بورس متشکل و بازار خارج از بورس

لازم به ذکر است که رتبه نقد شوندگی در یک محدوده زمانی قابل محاسبه است مثلا یکساله، شش ماهه، یکماهه و… اما در بیشتر موارد از نقد شوندگی ۳ ماهه استفاده می شود.

جزئیات نخستین عرضه خودرو در بورس

مدیر عملیات بازار بورس کالا با تشریح روند دریافت کد معاملاتی و خرید خودرو در بورس کالای ایران اعلام کرد که روز چهارشنبه خودروی کارا در بورس کالا عرضه خواهد شد.

به گزارش اقتصاد سالم؛عباس یعقوبی با تاکید بر اینکه بستر لازم برای فروش خودرو در بورس کالا فراهم شده است، اظهار کرد: هدف این است که با استفاده از بازاری شفاف و رقابتی، خودرو با قیمتی منصفانه به دست مصرف کننده برسد.
وی ادامه داد: شرط لازم برای محقق شدن اهداف یاد شده، عرضه منظم توسط خودروسازان در بورس و عدم فروش در بازار خارج از بورس است تا به ایجاد بازار متشکل خودرو کمک شود و خریداران با اطمینان از عرضه مستمر خودرو در بورس، رفتارهای هیجانی از خود بروز ندهند.

جزئیات و چگونگی دریافت کد و خرید از بورس

مدیر عملیات بازار بورس کالای ایران با بیان اینکه اطلاعیه عرضه برای آگاهی عموم مردم روی سایت بورس کالا در دسترس قرار گرفته است، گفت: زمان ثبت سفارش از یک روز پس از انتشار اطلاعیه عرضه تا ساعت ۸:۳۰ روز انجام معامله امکان پذیر است. پس از آن از طریق معاملات حراج باز جلسه معاملاتی فروش خودرو برگزار می‌شود. استفاده از روش حراج باز متضمن کشف نرخ عادلانه و جلوگیری از به وجود آمدن انگیزه سفته‌بازی خارج از بورس می‌شود زیرا مصرف کننده نهایی تا هر قیمتی که مناسب بداند زمان دارد رقابت را ادامه دهد و خودرو مورد نیاز خود را خریداری کند.

یعقوبی توضیح داد: برای شرکت در حراج و خرید خودرو، مشتریان باید در بورس کالا پذیرش شوند که به هر دو صورت مراجعه حضوری و الکترونیکی این امکان فراهم شده است. در روش حضوری مشتری به یکی از کارگزاری‌های دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه می‌کند و مدارک و فرم‌های مورد نیاز را تکمیل می‌کند. پس از بررسی مدارک توسط بورس کالا، صدور کد مشتری انجام می‌شود.

او ادامه داد: در روش الکترونیکی مشتری دارای کد سجام با مراجعه به سامانه آنلاین شرکت‌های کارگزاری، کدملی خود را وارد می‌کند و پیامکی از سامانه سجام که حاوی رمز است دریافت می‌کند. با وارد کردن رمز دریافت شده اطلاعات مشتری از سامانه سجام فراخوانی شده و در اختیار بورس کالا قرار می‌گیرد و با توجه به انجام احراز هویت در مراحل ثبت‌نام سجام، کد مشتری توسط بورس کالا صادر می‌شود.

مدیر عملیات بازار بورس کالای ایران در ادامه گفت: برای انجام معامله، مشتریان باید دارای حساب وکالتی متعلق به خود باشند که خدمت حساب وکالتی از طریق اکثر بانک‌ها به مشتریان ارائه می‌شود. در این زمینه، تمام وجه معامله باید در حساب وکالتی موجود باشد تا در زمان انجام معامله این مبلغ بلوکه شود و پس از انجام معامله به حساب بورس کالا برای تسویه انتقال یابد.

او افزود: شرکت در جلسه معاملاتی صرفا از طریق کارگزاران انجام می‌شود. آدرس و شماره تماس شرکت های کارگزاری در سایت بورس کالا درج شده است.

یعقوبی در پایان به عرضه روز چهارشنبه اشاره کرد و گفت: در اولین مرحله از عرضه، خودروی کارا بصورت تک کابین و دو کابین روز چهارشنبه (۲۸ اردیبهشت ماه جاری) با قیمت های پایه حدود ۲۹۱ میلیون تومان برای تک کابین و ۳۰۱ میلیون تومان برای خودروی دوکابین بدون هزینه های جانبی انجام می پذیرد و بدیهی است سایر خودروها پس از تقاضای عرضه کننده و پذیرش از طریق بورس کالا قابل عرضه خواهند بود.

بازار ارز و سکه نیمه تمام ماند

به گزارش صدای بورس,بازار چهارشنبه تا ساعت دو بعداظهر کار کرد، از این ساعت به بعد تمام پاساژها بسته شدند. در نیمه اول که بازار فعال بود قیمت دلار هرات روی ۳۲ هزار و ۵۰۰ در نوسان بود و از دو به بعد این سطح را از دست داد. تهران بورس متشکل و بازار خارج از بورس هم مثل سه‌شنبه و در سطح ۳۲ هزار و 700 تا ۸۰۰ تومان معامله می‌شد. اطلاعات منتشر شده از بازار رسمی نشان می‌دهد رکورد معاملات دلار توافقی در بازار متشکل شکسته شد. بر اساس آمار بانک مرکزی در بازار متشکل ۱۷.۵ میلیون دلار به صورت توافقی معامله شده است.

به گزارش اکو ایران,طلای آبشده با گپ قیمتی باز شد و در ادامه از مثلث حبس شده در سه هفته گذشته خارج شد اما نتوانست در بیرون از آن دوام بیاورد. ولی با اینحال آبشده به نرخ سه‌شنبه برنگشت تا روند هرات با آبشده ناهمسو شود.

در معاملات چهارشنبه تتر هم کانال ۳۳ را از دست داد و با دلار تهران همسو شد. الان تنها بازاری که بالای ۳۳ معامله می‌شود درهم است.

معامله‌گران اعتقاد داشتند اگر بازار نیمه دوم داشت شاید روند قیمت‌ها کمی تغییر می‌کرد، اما بدلیل پیش‌بینی تجمعات و انتظامی شدن فضا، بسیاری از آن‌ها ترجیح دادند ساعت دو از بازار خارج شوند. پاساژ فردوسی و مرکز تجارت جهانی هم در همین ساعت بسته شد.

در بازار چهارشنبه برخی از فعالان ارزی از یک محاسبه رونمایی کردند. به گفته آن‌ها آمار رسمی نشان می‌دهد، در ۳۱ روز معاملات دلار توافقی، ۳۸۱ میلیون دلار به طور میانگین معامله شده است. باتوجه به شکاف ۴۰۰ تومانی توافقی و سهمیه‌ای، ۱۵۲ میلیارد تومان مابه‌التفاوت وجود دارد. اگر این مابه‌التفاوت را بطور یکسان بین تمام صرافی‌های ثبت شده در بازار متشکل توزیع کنیم، هر صرافی حداقل نیم میلیارد از این شکاف سود می‌برد. شکافی که هدیه بازارساز به صراف‌هاست.

آخرین امید بورس از دست رفت/پیش بینی بازار سهام

اقتصادنیوز: تنها امیدواری فعالان بازار سهام این بود که با وجود افت شاخص ها، ارزش معاملات خرد در حال افزایش است اما دیروز روند رو به رشد ارزش معاملات خرد نیز از بین رفت تا این امید بورسی ها تبدیل به یاس شود.

به گزارش اقتصادنیوز ، روز گذشته شاخص کل بورس تهران بیش از 10 هزار واحد افت کرد. این افت بورس متشکل و بازار خارج از بورس گرچه از افت روز دوشنبه کوچک تر بود، اما باعث ایجاد ناامیدی بیشتری در بازار سهام شد.

تا پیش از معاملات روز گذشته، با وجود افت شاخص ها این نکته مد نظر فعالان بازار سهام قرار گرفته بود که ارزش معاملات خرد چند روزی است رشد می کند و اگر این روال ادامه پیدا کند، افت شاخص ها نیز جبران می شود. اما دیروز بالاخره ارزش معاملات خرد نیز کاهش یافت تا این تنها کورسوی امید نیز از بین برود.

دیروز ارزش معاملات خرد نسبت به روز دوشنبه کاهش کمتر از 100 میلیارد تومانی داشت. گرچه این رقم نسبتا عدد کوچکی است اما از آنجا که سایر شاخص های عملکردی بورس نیز در جهت منفی گام برمی دارند، حالا می توان گفت که ارزش معاملات خرد نیز هم‌راستای سایر شاخص ها شده و فعلا جو بازار چندان خوش بین به آینده نخواهد بود.

خروج پول از بازار شدت گرفت

از نظر وضعیت ارزش معاملات خرد که فعلا وضعیت خوب نیست، از نظر تغییر مالکیت سهام در بخش حقیقی ها و حقوقی ها هم وضعیت به همین شکل است. دیروز حدودا 400 میلیارد تومان پول از بازار خارج شد که رقم بزرگی است.

حقیقی ها با این خروج پول نشان دادند سیگنال کاهش ارزش معاملات خرد را دریافت کرده اند و به سرعت پول خود را از بازار خارج کردند تا آن را یا وارد ابزارهای درآمد ثابت کنند، یا به بازاری دیگر ببرند.

شاخص قدرت خریداران حقیقی هم که همین چند روز قبل به مدت سه روز متوالی بالای عدد 1 ثبت شده بود، هم روز دوشنبه و هم دیروز، به کمتر از عدد 1 رسید و افزایش قدرت فروشندگان حقیقی را نشان داد.

سرایت فشار فروش دیروز به معاملات امروز

در این شرایط برای بازار امروز نمی توان انتظار رشد شاخص ها را داشت. در دقایق پایانی بازار دیروز 540 نماد منفی در مقابل 130 نماد مثبت وجود داشت و بخشی از فشار فروش روز گذشته به معاملات امروز سرایت می کند.

این نکته را هم نباید فراموش کرد که چهارشنبه ها معمولا فشار فروش در بازار بیشتر است و بخشی از سهامداران، عادت دارند سهام خود را در پایان هفته نقد کنند تا دوباره در شروع هفته بعد، سهام جدید بخرند.

چرا سهامداران به بورس بی‌اعتماد شدند؟

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار معتقد است در دو سال اخیر تامین مالی زیادی به شکل انتشار اوراق، فروش سهام و دیگر موارد در این بازار صورت گرفته این در حالی که بازار توان پاسخگویی به سهامداران را نداشته و این امر منجر به بی بورس متشکل و بازار خارج از بورس اعتمادی بین سهامداران شده است.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مجید عشقی در نشست اتاق بازرگانی تهران و در میان فعالان بخش خصوصی به اتفاق‌های اخیر رخ داده در بازار سرمایه اشاره کرد و افزود: با توجه به آزادسازی سهام عدالت، ورود حجم زیادی از نقدینگی به بازار و صدور کدهای معاملاتی در سه سال گذشته، می توان اعلام کرد که در حال حاضر کل کشور ذی‌نفع بازار سرمایه هستند.

به گفته عشقی، ورود حجم بالای نقدینگی به بازار در حال حاضر در شرایطی صورت گرفته که زیرساخت‌های موجود در بازار سرمایه پاسخ‌گوی حضور مردم در این بازار نبوده و طبق قانون تجارت، فرآیندهای موجود در بازار نیز پاسخ‌گوی نیازهای فعلی بازار سرمایه نیست.

توسعه شرکت های پروژه محور

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه توسعه شرکت‌های پروژه‌محور را جزو برنامه‌های جدی سازمان بورس اعلام کرد و گفت: باید در راستای تشکیل سرمایه‌ها به سمت توسعه این شرکت‌ها حرکت کنیم و اکنون نخستین شرکت تامین مالی تشکیل و پذیره‌نویسی آن انجام شد.

وی با بیان اینکه بحث پرداخت سود جزئی در قانون تجارت مربوط به ۶۰ سال گذشته است، گفت: در این قانون اعلام شده تا به شرکت‌ها به مدت هشت ماه فرصت پرداخت سود سود داده شود، اما اکنون با توجه به پیشرفت تکنولوژی این اتفاق بی‌معنی است. از سوی دیگر در این قانون به مدت ۲ ماه استفاده از حق تقدم داده شده است تا شرکت بتواند فرآیند افزایش سرمایه را آغاز کند، روندی که نیازمند زمان زیادی است و به هیچ عنوان با مقتضیات کنونی بازار سازگار نیست.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار یکی دیگر از مشکلاتی که در حال حاضر به وجوده را مربوط به پرداخت نقدی سود اشاره کرد و افزود: تا زمانی که شرکت‌ها چهار هزار سهامدار داشتند، به هیچ عنوان پرداخت سود نقدی آنها سخت نبود، اما اکنون با حضور ۸۰۰ ناشر و ۶۰ میلیون نفر سهامدار فرآیند توزیع سود نقدی به چالش جدی تبدیل شده است.

وی اضافه‌کرد: فرآیند صدور مجوز تایید صلاحیت‌ها متناسب با بزرگ شدن بازار توسعه پیدا نکرده است، به همین دلیل اکنون زیرساخت‌ها در حال بازنگری هستند و پیشنهادهایی که ارائه شده است در برنامه سازمان بورس وجود دارد.

بازگشت بی اعتمادی

وی به بی اعتمادی ایجاد شده در میان سهامداران اشاره کرد و گفت: سال گذشته دولت تامین مالی زیادی را از این بازار به شکل انتشار اوراق، فروش سهام و دیگر موارد انجام داد که این اتفاق فشار زیادی را به بازار وارد کرد.

عشقی افزود: از طرف دیگر حضور تعداد زیادی از مردم با هجوم گسترده نقدینگی به بازار سرمایه، خارج از کشش این بازار بود و فقط سبب افزایش قیمت‌ها و عدم ورود نقدینگی به سمت اقتصاد واقعی شد.

رییس سازمان بورس با بیان اینکه هر گاه که شاهد چنین اتفاقی در اقتصاد کشور بوده ایم بعدها با بحران‌های جدی مواجه شدیم، ابراز امیدواری کرد که با پیگیری‌هایی که اکنون در دستور کار است بخشی از اعتماد از دست رفته را به بازار بازگردانیم.

پیگیری برای لغو قیمت‌گذاری دستوری

وی به پیگیری های انجام شده برای لغو قیمت‌گذاری دستوری اشاره کرد و افزود: بحث لغو قیمت گذاری بورس متشکل و بازار خارج از بورس دستوری را در هشت سال گذشته با کمک فعالان بخش خصوصی انجام داده‌ایم که تاکنون در حوزه قیر و وکیوم باتوم موفق بوده ایم و تقریبا از قیمت‌گذاری خارج شده‌اند.

به گفته عشقی، هنوز محصولات زیادی شامل قیمت‌گذاری دستوری هستند که باید حتما با کمک مسوولان این مشکل را برطرف کنیم.

رییس سازمان بورس با اعلام اینکه به غیر از قیمت‌گذاری دستوری با برخی از فرآیندهای دستوری در صنایع مختلف همراه هستیم که برای بازار دردسرساز خواهند بود، گفت: برای مثال در موضوع فروش شرکت‌هایی که قبلا دولتی بودند و در ادامه در بازار سرمایه پذیرفته شده اند، بخش عمده سهام آنها به سهام عدالت واگذار شد اما فرآیند فروش همچنان در اختیار دولت قرار دارد.

جزییات دامنه نوسان

عشقی در ادامه با اشاره به بحث دامنه نوسان، گفت: دامنه نوسان به عنوان بحث جدید و مبنایی در بورس تلقی می‌شود که از ابعاد مختلف برخوردار است.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به وجود ملاحظات جدی در موضوع دامنه نوسان اشاره کرد و افزود: در اقتصاد کشور با برخی از ابهام‌ها همراه هستیم که بخشی از آن به موضوع قیمت‌گذاری دستوری و تاثیرات آن در سودآوری شرکت‌ها باز می‌گردد.

وی با بیان اینکه اگر قرار بر حذف یا افزایش یکباره دامنه نوسان باشد نوسانات و تلاطمات بازار بیشتر می‌شود، گفت: این تلاطمات در بازار، دیگر به هیچ عنوان قابل پذیرش نیست.

عشقی تاکید کرد: سیاست ما این است تا دامنه نوسان به‌تدریج باز شود اما این اتفاق در ابتدا باید از طرق شرکت‌هایی انجام شود که از ثبات بیشتری برخوردارند و در بازار بازیگران بزرگی دارند.

روند فروش اوراق بدهی دولتی

عضو شورای عالی بورس به مباحث مطرح شده در خصوص فروش اوراق بدهی دولتی اشاره کرد و گفت: حجم عمده‌ای از افزایش میزان فروش معاملات اوراق بدهی در بورس مربوط به اوراق بدهی بازار متشکل پولی بود که در حال معامله بین بانک‌ها هستند؛ بنابراین آمار منتشر شده از اوراق بدهی به معنای انتشار اوراق نیست.

وی اعلام کرد: اکنون اوراقی که منتشر می‌شود متناسب با بازپرداخت اوراق است، اگر این حجم افزایش یابد در سال‌های آینده مشکل‌ساز خواهد شد.

به گفته عشقی، حجم این اوراق در مقایسه با اقتصاد پایین است و اکنون نمی‌تواند مشکل ساز باشد.

وی ادامه افزود: یکی از معضلات اصلی بازار در سال گذشته این بود که شرکت‌های پرریسک و کوچک با منابع درآمدی کم بین پنج میلیون نفر توزیع شدند و به هر سهامدار پنج سهم رسید، در حالی که این اتفاق به عنوان چالش جدی برای بازار تلقی می‌شود.

عشقی با بیان اینکه این اتفاق زمینه ساز بهم‌ریختگی ساختار شرکت‌ها و بورس بود، افزود: بر روی این شرکت‌ها نمی‌توان بازارگردانی انجام داد؛ بنابراین باید اقدامی انجام شود تا شرکت‌های پرریسک به این صورت بین میلیون‌ها سهامدار توزیع نشود.

بورس چیست؟ همه چیز درباره بورس

بخش مالی اقتصادی هر کشور تامین‌کننده منابع مالی و فعالیتهای حقیقی اقتصادی محسوب می‌شود که به دو بخش تقسیم می‌گردد:

• بازار پولی که عمدتا توسط نظام بانکی یک کشور اداره می‌شود که مهمترین کارکرد آن تامین اعتبارات کوتاه مدت است.
• بازار سرمایه که کارکرد اصلی آن تامین مالی بلند مدت مورد نیاز در فعالیت‌های تولیدی و خدماتی مولد می‌باشد .

بورس یک نهاد سازمان یافته‌ای است که از جمله نهادهای عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب می‌شود و در کنار سایر موسسات و سازمانها ، وظایف چندگانه‌ای را برعهده دارد.

کارکردهای اساسی بورس مدیریت انتقال ریسک و توزیع آن، شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و همچنین یکی از کارکردهای مهم آن جمع آوری سرمایه‌ها و پس اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز فعالیتهای اقتصادی است .

تاریخچه بورس

تاریخچه تاسیس اولین بورس به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده در کشور هلند بر می‌گردد. اما بورس به صورت مدون از دو قرن پیش شروع به فعالیت کرده است در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ابزارهای الکترونیکی بیشتر معاملات در بورس از طریق رایانه صورت می‌گیرد.

مهمترین مامویت بورس کالایی بر اساس گزارشات آنکتاد کمک به ساماندهی و اصلاح ساختار بازار محصولات بخش کشاورزی از طریق شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، توزیع ریسک و سیالیت در معاملات و همچنین تامین منابع مالی مورد نیاز فعالان بخش کشاورزی از طریق توسعه بازار سرمایه است که اولی در کشورهای درحال توسعه و دومی در کشورهای پیشرفته و صنعتی ملاک عمل قرار می‌گیرد.

بورس کالا چیست؟

بورس کالا (Commodity Exchamge) یک بازار متشکل و سازمان یافته‌ای است که بطور منظم کالای معینی با ساز و کاری خاص مورد معامله قرار می‌گیرند .

امروزه طبقه‌بندی‌های متعددی برای یک بورس کالایی وجود دارد. اما گسترش بازارهای بخش مالی و حقیقی اقتصاد سبب شده چندین نوع از بررسیها در قالب یک تشکل متمرکز قرار داشته باشند. عموما بورس‌های کالایی را در مقابل بورس‌های اوراق بهادار و بورس‌های اسعار تعریف می‌کنند.

به عبارتی هر آن چیزی که در زمینه:

1. فلزات و مواد معدنی (کانی ها)
2. انرژی
3. محصولات کشاورزی مورد مبادله قرار می‌گیرد در زمره بورس کالایی می‌گنجد.

اهمیت قانونی بورس‌های کالایی

تا قبل از تصویب برنامه سوم، کشور ما برای راه اندازی بورسهای کالا با خلاء قانونی مواجه بود، تا اینکه دست‌اندرکاران تدوین لایحه و قانون برنامه سوم توسعه جمهوری اسلامی ایران به تدوین و تصویب قانونی اقدام نمودند که شروع یک سری تحولات با اهمیت اقتصادی را در عرصه مبادلات بازار ایفا خواهد نمود.

در ذیل به متن قانون در برنامه سوم توسعه اشاره می‌شود:

• الف: نسبت به راه‌اندازی بورس‌های منطقه‌ای در سطح کشور در چارچوب قانون بورس بر اقدام کند.
• ب: تمهیدات قانون لازم جهت قابل معامله نمودن سلیر ابزارهای مالی در بورس اوراق بهادار، علاوه بر موارد مندرج در بند (۲) ماده (۱) قانون تاسیس بورس اوراق بهادار مصوب ۲۷/۲/۱۳۴۵ را فراهم کند.
• ج: نسبت به ایجاد بورس کالا با همکاری دستگاه‌های ذیربط اقدام نماید.

در ادامه آن ماده ۱۱۳ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت وزارت جهاد کشاورزی را موظف نمود نسبت به راه‌اندازی بورس محصولات کشاورزی اقدام نماید و این قانون از ابتدای سال ۱۳۸۱ لازم اجراء بود.

ابزارهای داد و ستد پذیر در بورس کالا

مهم‌ترین ابزار مشقه مورد استفاده در بورس کالا، قراردادهای آتی (Contract futures) و قرارداد اختیار معامله (Contract Option) است. در یک قرارداد آتی که بین خریدار و فروشنده با واسطه‌گری شرکت‌های کارگزاری منعقد می‌گردد نوع کالای مورد معامله، تاریخی که کالا تحویل می‌شود، قیمت، مقدار، مشخصات کالا از قبیل نوع استاندارد، شاخص‌ها و … نوشته می‌شود.

در قراردادهای اختیار معامله (برگ اختیار معامله یک نوع اوراق بهادار است) دارنده آن حق دارد، کالا یا اوراق بهادار خاصی (مثل سهم شرکت‌ها ) را ظرف مدت معینی به قیمت توافقی، معامله کند. برگهای اختیار معامله به دو دسته تقسیم می‌شوند:

برگ اختیار خرید:

دارنده این برگ، حق دارد کالا یا سهام شرکتی را به قیمتی مشخص در تاریخ معینی بخرد.

برگ اختیار فروش:

دارنده این برگ، حق دارد کالا یا سهام شرکتی را به قیمتی مشخص در تاریخ معینی بفروشد. البته در یک بورس کالایی نوظهور و یا شرایط خاص کالا می‌توان به صورت حراج حضوری و معاملات نقدی مبادله کالا را انجام داد .

بورس کالا چه منافعی را به دنبال دارد؟

• شفافیت بازار: منظور شفافیت بورس متشکل و بازار خارج از بورس اطلاعات قیمت در بازار است. تصحیح ساختار بازار، منظور استفاده از بازار رقابتی است.
• استاندارد کردن: افزایش کیفیت کالاهای کشاورزی
• برخورداری تولیدکنندگان و تجار کالاهای کشاورزی از مزایای مرتب بر قوانین و مقررات حاکم بر بورس
• افزایش کارآیی بازاریابی یا بهبود شبکه توزیع و کاهش حاشیه بازاریابی
• تغییر الگوی کشت و افزایش توان تولیدی و توان صادراتی
• افزایش اشتغال در بخش کشاورزی

گروه‌های بهره‌مند از بورس

استفاده از بورس در انحصار گروهی خاص در جامعه نمی‌باشد تمام افراد می‌توانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم از بورس استفاده نمایند، گروه‌های اجتماعی که در بورس متشکل و بازار خارج از بورس بورس فعالیت دارند عبارتند از:

• تولیدکنندگان
• کارگزاران
• صاحبان صنایع فرآوری و تبدیل
• تجار
• مبادله‌گران تضمینی
• دلالان و واسطه‌ها
• بازارسازان
• اشخاص عادی و کسانی که مایلند پس‌اندازهای خود را در این بازار به کار اندازند.

ساختار بورس

بورس زیر نظر نهاد واحد نظارتی که معمولا سیاست‌های آن توسط بالاترین مراجع ذیربط دولتی درهر کشوراعمال می‌گردد که با حضور و مشارکت فعال بخش خصوصی ایجاد می‌شود و اتاق پایاپای که تضمین و تسویه قراردادها را بر عهده دارد از جمله مهم‌ترین بخش‌های آن محسوب می‌شود.

فعالیت می‌کند علاوه برآن واحد نظارت داخلی (در داخل بورس) هیات بازرسین و داوری ارکان اصلی ساختار بورس را تشکیل می‌دهند.

بورس‌های کالایی در جهان

سابقه مدرن‌ترین بورس کالای جهان به محصول برنج در اوساکای ژاپن در قرن ۱۷ بر می‌گردد؛ همچنانکه از منابع موثق مدرنترین بورس کالا به مبادلات آتی نقل می‌کنند.

آپشن و فیوچر نیز در آمستردام هلند در قرن ۱۷ استفاده می‌شده است. بهر حال در جهان امروزی مبادلات آتی با یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است و اکنون بورس‌های بزرگی در بیش از ۲۰ کشور جهان مشاهده می‌شود.

کشورهای همچون آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه، ژاپن، جمهوری کره، برزیل، استرالیا و سنگاپور و بسیاری که از کشورهای در حال توسعه دارای بورس کالا هستند و این روند در یک دهه گذشته شدت بیشتری گرفته است.

در سال ۲۰۰۰ میلادی، نزدیک به ۲ میلیارد قرارداد از نوع آپش و فیوچیر در بورس‌های کالایی سراسر جهان مبادله شده است نسبت به سال ۱۹۹۹ حدود ۱۶ درصد افزایش نشان می‌دهد.

برنامه‌های در دست اقدام بانک

اهم طرح‌های در دست اجرا و در حال مطالعه این بانک عبارتند از:

• تلاش در جهت فرهنگ‌سازی و آشنایی فعالان بخش کشاورزی با مقوله بورس
• تلاش در جهت فراگیر شدن بورس کشاورزی در سراسر کشور (گسترش جغرافیایی) و امکان حضور همه گروه‌های بهره‌مند از طریق شبکه گسترده شعب بانک
• تلاش در جهت جاری شدن مزایای بورس در تمامی سطوح و لایه‌های فعالان بازار و بازیگران عرصه تولید، توزیع و مصرف و تحقق اهداف اصلی بورس کشاورزی
• اعطای خطوط اعتباری به کارگزاران در جهت بازسازی در بورس کشاورزی
• تلاش برای گسترش موضوعی بورس و پذیرش تولیدات یا محصولات سایر زیر بخش کشاورزی در بورس
• روشهای تامین مالی خرد برای بهره‌برداران کوچک و برقراری امکاناتی جهت حضور این قشر عظیم از جامعه بهره‌برداران چند میلیونی بخش کشاورزی با استفاده از ابزارهای متعدد نظیر تبدیل کردن قرارداد تسهیلات اعطایی سلف به کشاورزان به معاملات بورسی
• تلاش برای حضور مشتریان این بانک در بورس کشاورزی که زمینه فعالیت‌شان کالای بورسی است و برقراری امتیازات و تشویق‌های خاص برای این گروه

تاریخچه بورس اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ تاسیس گردید.

این سازمان از پانزدهم بهمن ماه آن سال فعالیت خود را با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی آغاز کرد.

در پی آن شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی واوراق قرضه عباس آباد به بورس تهران راه یافتند.

اعطای معافیت های مالیاتی شرکتها و موسسه های پذیرفته شده در بورس در ایجاد انگیزه برای عرضه سهام آنها نقش مهمی داشته است.

طی ۱۱ سال فعالیت بورس تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران تعداد شرکتها و بانکها و شرکتهای بیمه پذیرفته شده از ۶ بنگاه اقتصادی با ۲/۶ میلیارد ریال سرمایه در سال ۱۳۴۶ به ۱۰۵ بنگاه با بیش از ۲۳۰ میلیارد ریال درسال ۵۷ افزایش یافت. همچنین ارزش مبادلات در بورس از ۱۵ میلیون ریال در سال ۱۳۴۶ به بیش از ۱۵۰ میلیارد ریال سرمایه در سال۱۳۵۷افزایش یافت.

در سالهای پس از انقلاب اسلامی وتا پیش از نخستین برنامه پنج سال توسعه اقتصادی ، دگرگونی های چشمگیری در اقتصاد ملی پدید آمد که بورس اوراق بهادارتهران را نیز در بر گرفت . نخستین رویداد ، تصویب لایحه قانون اداره امور بانک ها در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب بود که به موجب آن بانک های تجاری و تخصصی کشور در چهار چوب ۹ بانک شامل ۶ بانک تجاری و۳ بانک تخصصی ادغام و ملی شدند.

چندی بعد و در پی آن شرکتهای بیمه نیز در یکدیگر ادغام گردیدند وبه مالکیت دولتی در آمدند و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در تیر ۱۳۵۸ باعث گردید تعداد زیادی از بنگاه های اقتصادی پذیرفته شده در بورس از آن خارج شوند.

به گونه ای که تعداد آنها از ۱۰۵ شرکت و موسسه اقتصادی در سال ۱۳۵۷ به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ کاهش یافت.

بدین ترتیب در طی این سالها بورس و اوراق بهادار دوران فترت خود را آغاز کرد که تا پایان سال ۱۳۶۷ادامه یافت.

از سال ۱۳۶۸، در چهارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تجدید فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان زمینه ای برای اجرای سیاست خصوصی سازی، مورد توجه قرار گرفت.

بر این اساس سیاست گذاران در نظر دارند بورس بورس متشکل و بازار خارج از بورس اوراق بهادار با انتقال پارهای از وظایف تصدی های دولتی به بخش خصوصی، جذب نقدینگی و گرد آوری منابع پس اندازی پراکنده و هدایت آن به سوی مصارف سرمایه گذاری، در تجهیز منابع توسعه اقتصادی و انگیزش موثر بخش خصوصی برای مشارکت فعالانه در فعالیتهای اقتصادی نقش مهم و اساسی داشته باشد.

در هر حال، گرایش سیاست گذاری های کلان اقتصادی به استفاده از ساز و کار بورس ، افزایش چشمگیر شمار شرکتهای پذیرفته شده و افزایش حجم فعالیت بورس تهران را در بر داشت که بر این اساس طی سال های ۱۳۶۷ تا نیمه اول سال جاری تعداد بنگاه های اقتصادی پذیرفته در بورس تهران از ۵۶ شرکت به ۳۲۵ شرکت افزایش یافت .شرکتهای پذیرفته شده و شرکتهای فعال در بورس به دو دسته تقسیم می شوند:

1. شرکت های تولیدی
2. شرکت های سرمایه گذاری

شرکت های تولیدی معمولا به تولید کالای خاصی مبادرت می ورزند و در گروه صنایع فعال در بورس قرار می گیرند و در سازمان بورس با نام شرکت و کد خاص خود، مشخص می شوند.

اما شرکتهای سرمایه گذاری شرکت هایی هستند که به عنوان واسطه های مالی فعالیت میکنند. که این گونه شرکت ها یا فعالیت تولیدی ندارند ویا فعالیت آنها به گونه ای است که با کمک های مالی از طریق خرید سهام شرکت های تولیدی و صنعتی و یا مجموعه ای از آنها به تولید و سرمایه گذاری این شرکت ها مبادرت می نمایند که بر این اساس در حال حاضر شرکت های سرمایه گذاری فعال در بورس ۱۹ شرکت است و شرکت های تولیدی ۲۹۸ شرکت می باشند.

همچنین اکنون زمینه های لازم برای حضور شرکت های خدماتی نیز در بورس فراهم شده است.

۵ نکته مهم در بازار بورس

برای سرمایه گذاری در بورس توجه به برخی نکات می تواند مفید باشد و مارا در رسیدن به اهدافمان یاری دهد.

موارد زیر از جمله نکات مهمی هستند که برخی از آنها از اصول مهم و پایه ای سرمایه گذاری در این حیطه اند:

انتخاب صنعت برتر:

در میان صنایع مختلف صنایعی هستند که میانگین بازده آنها از میانگین بازده بازار بیشتر است.
پس چرا آنها را انتخاب نکنید؟!

انتخاب شرکت برتر:

پس از گزینش صنعت برتر حالا به سراغ شرکتهایی بروید که بازده آنها از میانگین بازده صنعت بالاتر است(منظور از بازده، کلیه سودهای منتفع از شرکت اعم از EPS، اختلاف قیمت، سهام جایزه و… در یک مدت معین می باشد).

میزان نقد شوندگی:

هیچگاه سهمی نخرید که در فروش آن دچار مشکل شوید.

نقد شوندگی عامل بسیار مهمی است که هرگز نباید مورد غفلت قرار گیرد. این فاکتور متاثر از پارامترهایی مثل حجم معاملات شرکت، تعداد سهام معامله شده، دفعات معامله، تعداد خریدار و… می باشد. نقد شوندگی به صورت رتبه ای مطرح می شود و رتبه ۱ به معنای بالاترین میزان نقد شوندگی است و رتبه های ۲ و ۳ و ۴ و ….. به ترتیب نقد شوندگی کمتری دارند.

برخی از افراد تا رتبه ۱۰۰ را قابل قبول می دانند. بعضی ها بیشتر از ۵۰ نمی روند و عده ای هم به بیشتر از ۲۰ رضایت نمی دهند. به هرحال بسته به استراتژی و هدف سرمایه گذاری تان، ملاکی را برای خودتان قرار دهید.

لازم به ذکر است که رتبه نقد شوندگی در یک محدوده زمانی قابل محاسبه است مثلا یکساله، شش ماهه، یکماهه و… اما در بیشتر موارد از نقد شوندگی ۳ ماهه استفاده می شود.

میزان سهام در دست سهامداران عمده:

هر چه این میزان کمتر باشد و سهم یک شرکت بیشتر در دست مردم و سهامداران جز باشد، بهتر است.

چرا که در اینجا عرضه و تقاضای و اقعی است که میزان قیمت را تعیین می کند. در صورتیکه قسمت اعظمی از سهام یک شرکت در دست سهامداران عمده باشد به همان نسبت آنها می توانند کنترل بیشتری را بر آن سهم اعمال کنند. و در این بین سهامدار جز است که ضرر می کند.

اخبار اقتصادی-سیاسی:

همواره به اخبار داخلی و خارجی توجه داشته باشید.

فکر نمی کنم روزانه ۱۵ دقیقه گوش دادن به اخبار یا مطالعه روزنامه ها وقت زیادی بگیرد اما کمک بزرگی به شما خواهد کرد تا بتوانید در برخی موارد روند بازار را پیش بینی کنید و همینطور صنایع خاصی را مورد توجه قرار دهید.