتد که یک بانک یا شرکت سهام، اوراق مشتقه، اوراق قرضه، کالاها یا سایر ابزارهای مالی را در حساب خود معامله می کند و از پول خود به جای پول مشتریان، برای انجام این معامله استفاده می کند. این امر، شرکت را قادر می‌سازد تا به جای کمیسیونی که از پردازش معاملات برای مشتریان دریافت می‌کند، از یک معامله سود کامل کسب کند.

پراپ تریدینگ چیست ؟

بانک ها و سایر مؤسسات مالی با هدف کسب سود مازاد به سوی انجام این نوع تجارت روی می آورند. چنین شرکت هایی اغلب از نظر اطلاعاتی که در مورد روند بازار در اختیار دارند، نسبت به سرمایه گذاران متوسط برتری دارند. این شرکت ها همچنین از نرم افزارهای مدل سازی و معاملاتی پیچیده نیز بهره مند هستند.

معامله گران پراپ از استراتژی های مختلفی مانند آربیتراژ ادغام، آربیتراژ شاخص، تجارت کلان جهانی و آربیتراژ نوسانات برای به حداکثر رساندن بازده در معاملات استفاده می کنند. در پراپ تریدینگ معامله گران اختصاصی به نرم افزارهای پیچیده و مجموعه های اطلاعاتی خاصی دسترسی دارند که به آن ها در تصمیم گیری های حیاتی کمک بسیاری می کند.

نکاتی مهم در مورد پراپ تریدینگ

پراپ تریدینگ دقیقا به این معناست که تریدرها با پول و سرمایه سایر مجموعه ها در بازار سهام سرمایه گذاری کنند، در حالی که هیچ گونه دسترسی به سرمایه ندارند و تنها در سود حاصل از آن شریک می شوند.

در واقع یک سرمایه گذار مبلغ بزرگی را در بروکر مورد نظر خود قرار داده و تریدینگ را از طریق آن بروکر انجام می دهد. افراد دیگر در مجموعه های کوچک نیز می توانند از طریق پراپ تریدینگ به کمک این مجموعه بزرگ در معاملات مشارکت کنند و به سود بزرگ تری برسند.

البته دریافت سود حاصل از این معاملات طبق توافقات قبلی و به دو روش انجام می شود. این دو روش کسب درآمد از پراپ تریدینگ عبارتند از :

• دریافت سود در قالب یک حقوق ثابت
• دریافت حقوق به میزان درصدی از سود به دست آمده

در کل، اگرچه معمولاً پراپ تریدینگ می تواند به عنوان یک ریسک بزرگ تلقی شود، اما از طرفی اغلب یکی از سودآورترین عملیات معاملاتی برای یک بانک تجاری یا یک سرمایه گذاری محسوب می شود. در جریان بحران مالی سال 2008، معامله‌گران و صندوق‌های تامین مالی از جمله شرکت‌هایی بودند که برای برای یافتن دلیل بحران مالی موجود مورد بررسی قرار گرفتند. قانون ولکر که پراپ تریدینگ را به شدت محدود می کرد، برای تنظیم نحوه فعالیت معامله گران پراپ معرفی شد؛ و در واقع نگرانی اصلی که در این زمینه وجود داشت، اجتناب از تضاد منافع احتمالی بین شرکت و مشتریانش بود. به این دلیل که سرمایه گذاران انفرادی از معاملات پراپ سود نمی برند.

چرا موسسات مالی وارد پراپ تریدینگ می شوند؟

پاسخ این سوال کاملاً مشخص است. موسسات مالی صرفاً برای منافع شخصی شرکت خود در معاملات شرکت می کنند و این به دلیل رقابت سختی است که شرکت های مالی و بنگاه های سهام با آن روبرو هستند . البته این شرکت ها روی محصولات و خدمات خود از حاشیه های کمی استفاده می کنند.

به علاوه از آنجا که درآمد حاصل از فعالیت های اصلی تجاری آن ها ممکن است برای پشتیبانی از آن ها در دراز مدت کافی نباشد، بنابراین ، آن ها از پراپ تریدینگ استفاده می کنند تا از تجارت و سرمایه گذاری در بازار سهام سود ببرند. سپس درآمد حاصل از شرکت خود در بازار را برای حفظ کسب و کار و پیشبرد اهداف خودشان مورد استفاده قرار می دهند.

اما آیا این همه ی ماجرای پراپ تریدینگ است؟ خیر دوستان، در ادامه همچنان همراه ما باشید تا شما را با این مفهوم به صورت دقیق تری آشنا کنیم.

قانون ولکر در پراپ تریدینگ

قانون ولکر بخشی از قانون اصلاحات و حمایت از مصرف کننده وال استریت داد-فرانک است. قانون داد-فرانک یا قانون اصلاحات وال استریت و حمایت از مصرف کننده در سال 2010، در دولت اوباما به عنوان پاسخی به بحران مالی سال 2008 به تصویب رسید. نام این قانون از نام حامیان آن، سناتور آمریکایی کریستوفر داد و نماینده ایالات متحده گرفته شده است؛ این قانون به دنبال ایجاد تغییرات قابل توجهی در مقررات مالی و ایجاد سازمان های دولتی جدید بود که وظیفه اجرای بندهای مختلف در قانون را داشتند. این قانون همه ی نهادهای نظارتی فدرال و تقریباً تمام بخش‌های صنعت خدمات مالی را تحت تأثیر قرار داد.

این پیشنهاد توسط رئیس سابق فدرال رزرو، پل ولکر، ارائه شد. هدف این قانون محدود کردن بانک‌ها در انجام برخی سرمایه‌گذاری‌هایی است که مستقیماً به نفع سپرده‌گذاران آن ها نیست. این قانون پس از بحران مالی جهانی پیشنهاد شد، زمانی که تنظیم‌کننده‌های دولتی تشخیص دادند که بانک‌های بزرگ ریسک‌های زیادی را متحمل می‌شوند.

ولکر استدلال کرد که بانک‌های تجاری که در سرمایه‌گذاری‌های سوداگرانه بالا شرکت می‌کنند، بر ثبات سیستم مالی کلی تأثیر گذارند. بانک‌های تجاری که پراپ تریدینگ انجام می‌دادند، استفاده از اوراق مشتقه را به عنوان راهی برای کاهش ریسک برگزیدند. قانون ولکر بانک ها و مؤسسات مالک را از انجام پراپ تریدینگ یا حتی سرمایه گذاری یا مالکیت یک صندوق تامینی یا صندوق سرمایه گذاری خصوصی منع می کند.

مزیت های پراپ تریدینگ فرم ها چیست؟

مزایای پراپ فرم ها عبارتست از :

• از لحاظ فنی ، حضور معامله گران اختصاصی در بازار به عنوان یک مزیت برای تریدرها محسوب می شود. به این دلیل که آن ها از یک صندوق سرمایه گذاری بزرگ پشتیبانی می کنند.
• یکی دیگر از مزایای مهم پراپ تریدینگ proprietary trading این است که شرکت ها را قادر می سازد تا سهام آن شرکت را به عنوان موجودی ذخیره کنند. سپس سهام ذخیره شده را به مشتریان خود که مایل به خرید هستند بفروشند و در این فرآیند سود کسب کنند. همچنین اوراق بهادار را می توان به مشتریانی که مایل به انجام معاملات کوتاه مدت هستند نیز قرض داد.
• سرمایه گذاران کوچک تر می توانند با سرمایه ای بزرگ تر از آنچه خودشان در دست دارند در معاملات شرکت کنند و سود بیشتری به دست آورند.
• اینگونه معاملات با ریسک کمتری همراه است و کمیسیون کمتری نیز باید برای آن بپردازید.
• یکی از مزایای پراپ تریدینگ افزایش سود است. برخلاف زمانی که یک معامله گر به عنوان یک بروکر یا کارگزار عمل می کند و پورسانت دریافت می کند، در پراپ تریدینگ شرکت از 100٪ سود حاصل از تجارت اختصاصی بهره مند می شود. در واقع آن شرکت یا بانک، به عنوان یک معامله گر انحصاری، از حداکثر مزایای این تجارت برخوردار خواهد شد.
• در پراپ تریدینگ شرکت‌ها می‌توانند به سرعت به نشانگرهای کلیدی بازار از طریق مبادلات تجاری تبدیل شوند؛ و برای شرکتی که با انواع خاصی از اوراق بهادار سر و کار دارد، می تواند نقدینگی را برای سرمایه گذاران در آن اوراق فراهم کند. یک شرکت می تواند اوراق بهادار را با منابع خود خریداری کند و سپس در آینده آن ها را به سرمایه گذاران علاقه مند بفروشد.
• معامله گران فعال در پراپ تریدینگ می توانند به فناوری پیچیده تجارت اختصاصی و سایر نرم افزارهای خودکار دسترسی داشته باشند. پلتفرم های پیچیده تجارت الکترونیک برای آن ها امکان دسترسی به طیف گسترده ای از بازارها و توانایی خودکارسازی فرآیندها و شرکت در معاملات با فرکانس بالا را فراهم می کند. معامله گران می توانند یک ایده معاملاتی ایجاد کنند، قابلیت اجرای آن را آزمایش کنند و دموهای نمایشی را روی سیستم های خود اجرا کنند.

کلام پایانی در مورد پراپ تریدینگ

به طور کلی، از آنجا که در پراپ تریدینگ شرکت ها از طریق وجوه شخصی خود معاملات را پشتیبانی می کنند ، می توانند سطح بالاتری از ریسک را به عهده بگیرند چرا که نیاز نیست در برابر مشتریان خود پاسخگو باشند. در حقیقت سودها یا زیان های آن ها فقط متوجه واحد تجاری خودشان می شود و این از مهم ترین دلایلی است که معامله گران به سوی معامله به سبک پراپ تریدینگ روی می آورند.

ابزار مالی به چه معنی است؟

ابزارهای مالی (Financial Instruments) دارایی‌هایی هستند که قابلیت مبادله شدن دارند، و یا آن‌ها‌ را می‌توان به‌عنوان پکیجی از سرمایه‌ها که قابل مبادله هستند نیز مشاهده کرد. بیشتر انواع ابزارهای مالی، باعث ایجاد جریان بهینه پول و انتقال سرمایه به سرمایه‌گذاران تمامی دنیا می‌شود. این دارایی می‌توانند پول نقد، حق قراردادی برای دریافت و یا دیگر انواع ابزارهای مالی و یا مدارکی در مورد مالکیت بخش و یا کل یک شرکت حقوقی می‌باشد.

نکات کلیدی:

• ابزار مالی، یک سند واقعی و یا مجازی است که نشان‌دهندهٔ توافق قانونی بین دو طرف در مورد هر نوعی از کالاها است که ارزش پولی دارند.
• ابزارهای مالی ممکن است به دو شکل و دو دسته تقسیم‌بندی شوند: ابزارهای مالی پولی (Cash instruments) و ابزارهای مالی مشتقاتی (Derivative Instruments).
• ابزارهای مالی، می‌توانند براساس کلاس دارایی‌شان به یکی از دو دسته ابزارهای مالی بر پایهٔ بدهی‌ها (Debt – based Instruments) و یا ابزارهای مالی بر پایهٔ دارایی‌ها (Equity – Based Instruments) تقسیم‌بندی شوند.
• ابزارهای مبادلات خارجی (Foreign Exchange instruments) شامل یک نوع سوم و ویژه از ابزارهای مالی می‌باشند.

درک مفهوم ابزارهای مالی

ابزارهای مالی، می‌توانند اسناد واقعی و یا مجازی باشند که نشان‌دهندهٔ یک توافق بین دو طرف و هر چیزی که دارای ارزش پولی است می‌باشد. ابزارهای مالی‌ای که بر پایهٔ دارایی‌ها هستند نشان‌دهندهٔ مالکیت یک دارایی می‌باشند. ابزارهای مالی‌ای که بر پایهٔ بدهی‌ها می‌باشند نشان‌دهندهٔ وامی هستند که توسط سرمایه‌گذار به صاحب آن ابزار داده شده است. ابزارهای بازار فارکس نیز شامل نوع سوم و ویژه‌ای از ابزارهای مالی می‌باشند. زیر شاخه‌های متفاوتی از هر یک از ابزارهای مالی وجود دارند، مانند حق تقدم سهام (Preferred share equity) و همچنین حقوق صاحبان سهام مشترک (Common share equity).

نکتهٔ مهم: استانداردهای بین‌المللی حسابداری (International Accounting standards – IAS) ابزارهای مالی را «هر نوع قراردادی که باعث به وجود آمدن یک دارایی مالی برای یک شخصیت حقوقی و یا یک بدهی مالی یا سرمایه‌ای مالی برای شخصیت حقوقی دیگری می‌شود» تعریف کرده است.

انواع دارایی‌های مالی

دارایی‌های مالی ممکن است به دو دسته تقسیم شوند: دارایی‌های مالی پولی (Cash instruments) و دارایی‌های مالی مشتق (Derivative instruments).

دارایی‌های مالی پولی (Cash Instruments):

• دارایی‌های مالی پولی، ارزش‌شان به‌طور مستقیم تحت تأثیر بازارها می‌باشد و توسط اتفاقاتی که در بازارها رخ می‌دهد تعیین می‌گردد. از این دارایی‌ها می‌توان به‌عنوان سهامی‌ نام برد که به آسانی قابل معامله می‌باشند.
• دارایی‌های مالی ممکن است همچنین سپرده‌ها و یا وام‌هایی باشند که دو طرف وام‌دهنده و وام‌پذیر بر آن توافق کرده‌اند.

دارایی‌های مالی مشتقه (Derivative Instruments)

• ارزش و ویژگی دارایی‌های مالی مشتقه براساس اجزای ناقل پایه‌ای آن، مانند دارایی‌ها، نرخ بهره و یا شاخص‌ها تعیین می‌شود.
• یک قرارداد اختیار معامله سرمایه‌ای برای مثال، یک دارایی مالی مشتقه محسوب می‌گردد زیرا ارزش از سهام پایه‌ای آن نشأت می‌گیرد. این قراردادهای اختیار معامله این حق – و نه اجبار – را می‌دهد تا سهام پس از یک دورهٔ زمانی معین با قیمت توافق شده و مشخص، خریده شده و یا فروخته شود. همان‌طور که قیمت‌ها رو به بالا حرکت می‌کنند و یا سقوط می‌کنند، ارزش این قراردادهای اختیار معامله نیز بالا رفته و یا پایین می‌آیند. البته لزوماً با نسبت درصدی یکسان این اتفاق نمی‌افتد.
• دو نوع مشتقات قابل معامله وجود دارد، یک نوع از آن‌ها‌ مشتقات معامله شده در بازار فرابورس (Over – the – counter (OTC) traded derivatives) و نوع دیگر مشتقات معامله شده در بازارهای بورس می‌باشند. مشتقات معامله شده در بازار فرابورس خود یک محل مبادله و یا پروسه‌ای است که در آن سهام شرکت‌هایی که در بورس‌های رسمی ‌ثبت نشده‌اند قیمت‌گذاری شده و مورد معامله قرار می‌گیرند.

انواع کلاس‌های دارایی ابزارهای مالی (Asset classes of financial instruments)

ابزارهای مالی ممکن است توسط کلاس‌های دارایی‌شان از یکدیگر جدا شوند، که این کلاس‌های دارایی می‌توانند شامل ابزارهای مالی بر پایهٔ بدهی‌ها (Debt – based) و همچنین ابزارهای مالی بر پایهٔ سرمایه باشند (Equity – based).

ابزارهای مالی بر پایهٔ بدهی‌ها (Debt- based financial instruments)

ابزارهای مالی کوتاه‌مدت (short term) بر پایهٔ دارایی‌ها به مدت یک سال و یا کمتر اعتبار دارند. اوراق بهاداری از این قبیل به‌شکل برگه‌های تبلیغاتی و یا (T – bills) دیده می‌شوند. پول نقد در این روش می‌تواند به‌شکل سپرده و یا گواهی سپرده (Certificates of deposit – CDs) دیده شوند.

ابزارهای مالی بر پایهٔ بدهی‌ها که به‌صورت بلندمدت (long term) هستند بیش از یک سال اعتبار دارند. در اوراق بهادار، این‌ ابزارها شامل اوراق قرضه می‌باشند. معادل‌های پولی در این حالت برابر با وام‌ها هستند. مشتقات معامله شده در بازارهای بورس در این حالت اوراق قرضهٔ آتی هستند و همچنین شامل قراردادهای اختیار معامله بر اوراق قرضهٔ آتی می‌باشند. مشتقات معامله شده در بازارهای فرابورس شامل مشتقات نرخ بهره (Interest rate) مشتقاتی که در آنها نرخ بهره به سقف و کف می‌رسد (interest rate caps and floors) قراردادهای اختیار معامله نرخ‌های بهره (interest rate options) و همچنین مشتقات خارجی می‌باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اوراق قرضه آتی می‌توانید از مطلب آموزشی «اوراق قرضه آتی چیست؟» دیدن نمایید.

ابزارهای مالی بر پایهٔ سرمایه (Equity – based financial instruments)

اوراق بهادار موجود در دستهٔ ابزارهای مالی بر پایهٔ سرمایه شامل سهام می‌باشند. مشتقات معامله شده در بازار بورس در این دسته، شامل قراردادهای اختیار معامله سهامی‌ (Stock options) و همچنین قراردادهای آتی سرمایه‌ای (Equity futures) می‌باشند. مشتقات معامله شده در خارج از بازار بورس در این حالت شامل قراردادهای اختیار معامله سهام و همچنین مشتقات خارجی می‌باشند.

موارد مهمی که باید در مورد ابزارهای مالی نظر داشته باشید

در بازار فارکس هیچ‌گونه اوراق بهاداری وجود ندارد. معادل‌های پول نقد در این روش به‌شکل ارز مبادله‌ای (Spot foreign exchange) دیده می‌شود که با نرخ متداول کنونی مبادله می‌گردند. مشتقات مبادله شده در بازارهای فارکس، معمولاً قراردادهای آتی ارزها می‌باشند. مشتقات معامله شده در بازارهای فرابورس (OTC) در بازار فارکس شامل قراردادهای اختیار معامله مبادلات در بازار فارکس (Foreign exchange options) معاملات پیش‌رو (outright forwards) و همچنین معاملات شامل بهره در بازار فارکس (Foreign exchange swaps) می‌شوند.

تیم تحریریه دیجی کوینر

این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.