معاملات ارز خارج از بازار متشکل، شبکه بانکی، صرافیها و سامانه نیما ممنوع
رئیس کل بانک مرکزی بیان کرد: بیان کرد: بر اساس قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز خریدوفروش ارز در خارج از بازار متشکل ارزی، شبکه بانکی، صرافیهای مجاز و سامانه نیما ممنوع است.راهنمای خرید ارز از سامانه نیما
به گزارش خبرگزاری موج، علی صالحآبادی در گفتوگوی تلویزیونی با بیان اینکه هم اکنون حجم مراودات ایران و روسیه حدود ۴ میلیارد دلار است که این مبادلات میتواند با پول ملی دو کشور انجام شود، اظهار کرد: هماکنون تفاهمنامه استفاده از پول ملی دو کشور در مبادلات تجاری خرد بین ایران و روسیه مبادله شده است.
وی افزود: در دیگر زمینههای پولی و بانکی نیز برنامه زمانبندی مشخصی طراحی شده که بهتدریج اطلاعرسانی خواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به تاکید رهبرمعظم انقلاب در دیدار رئیس جمهوری روسیه، گفت: در دیدار روز گذشته آقای پوتین با رهبر انقلاب، رهبر انقلاب بر این موضوع تاکید کردند و خواستار حذف تدریجی دلار از تعاملات اقتصادی میان دو کشور شدند و آقای پوتین نیز در این دیدار بر اتخاد تمهیدات لازم برای اجرایی شدن این هدف تاکید کرد.
صالحآبادی همزمانی رونمایی از نماد معاملاتی ارزی ریال–روبل با سفر رئیسجمهور روسیه به ایران را حاصل تلاش همهجانبه کارشناسان بانک مرکزی در سه ماه گذشته عنوان کرد و ادامه داد: شرایط کنونی بستر مناسبی برای استفاده از پولی ملی در تعاملات اقتصادی میان ایران و روسیه مهیا است و این امر تنها محدود به روسیه نخواهد بود، بلکه تجار و بازرگانان میتوانند در تمامی کشورهای حوزه آسیای میانه که از روبل استفاده میشود، از این ارز برای تسویهحسابهای تجاری خود در این کشورها استفاده کنند.
بانکهای مرکزی در صدد جایگزینی پول ملی بهجای دلار هستند
وی با بیان اینکه قطعاً همگام با توسعه روابط با روسیه روند صادرات ایران به روسیه افزایش خواهد یافت، گفت: با رونمایی از نماد معاملاتی ارز روبل-ریال از این پس امکان معامله روبل و ریال فراهم میشود و تجار و بازرگانانی که از محل صادرات خود به روسیه روبل در اختیار دارند یا فعالان اقتصادی روس که در ایران فعالیت میکنند و نیازمند ریال هستند، میتوانند روبل خود را بهصورت توافقی به فروش برسانند و این ارز در گام نخست برای تأمین نیازهای غیربازرگانی همچون ارز موردنیاز دانشجویی، مسافرتی و خدماتی در این بخش تأمین خواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه اتفاقی که در ماههای اخیر علیه روسیه حادث شد، غربیها تحریمهای گستردهای را اعمال کردند که این موضوع، کشورها را به این فکر واداشت که از ارزهایی غیر از دلار در معاملات استفاده کنند، بیان کرد: استفاده آمریکا از دلار بهعنوان یک ابزار سیاسی در مواجه با کشورهای غیر همسو در قالب اعمال تحریمهای اقتصادی مالی و پولی موجب شده تا بسیاری از کشورها نیز در جهت جایگزینی ارزهای ملی با دلار گام بردارند.
صالحآبادی تاکید کرد: بانکهای مرکزی بسیاری از کشورها در صدد جایگزینی پول ملی خود در تعاملات تجاری بهجای ارزهای جهان روا همچون دلار هستند.
افزایش عرضه ارز و میزان معاملات در سامانه نیما
وی با اشاره به اقدامات بانک مرکزی در تنظیم بازار ارز گفت: از ابتدای سال تا امروز یعنی طی چهار ماهه امسال ۱۳.۶ میلیارد دلار ارز حوالی در سامانه نیما مورد معامله قرار گرفت که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۷.۶ میلیارد دلار بود، بهعبارتدیگر بیش از ۸۰ درصد معاملات در سامانه نیما با نرخ بین ۲۵ تا ۲۶ هزار تومان تأمین شد و در همین مدت کل ارز معامله شده در بازار توافقی و بازار متشکل ۴۸۶ میلیون دلار بوده که این رقم تقریباً معادل مدت مشابه سال گذشته است.
ریس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بیش از ۹۵ درصد نیاز ارزی کشور از طریق سامانه نیما در قالب حواله تأمین میشود، خاطرنشان کرد: در بازار حواله که تحت عنوان سامانه نیما تعاملات حوالهای نیاز واردکنندگان تأمین میشود و بخش اسکناس نیز برای تأمین نیاز در حوزه خدماتی، مسافرتی و دانشجویی است که تنها حدود ۵ درصد معاملات ارزی را به خود اختصاص میدهد.
صالحآبادی افزود: مبنای نرخ ارز در بازار نیما و بازار متشکل ارزی بر اساس توافق عرضهکننده و متقاضی ارز است و هیچگونه نرخگذاری وجود ندارد و در شرایط کنونی در برخی روزها حجم عرضه از میزان تقاضا فزونی میگیرد.
روزانه ۲۰۰ میلیون دلار ارز در بازار عرضه میشود
وی تاکید کرد: بانک مرکزی بهشدت به دنبال عرضه ارزهای دولتی در بازار و جمعآوری نقدینگی از بازار است، چراکه در غیر این صورت بستر برای افزایش پایه پولی فراهم میشود؛ رویکردی که در گذشته انجام میشد و بعضاً بانک مرکزی در ازای ارز دولتی، ریال در اختیار دولت قرار میداد، اما ارز آن را در بازار عرضه نمیکرد و آمارها نیز گواه این رویکرد بانک مرکزی است، بهگونهای که رشد دارایی خالص بانک مرکزی منفی ۴.۱ درصد شده که نشان میدهد بانک مرکزی بیش از ارز تحویلی از سوی دولت را به بازار عرضه کرده است.
رئیس کل بانک مرکزی با اعلان اینکه روزانه حدود ۲۰۰ میلیون دلار ارز در بازار عرضه میشود، اضافه کرد: بخش عمده این ارز حاصل از صادرات غیرنفتی، محصولات فلزی، خشکبار و محصولات پتروشیمی است که خوشبختانه تمامی نیاز واردکنندگان در بازار بهراحتی تضمین میشود.
صالحآبادی با بیان اینکه بانک مرکزی تلاش میکند تا با تأمین ارز موردنیاز بخشهای مختلف از طریق سامانه نیما یا بازار متشکل ارزی و عرضه توافقی زمینه برای کوچک شدن حجم بازار غیررسمی فراهم کند، افزود: بانک مرکزی سال گذشته ۵۷ میلیارد دلار ارز موردنیاز بخشهای مختلف را تأمین کرد که ۳۵ میلیارد دلار آن در سامانه نیما مبادله شد و با توجه به عرضه ۱۳.۶ میلیارد دلار در چهارماهه نخست امسال در این بازار قطعاً حجم معاملات در این بازار از سال گذشته پیشی خواهد گرفت.
خرید و فروش ارز در خارج از بازار متشکل ارزی، شبکه بانکی، صرافیهای مجاز و سامانه نیما ممنوع است
وی با اشاره به محدودیتهای ایجاد شده برای رشد تقاضای ارز برای تأمین مالی حوزه قاچاق نیز بیان کرد: بر اساس قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز خریدوفروش ارز در خارج از بازار متشکل ارزی، شبکه بانکی، صرافیهای مجاز و سامانه نیما ممنوع است همچنین بر اساس مصوبه سران قوا انجام معاملات فردایی ارز و طلا که با شرطبندی بر نرخ طلا و ارز تأثیرگذار بودند ممنوع شده و معامله گران این بخش مشمول مجازات میشوند.
رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوالی در خصوص برخی شبهات در زمینه اختلاف قیمت برای ارز مسافرتی و شبهه توزیع رانت در این بخش، گفت: ارز مسافرتی به دلیل مدارکی که از فرد متقاضی برای اثبات مسافر بودن فرد مطالبه میشود با ارز توافقی متفاوت است که مقداری کمتر از نرخ توافقی است، هرچند در آینده اختلاف نرخ در سرفصلهای ۲۴ گانه خدماتی نیز به حداقل خواهد رسید و نرخ متفاوت ارز در این بخش بههیچوجه به مفهوم توزیع رانت بین متقاضیان نیست، بلکه تفاوت قیمت ناشی از مستنداتی است که فرد متقاضی باید پیش از دریافت ارز به صرافی ارائه دهد.
صالحآبادی افزود: در عین حال نرخ ارز حوالهای به دلیل حجم بالای معاملات همواره از اسکناس کمتر بوده و در مقابل قیمت در بازار متشکل به دلیل اینکه معاملات درحجم خرد متفاوت است، بر همین اساس با راهاندازی معاملات توافقی از حدود دو ماه پیش زمینه برای عرضه و تقاضای ارز در صرافیها و تسهیل در تأمین ارز موردنیاز مردم مهیا شد.
رشد بدهی بانکها به بانک مرکزی نزدیک به صفر بوده است
وی با اشاره به آخرین آمار نقدینگی در سهماهه نخست امسال اظهار داشت: رشد نقدینگی در سهماهه ابتدایی امسال نسبت به پایان اسفندماه سال گذشته ۵.۶ درصد رشد داشت و حجم نقدینگی از ۴۸۳۲ همت به ۵۱۰۰ همت رسید.
رئیس کل بانک مرکزی عنوان کرد: رشد پایه پولی در پایان خردادماه در مقایسه با اسفندماه سال گذشته ۶ درصد رشد داشته و در زمینه عوامل مؤثر بر ضریب فزاینده نیز آمارها نشان میدهد در همین مدت خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی نیز منفی ۴.۱ درصد بوده است که در این زمینه کنترل خوبی اتفاق افتاده است.
بدهی دولت به بانک مرکزی با رشد منفی ۸۶ هزار میلیارد تومان
صالحآبادی با بیان اینکه رشد بدهی بانکها به بانک مرکزی نزدیک به صفر بوده است، گفت: اوراق دولتی خریداری شده از بانکها توسط بانک مرکزی سال گذشته ۹۵ هزار میلیارد تومان بوده که این رقم هم اکنون به ۵۹ هزار میلیارد تومان رسیده است، یعنی بانک مرکزی اوراق را در بازار فروخته و پول آن را جمع کرده است.
وی ادامه داد: بهمنظور کاهش بدهی دولت به بانک مرکزی و پرهیز از استقراض دولت از بانک مرکزی برای تأمین تنخواه در ماههای ابتدایی سال مقرر شد تا دولت بهجای دریافت تنخواه از منابع رسوب کرده در حسابهای خزانه حسابهای سپرده دستگاههای دولتی نزد بانک مرکزی استفاده کند و با محقق شدن تدریجی درآمدهای دولت این منابع جایگزین شود تا دولت به بانک مرکزی مقروض نشود. با این تصمیم بدهی دولت به بانک مرکزی با رشد منفی ۸۶ هزار میلیارد تومان مواجه شد.
رئیس کل بانک مرکزی ابراز امیدواری کرد که راهنمای خرید ارز از سامانه نیما با هماهنگی ایجاد شده میان بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه و برگزاری جلسات منظم ماهانه و هفتگی وجود دارد، امسال دولت به بانک مرکزی مقروض نشود؛ همچنین مقرر شده تا در صورت نیاز به انتشار این اقدام در زمان مناسب انجام شود و حجم فروش اوراق نیز متناسب با نیاز خزانه باشد.
نرخ تورم آمریکا به رقم بیسابقه ۹ درصد رسید / تشکیل کارگروه نقدینگی و پایه پولی در بانک مرکزی
صالحآبادی از تشکیل کارگروه نقدینگی و پایه پولی در بانک مرکزی بهمنظور رصد آثار تصمیمگیریها بر نقدینگی و پایه پولی خبر داد و بیان کرد: بانک مرکزی با تدابیری که اتخاذ کرده در صدد کنترل نقدینگی است اما تورم همواره متأثر از جانب عرضه، تقاضا راهنمای خرید ارز از سامانه نیما و انتظارات است.
وی گفت: بخش عمده از تورم کنونی ناشی از ناحیه عرضه است، بهگونهای که رشد قیمتهای جهانی منجر به بروز تورم بیسابقهای در جهان شده بهطوری که نرخ تورم در آمریکا به رقم بیسابقه ۹ درصد رسید و در اروپا نیز شاهد رشد تورم بودیم و این تورم جهانی عمدتاً ناشی از افزایش عوامل هزینهای بود که این افزایش عوامل در کشور ما نیز حادث شد بهگونهای که شاهد افزایش قیمت گندم، ذرت، دانههای روغنی و برخی اقلام بودیم، ضمن اینکه بخش دیگری از افزایش قیمت داخلی ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بود.
رئیس کل بانک مرکزی اضافه کرد: بانک مرکزی تاکنون موفق به مهار اثرگذاری عامل تقاضای که عمدتاً ناشی از رشد نقدینگی و کسری بودجه دولت است شده است، ضمن آنکه هم اکنون بانک مرکزی بر اساس محاسبات دقیق رقم ماهانه رشد نقدینگی و تورم را محاسبه کرده و تمامی عوامل تأثیرگذار بر این عوامل را رصد میکند؛ درنهایت عامل انتظارات تورمی است که رسانهها نقش تأثیرگذاری در این بخش دارند.
کارتهای بانکی اتباع بیگانه محدودیتی ندارند
صالحآبادی در خصوص خبرهایی مبنی بر محدودیتهای بانکی برای اتباع خارجی مجاز نیز اظهار داشت: وزارت کشور و وزارت اطلاعات و دستگاههای متولی امر در حال ساماندهی اتباع هستند و اتباع باید یک کد مشخصی را داشته باشند تا بتواند فعالیت و ورود و خروج داشته باشد که اینها در حال ساماندهی است.
وی تاکید کرد: هیچ کارت بانکی از اتباع خارجی مجاز از کار نیفتاده و فعال است و اتباع مثل هر ایرانی کارت بانکی آنها فعال است و از ناحیه کارت بانکی هیچ محدودیتی وجود ندارد.
سامانه ارز نیمایی چیست و چه تاثیری بر بورس دارد؟
دولت از روز ۲۱ فروردین ماه ۹۷ سیاست مالی جدیدی را در پیش گرفت و به منظور هدایت محصولات وارداتی به سمت مجاری رسمی، اطمینان از تخصیص مناسب و عادلانه ارز بر اساس اولویت تقاضا، جلوگیری از قاچاق و خروج سرمایههای کشور و شفافیت کامل فرآیند عرضه و تقاضا، سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی موسوم به نیما را راهاندازی نمود.
ارز نیمایی چیست؟
از بهمنماه سال ۹۶ زمزمههایی دربارهی تشکیل بازار متشکل ارزی به گوش میرسید که درنهایت بانک مرکزی در اردیبهشت ۹۷ از سامانه ارز نیمایی رونمایی کرد.
نیما درواقع مخفف شدهی عبارت «نظام یکپارچهی معاملات ارزی» است و این سامانه باهدف سازماندهی بازار ارز در زمینه تجارت، واردات و صادرات کار خود را آغاز کرد.
لزوم وجود ارز نیمایی و سامانه متشکل ارزی زمانی پررنگ شد که در سال گذشته شکاف عمیقی بین نرخ ارز دولتی و نرخ ارز بازار آزاد به وجود آمد و این موضوع نگرانی بسیاری از تجار و بازرگانان واردکننده را به همراه داشت.
این موضوع سبب شد روند توسعه این سامانه سرعت بیشتری گرفته و نقش مؤثری را در کنترل نرخ ارز ایفا کند.
سامانه ارزی نیما چگونه کار میکند؟
مهمترین ویژگی سامانه ارز نیمایی امنیت معاملاتی است. این بدین معنی است که خریداران و فروشندگان ارز یا به عبارت دیگر عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان ارزی میتواند به سهولت درخواستهای خرید یا فروش خود را به صورت آنلاین ثبت کرده و معاملهی آنها از طریق صرافیهای مجاز موجود در نیما انجام میشود.
در این سیستم واردکنندگان کالا و خدمات نقش تقاضاکنندگان ارز و صادرکنندگان نقش عرضهکنندگان را ایفا میکنند. در این میان صرافیهای بانکی و تضامنی نقش واسطهگران مالی را داشته و روند خرید و فروش را تسهیل میکنند.
سامانهی نیما بهعنوان حلقهی مفقوده بین سامانهی راهنمای خرید ارز از سامانه نیما جامع تجارت و سامانهی پنجرهی واحد تجارت فرامرزی ایفای نقش میکند.
یکی دیگر از مزایای استفاده از سامانهی نیما، دسترسی تجار به طیف گستردهای از صرافیهای بانکی و تضامنی است و از این رو نیما میتواند رقابت سالمی بین صرافیهای موجود در این سیستم ایجاد کند.
سامانهی نیما چهار بازیگر اصلی دارد:
- واردکنندگان کالا و خدمات بهعنوان متقاضیان ارز.
- صادرکنندگان کالا و خدمات (شامل دولت بهعنوان صادرکنندهی نفت) بهعنوان عرضهکنندهی ارز.
- واسطهگران شامل بانکها و صرافیها که منابع را از سمت عرضهکنندگان به متقاضیان هدایت میکنند.
- سیاستگذار که بر اساس پیشبینی منابع و مصارف، نرخ، دامنهی آزادی نرخ، اولویتها و سقف مصارف را از طریق سامانه کنترل میکند.
چگونه میتوان در سامانه نیما معامله کرد؟
اگر به عنوان یک بازرگان قصد تأمین ارز موردنیازتان از طریق سامانه ارزی نیما دارید کافی است پس از مراجعه به سامانهی جامع تجارت به آدرس ntsw.ir ، در قسمت سفارشهای غیر بانکی درخواست تأمین ارز را ثبت کنید.
به دلیل هماهنگیهای موجود بین بانک مرکزی و وزارت سمت (صنعت، معدن و تجارت)، سفارش شما به سامانه برخط نیما منتقلشده و از سوی فروشندگان ارزی دیده خواهد شد.
در حال حاضر واردکنندگان کالا یا متقاضیان ارزی برای تأمین ارز موردنیاز خود میتواند به دو صورت عمل کنند؛ نخستین روش همان شیوهی معمول و قدیمی است که واردکنندگان با مراجعه به بانک درخواست تأمین ارز داده و بانک مرکزی از طریق ارتباط با کارگزاریهای داخلی و بانکهای خارجی پرداخت ارزی به فروشندگان خارجی را انجام میدهد.
این روش باوجود تحریمهای بانکی در حال حاضر عملاً قابلاستفاده نیست. روش دیگر همان روشی که در قسمتهای قبلی توضیح داده شد. مزیت این روش نسبت به روش قبلی عدم دخالت مستقیم سیستم بانکی است.
در واقع در روش تأمین ارز نیمایی صرافیهای به عنوان واسطهی اصلی تأمین ارز حضور دارند.
چند قدم قبل از نیما
سامانه نیما پیوندیست میان دو سامانه «جامع تجارت» که بازرگانان در آن ثبت سفارش میکنند و سامانه «سنا» که صرافان در آن درخواستهای خرید و فروش ارز را مشاهده میکنند.
در ابتدای کار بازرگانان باید سفارشات غیربانکی خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. بانک مرکزی هم بر اساس آیین نامه اجرایی مواد ۵ و ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، موظف است با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت از سامانه ارزی بهره برداری کند.
بدین ترتیب تمام درخواستهای بازرگانان در سامانه جامع تجارت ثبت و در اختیار سامانه نیما قرار میگیرد. صرافیهایی که از طریق سنا به درخواستهای خرید یا فروش ارز دسترسی دارند، میتوانند از خدمات رایگان نیما برای برقراری ارتباط با متقاضیان، ارائه پیشنهاد و جذب تقاضاها، بدون نیاز به راهنمای خرید ارز از سامانه نیما مراجعه حضوری استفاده کنند.
خدمات نیما
در فاز نخست، ثبت درخواست ها برای ارزهای یورو و یوآن امکان پذیر بود اما هم اکنون امکان درخواست برای تمامی ارزها به جز وون کره جنوبی، بات تایلند و ین ژاپن فراهم شده است.
در این سامانه ضوابط مربوط به تأمین ارز برای مسافران به خارج از کشور، دانشجویی و درمانی و سایر موارد در مبادی خروجی نیز فراهم شده است.
این طرح با همکاری صرافی بانک ها کلید خورده و قرار است با فراهم شدن شرایط لازم، صرافی های غیربانکی نیز به این سامانه بپیوندند.
مزایای استفاده از سامانهی نیما
سامانه متشکل ارز نیمایی در حال حاضر توانسته جای خالی بانکها را در تأمین ارز بهخوبی پر کند. تعداد زیاد خریدار و عرضهکننده در این سامانه این بازار را به سمت رقابتی سالم، سوق داده است که یکسانسازی نرخ ارز در فروردینماه سال ۹۷ از سوی دولت جمهوری اسلامی در این موضوع بیتأثیر نبوده است.
البته ناگفته نماند که در این راستا دولت نرخ ارز را با پیشبینی منابع و مصارف، اولویتهای ارزی و سقف مصارف از طریق همین سامانه کنترل میکند.
لزوم به وجودآمدن سامانه متشکل ارزی
خروج بخش بزرگی از سرمایه ارزی در سال ۹۶ که بر اساس آمار صندوق بینالمللی پول ۲۷ میلیارد دلار تخمین زده شد، دو علت داشت؛ بیش اظهاری و کم اظهاری.
این بدین معناست که یا صادراتی صورت نگرفته و یا کالاها به عنوان واردات ثبت سفارش شده ولی هیچگاه وارد کشور نشدهاند. البته در میان نباید از قاچاق گستردهی کالاها بدون پرداخت راهنمای خرید ارز از سامانه نیما حقوق گمرکی غافل شد.
این موضوع مقدمهای برای تشکیل بازار ارز نیمایی و نظارت کامل بانک مرکزی بر جنبههای ارزی تجارت شد تا از این طریق تمامی واردات کشور به صورت رسمی و قانونی انجام شود.
مطابق قوانین تصویبشده بانک مرکزی، بانکها میتواند پس از گرفتن تعهد از واردکننده کالا و تشکیل پرونده، درخواست ارزی او را به صورت حواله در سامانه نیما ثبت کرده و سفارش واردکننده را از طریق صرافیهای موجود در سامانه انجام دهند.
علاوه بر این صادرکنندگان کالاها نیز باید تمامی ارز حاصل از صادرات خود را به جز مواردی که برای واردات از سوی او، بازپرداخت بدهی ارزی و یا سپردهگذاری مصرف میشود؛ در سامانه نیما به فروش برسانند.
ویژگیهای اصلی سامانه نیما
نخستین ویژگی سامانه ارز نیمایی سازماندهی اطلاعات و دادههای واقعی از عرضه و تقاضای ارز است که سبب میشود ارز موردنیاز بازرگانان در زمان مناسب در اختیارشان قرار بگیرد.
ویژگی بعدی این سامانه یکسانسازی و نظم دهی به فرآیند تأمین و تخصیص مصارف ارزی است
قابلیت آخر پوشش نیازمندیهای خرد علاوه بر نیازمندیهای کلان ارزی است بدین معنی که علاوه بر تأمین ارز تجاری، میتوان از سامانه ارز نیمایی برای تأمین ارز دارویی، دانشجویی و مسافرتی بهره برد.
دو نکته مهم در رابطه با سامانه نیما
۱- نکته حائز اهمیت این است که طبق قوانین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تمامی بانکها علاوه بر این که میتوانند حوالهای را از سمت خود بانک ایجاد کنند، پس از تشکیل پرونده و گرفتن تعهد از واردکنندگان کالا میتوانند نسبت به ثبت درخواست ارز به صورت حواله در سامانه نیما و همچنین حواله ارز از طریق صرافی ها اقدامات لازم را انجام دهند.
۲- نکته مهم دیگری که باید به آن بپردازیم این است که تمامی صادرکنندگان کالا موظف هستند که ارز به دست آمده از صادرات کالای خود را از طریق سامانه نیما به بانکها و صرافیهای مجاز در کل کشور بفروشند.
در این میان صادرکنندگان کالا میتوانند ارز حاصل از صادرات کالاهایی را که صرف مواردی همچون واردات توسط خود و یا باز پرداخت بدهیهای ارزی و یا سپردهگذاری میکنند را به سامانه وارد نکرده و از فروش آن صرف نظر کنند.
آشنایی با سامانه جامع تجارت ایران و سامانه الکترونیکی نظام یکپارچه معاملات ارزی( نیما )
تاریخ برگزاری :
پنج شنبه ۱۳۹۷/۰۹/۰۱ و جمعه ۱۳۹۷/۰۹/۰۲ ساعت ۸:۳۰ تا ۱۶:۳۰
مدرس : جناب آقای ساسان خدایی
- کارشناسی ارشد مدیریت بازاریابی گرایش بازاریابی بین الملل
- مدیر کل سابق ثبت سفارش سازمان توسعه تجارت ایران
- معاون سابق دفتر مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت ایران
- نماینده سابق وزارت صنعت، معدن و تجارت و عضو کارگروه پرتال ارزی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
- مشارکت در تدوین قانون و آیین نامه اجرایی قانون ساماندهی مبادلات مرزی
آنچه در این دوره مورد بررسی قرار خواهد گرفت :
- آشنایی با سامانه جامع تجارت ایران
- آشنایی با سامانه الکترونیکی نظام یکپارچه معاملات ارزی ( نیما )
- شیوه فروش ارز حاصل از صادرات به سامانه نیما
- شیوه خرید ارز برای واردات از سامانه نیما
ثبت نام :
۱) کلیه مراحل ثبت نام از طریق این سامانه (isfbtc.ir ) و با تکمیل فرم زیر انجام خواهد شد.
شهریه : ۳۲۷.۰۰۰ تومان
شامل حضور در دوره و استفاده از محتوای آموزشی – دریافت بسته آموزشی – چهار نوبت پذیرایی میان وعده – دو نوبت ناهار – دریافت گواهی نامه از طرف مرکز آموزش بازرگانی کشور
شرایط استفاده از تخفیف:
- پرداخت شهریه تا ۲۵ آبان ۱۳۹۷ : ۳۰۰.۰۰۰ تومان
- ثبت نام گروهی : ۳ تا ۵ نفر به ازای هر نفر ۱۰ درصد تخفیف ( استفاده از این شیوه نیاز به دریافت کوپن تخفیف ویژه دارد )
تماس تلفنی و کسب اطلاعات بیشتر :
مرکز آموزش بازرگانی استان اصفهان
تلفن تماس : ۳۶۲۸۳۹۲۹ telegram.me/isfbtc
به دلیل تکمیل ظرفیت ثبت نام اینترنتی بسته شده است
جهت کسب اطلاعات بیشتر با آقای صادقیان(کارشناس آموزش) به شماره همراه . ۰۹۱۳۱۳۹۳۳۶۳ تماس حاصل فرمایید
فروش ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما رکورد زد
میزان فروش ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما از ابتدای سال تاکنون به بیش از ١٣/۵ میلیارد دلار افزایش یافت که این رقم در مقایسه با دوره مشابه سال قبل بیش از ٨٢ درصد افزایش را نشان میدهد.
به گزارش خبرگزاری برنا، براساس اعلام بانک مرکزی در معاملات روز جاری در سامانه نیما، صادرکنندگان با فروش بیش از ١۶٧ میلیون معادل دلاری ارزهای حاصل از صادرات در روز جاری میزان فروش ارز در سامانه نیما از ابتدای سال تاکنون را به بیش از ١٣/۵ میلیارد دلار افزایش دادند که این رقم در مقایسه با دوره مشابه سال قبل بیش از ٨٢ درصد افزایش نشان میدهد.
گفتنی است نظام یکپارچهی معاملات ارزی (سامانه نیما) با هدف تسهیل تامین ارز راهاندازی شده و با استفاده از آن، خریداران (واردکنندگان) و فروشندگان (صادرکنندگان) ارز متناسب با نیازهای خود نسبت به انجام عملیات ارزی در محیط الکترونیک اقدام می کنند.
لذا سامانه نیما محل تأمین ارز کالاهای وارداتی به کشور و بازار میان صادرکنندگان و واردکنندگان است و حجم معاملات انجام شده در آن در فرایند تعیین نرخ ارز نقشی تعیین کننده دارد.
سامانه نیما چیست؟ پل ارتباطی میان واردکنندگان، صادرکنندگان و صرافی
ارز نیمایی چیست و چه فرقی با ارز دولتی و آزاد دارد؟
شفافیت در بازارهای مالی از جمله موارد مهمی است که در اقتصاد هر کشور نقش مهم و پررنگی به عهده دارد. به ویژه آنکه نوسانهای فراوان نرخ دلار در سالهای اخیر، موجب حدس و گمانهایی شده است که برخی از رانتخواران را منتفع میکند و از این رو سایرین ممکن است آسیب ببینند. سامانه ارز نیمایی با همین هدف به وجود آمد. این سامانه بستری الکترونیک برای خرید کالاهای وارداتی و یا عرضه ارزهای حاصل از صادرات به وجود آمده است. حالا اینکه اصلا ویژگیهای سامانه نیما و سازوکار آن چیست و خرید و فروش ارز در این سامانه چطور انجام میشود، مسائلی هستند که اخبار بورس در این مقاله آنها را پوشش داده است. همچنین با معرفی انواع ارزهای بازار ایران، به تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد نیز اشاره خواهد شد.
فهرست مطالب
سامانه ارز نیما چیست؟
واژه نیما از سرواژههای «نظام یکپارچه معاملات ارزی» گرفته شده است. این سامانه را میتوانیم با تجارت، صادرات و واردات پیوند بزنیم. چرا که اصلا هدف این سامانه همین بود که به اوضاع نامطلوب تجارت سر و سامان بدهد.
همهمان میدانیم که نوسان نرخ ارز بالاست. به طوری که قیمت دلار در چند سال گذشته چنان تغییرات لحظهای را به خود دیده است که واردکنندگان و صادرکنندگان تحت تاثیر این مسئله قرار گرفتهاند. این امر به قاچاق ارز و خروج سرمایه دامن میزند و تاکنون نیز دولت به سراغ راهکارهای مختلفی رفته تا جلوی این مسئله را بگیرد. یکی از همین راهکارها سامانه ارز نیمایی است که در ادامه بیشتر توضیح میدهیم که کارکرد و فواید آن چیست.
سامانه ارز نیما اولین بار کارش را به صورت آزمایشی در تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۶ آغاز کرد. اما چند ماه بعد و در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۳۹۷ به شکل رسمی شروع به کار کرد. این سامانه برای تامین ارز موردنیاز به منظور واردات کالا و عرضه ارز ناشی از صادرات ایجاد شده است. زمانی که صادرات انجام میشود، ارز حاصل از این عمل باید در سه محل عرضه شود و تخصیص پیدا کند. این سه سامانه عبارتاند از:
در این میان سهم نیما در تخصیص برای صادرکنندگان بیشتر از دو سامانهی دیگر است و ۷۰٪ را به خود اختصاص میدهد. پیش از تاسیس این سامانه شکاف وسیعی میان نرخ ارز دولتی و نرخ ارز بازار آزاد به وجود آمده بود که موجب نگرانی افراد زیادی شد. همین مسئله بستر را برای تشکیل این سامانه فراهم کرد. در سال ۱۳۹۶ بود که بخش راهنمای خرید ارز از سامانه نیما زیادی از سرمایه ارزی (یعنی چیزی حدود ۲۷ میلیارد دلار) مطابق آمار صندوق بینالمللی پول از کشور خارج شد. عواملی نظیر قاچاق و یا کماظهاری و بیشاظهاری در شکلگیری این خروج دخیل بودند.
سامانه نیما پل ارتباطی میان بانک مرکزی و صرافیهای مجازی است که میتوانند در بستری ایمن به مبادلات خود بپردازند.
دلیل ایجاد سامانه نیما چه بود؟
زمانی که مسئولان تصمیم به تاسیس این سامانه گرفتند تمام دغدغهشان این بود که از قاچاق جلوگیری کنند و اجازه ندهند سرمایههای کشور از این مجرا خارج شود. در بسیاری از مواقع پیش میآمد که شخصی به عنوان واردکننده ارز موردنظرش را دریافت میکرد ولی هرگز کالای مذکور را وارد نمیکرد. در میان اهداف دیگری که در پشت ایجاد این سامانه بود میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تخصیص عادلانه ارز با توجه به اولویت تقاضا
- شفافیت در فرایند عرضه و تقاضا
- تلاش برای ثبات در نرخ ارز و جلوگیری از نوسانهای فراوان
- نزدیک کردن عرضه و تقاضا در دو سمت صادرات و واردات
- کشف نرخ و تعیین نرخ واقعی ارز
- ایجاد بستری ایمن برای تسویه وجوه معاملات ارزی
- ساماندهی و تعیین هویت بازیگران عمده بازار ارز
- برگشت ارز حاصل از صادرات در چرخهی کشور و جلوگیری از خروج آن
مزایای سامانه ارز نیمایی
آنچه در بیان اهداف سامانه ارز نیمایی گفتیم نشان میدهد که مزایای این سامانه چیست. مزیت عمده این سامانه، ایجاد رقابت سالم میان صرافیهاست. نقش نظارتی این سامانه را میتوان به عنوان عاملی دانست که قادر به جلوگیری از فساد و قاچاق است.
از راهنمای خرید ارز از سامانه نیما جمله دیگر مزایای این سامانه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان دسترسی به تمام صرافیها و بانکهای عامل به صورت همزمان
- تامین ارز از طریق فروشندگان خارجی
- انجام مبادلات ارزی در صرافیهای مجاز بدون دخالت مستقیم بانک
- عدم نیاز به مراجعه حضوری به صرافی
- تسهیل و بهبود فرایند تامین ارز
نرخ ارز نیمایی
نوسانات نرخ دلار باعث تغییر نرخ ارز نیمایی میشود. سوالی که شاید برای خیلی از ما پیش بیاید این است که عامل مشخصکنندهی نرخ ارز نیمایی چیست؟ از عرضه و تقاضا گرفته تا مواردی نظیر سیاستهای تنظیم بازار، همگی در تعیین قیمت این ارز دخیل هستند. قیمت ارز نیمایی بانک مرکزی توسط سیاستگذاران این عرصه تعیین میشود. مثلا وقتی در یک روز میزان تقاضا بسیار بالا باشد بدیهی است که نرخ دلار نیمایی هم افزایش پیدا میکند.
ثبت نام در سامانه نیما فقط مختص صرافیهای مجاز بانک مرکزی است و صادرکنندگان و واردکنندگات میتواند از طریق سامانه جامع تجارت در این بستر به مبادلات ارزی خود بپردازند.
سازوکار سامانه نیما
اما سامانه نیما چطور کار میکند و سازوکار آن چیست؟ تا اینجا فهمیدیم که سامانه ارز نیمایی برای بازرگانان و تجاری است که قصد واردات یا صادرات دارند. روال کار این سامانه را برای واردکنندگان و صادرکنندگان به صورت جدا بررسی میکنیم.
تامین ارز برای خریداران در سامانه نیما
تخصیص ارز از دو طریق صورت میگیرد. یکی به کمک بانک است که در این روش واردکنندگان ارز خودر ا از طریق بانک مرکزی تامین میکنند. اما این روش اکنون به دلیل تحریمهای بانکی عملا امکانپذیر نیست. روش دیگر به کمک صرافیها انجام میشود که در این روش دیگر بانک دخالتی ندارد. مخاطبان سامانه نیما افرادی هستند که میخواهند به این روش ارز موردنیازشان را تامین کنند.
- ابتدا بانک مرکزی به واردکنندگان ارز تخصیص میدهد.
- پس از آن است که واردکنندگان میتوانند درخواستشان را برای خرید ارز موردنیازشان در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. در این سامانه کافی است بازرگانان درخواست خود را در قسمت سفارشهای غیربانکی درخواست تامین ارز ثبت کنند. لازم است که در این درخواست اطلاعاتی نظیر ارز درخواستی، مشخصات حساب مقصد و مشخصات درخواستکننده درج شود.
- در مرحلهی بعد، درخواستها به صورت خودکار در سامانه نیما ثبت میشود.
- صرافیهایی که میتوانند به کمک سامانه سنا به درخواستهای خرید و فروش ارز دسترسی پیدا کنند، امکان مشاهدهی این درخواستها را دارند و میتوانند نسبت به این درخواستها پاسخ مناسبی را ارسال کنند.
- در نهایت درخواستکننده یکی از صرافیها را انتخاب میکند و پس از واریز مبلغ ریالی، ارز موردنظر را دریافت میکند.
عرضه ارز برای صادرکنندگان در سامانه نیما
صادرکنندگان هم باید درخواست فروش ارز حاصل از صادراتشان را در این سامانه ثبت کنند. آنها در یکی از سه گروه زیر دستهبندی میشوند:
- صادرات قطعی: یعنی صادرکنندگانی که پروانه صادرات دارند و اکنون میتوانند به صورت کاملا قانونی و مجاز اقدام به صادرات کنند.
- پیش فروش: مربوط به صادرکنندگانی است که هنوز پروانه صادرات ندارند ولی ارز خود را عرضه میکنند.
- صادرات خدمات: مربوط به فروش ارزهایی است که در پی صادرات خدمات حاصل شده است.
سامانه نیما به منظور جبران شکاف میان نرخ ارز دولتی و نرخ ارز آزاد به وجود آمد.
و اما روش عرضه صادرکنندگان در سامانه نیما چیست؟ این افراد لازم است مراحل زیر را دنبال کنند:
- ابتدا صادرکننده به سامانه جامع تجارت مراجعه میکند.
- لازم است که پروانه صادراتیاش را انتخاب و ارز خود را عرضه کند.
- صادرکننده یا همان فروشنده میتواند قیمت دلخواه خود را برای فروش در سامانه درج کند. اما باید به این نکته هم توجه کرد که ارز در آن قیمت خریدار داشته باشد و البته باید سقف اعلامی توسط بانک مرکزی را هم رعایت کند. درخواست صادرکننده شامل مقدار قابل فروش، کشور و بانکی که ارز در آن قرار دارد و شرایط پرداخت ریال است.
- صرافیهای مجاز به سامانه نیما مراجعه میکنند و درخواستها را مشاهده میکنند.
- سپس صرافی تقاضای خریدش را ثبت میکند. در این تقاضا مقدار ارز درخواستی و اطلاعات حساب مقصد را در بر میگیرد.
- صادرکننده هم درخواستهای خرید را مشاهده میکند و یک یا چندتا از آنها را انتخاب میکند تا معامله و فروش انجام شود.
سامانه نیما بستری ایمن و آنلاین برای معاملات خرید و فروش ارز است.
چه کسانی از سامانه نیما استفاده میکنند؟
به طور کلی چند عامل در این سامانه وجود دارند که به ایفای نقش میپردازند. این عوامل عبارتاند از:
- واردکنندگان که نیاز به تامین ارز دارند و در حقیقت در نقش خریدار ظاهر میشوند.
- صادرکنندگان که در نقش فروشنده و عرضه کننده ظاهر میشوند و ارز حاصل از فعالیتهای صادراتی خود را در سامانه نیما میفروسند.
- واسطهها شامل صرافیها و بانکها هستند که وظیفه انتقال منابع را به عهده دارند.
- همچنین سیاستگذاران هم وظیفه تعیین نرخ و قوانین این سامانه را به عهده دارند که از ارکان اصلی آن محسوب میشوند.
اکنون دانشجویان و مسافران هم میتوانند از سامانه ارز نیمایی استفاده کنند و ارز موردنیازشان را از این طریق تامین کنند.
تاثیر ارز نیمایی بر بورس ایران
به طور کلی زمانی که نرخ نیما افزایش پیدا میکند، درآمد فروش شرکتها هم رشد میکند. در نتیجه نقدینگی به سمت بازار سرمایه و شرکتهای بورسی حرکت میکند. این عامل میتواند در نهایت به رشد شاخص کل بینجامد. آثار تغییر نرخ نیمایی بر شرکتهای صادراتمحور و شرکتهای واردکننده معکوس است. چرا که افزایش قیمت ارز نیما در کوتاهمدت به نفع یکی و به ضرر دیگری است. البته شرکتهای واردتی هم میتوانند مجوزی برای افزایش نرخ محصولات خود بگیرند و این هزینه را جبران کنند.
به جز این شرکتهای کامودیتی محور که حجم بالایی از تولیدات خود را صادر میکنند، درآمدشان به صورت دلاری است. پس تغییرات نرخ ارز نیما بر این شرکتها هم اثر زیادی میگذارد.
تفاوت ارز نیمایی با ارز دولتی چیست؟
اما آنچه میتواند به درک بهتر ما از ارز نیمایی کمک کند، مقایسهی آن با ارز دولتی است. به طور کلی در بازار امروز چهار دسته ارز داریم که عبارتاند از: ارز آزاد، نیمایی، صرافی و دولتی. ارز آزاد همان ارزی است که قیمت بیشتری دارد و صرافیها و دلالان در تعیین آن نقش دارند. ارز صرافی هم همان مبلغی است که از سامانه سنا مبلغ آن اعلام میشود و ارز نیمایی نرخ ارز در سامانه نیماست. در نهایت ارز دولتی را داریم که برای خرید کالاهای اساسی کشور از آن استفاده میشود و در میان انواع ارز، کمترین نرخ را داراست.
اصلیترین تفاوت میان ارز دولتی و ارز نیما یا سایر ارزها، نرخ آن است. ارز دولتی را با عنوان ارز ۴۲۰۰ تومانی هم میشناسند. این در حالی است که ارز آزاد که بیشترین قیمت را دارد اختلاف فراوانی با این ارز دارد. دریافت ارز نیمایی تنها از طریق سامانه نیما قابل انجام است و در مقایسه با ارز دولتی، کالاهای بیشتری را پوشش میدهد. به بیان دیگر ارز دولتی تنها مخصوص کالاهای خاصی است که دولت آنها را تعیین میکند.
چرا ارز آزاد با دلار نیمایی تفاوت دارد؟
همین حالا اگر قیمت دلار را نگاه کنید، در تاریخ هفتم خرداد سال ۱۴۰۱، نرخ دلار آزاد در کانال ۳۱ هزار تومان نوسان میکند و دلار نیما در کانال ۲۴ هزار تومان قرار دارد. مسئلهای که در این اختلاف مشهود است، رانتی است که به دنبال این اختلاف به وجود میآید. این اختلاف باعث میشود صادرکنندگان ارزی را که از صادراتشان به دست آوردهاند ارزانتر بفروشند که این مسئله مشکلاتی را برای آنها به دنبال دارد.
سامانه نیما ارز وارداتی کشور را تامین میکند. زمانی که نرخ دلار در بازار آزاد افزایش پیدا میکند میتوان احتمال راهنمای خرید ارز از سامانه نیما داد که نشان از خروج سرمایه دارد. مسائلی مانند خرید مسکن در بازارهای کشورهایی نظیر ترکیه از جمله عواملی است که تقاضا را در بازار ارز آزاد بالا میبرد.
همچنین برخی از کالاهای وارداتی ممنوعیت ورود به کشور را دارند. به همین خاطر استفاده از مجاری قانونی نظیر سامانه نیما برای تامین ارز این کالاها مقدور نیست. در نتیجه واردکننده رو به بازار آزاد میآورد و موجب بالا رفتن تقاضا در این بازار میشود.
مسئلهی دیگری که اختلاف قیمت ارز نیما با ارز آزاد را رقم میزند به مواقعی بستگی دارد که برخی از صادرکنندگان حجم زیادی از ارز حاصل از صادرات را در سامانه نیما عرضه میکنند. این مسئله منجر به کاهش قیمت میشود. چرا که حجم عرضه بالاست و صادرکننده برای فروش ارز خود باید قیمت را پایینتر بیاورد تا خریداری برای آن پیدا شود. این را هم به خاطر داشته باشید که ارز نیما به صورت حواله پرداخت میشود و ارز آزاد به شکل نقدی. ارز نقد به دلیل مواردی نظیر ریسک نگهداری هزینه حمل و نقل بالاتری دارد و اختلافی ۴ یا ۵ درصدی معمولا میان این دو ارز وجود دارد.
البته اکنون شاهد آن هستیم که اختلاف میان این دو ارز به بیش از ۲۰٪ رسیده است. در کشوری که تورم آن بالاست، اختلاف ۱۰ درصدی را هم میتوان پذیرفت. ولی اختلاف بیشتر موجب رانت بیشتر میشود و نارضایتیهای زیادی را به دنبال دارد.
تفاوت سامانه سنا و نیما
سامانه سنا یا همان سامانه نظارت ارزی برای صرافیهاست و سامانه نیما برای تجار و بازرگانان. این نخستین تفاوت این دو سامانه است. صرافیها معاملات روزانهی خود را در سامانه سنا ثبت میکنند. در سامانه سنا قیمت میانگین ارزهای رایجی نظیر دلار و یورو اعلام میشود. این سامانه نیز همچون سامانه نیما توسط بانک مرکزی راهاندازی شده است. نرخ ارز سنا را میتوانید در وبسایت www.sanarate.ir مشاهده کنید. این ارز را با نام ارز صرافی هم میشناسند. از جمله تفاوتهای میان سنا و نیما میتوان به مخاطبان این ارز اشاره کرد. ارز سنا را به عموم مردم ارائه میدهند. آنها میتوانند از این ارز برای مصارفی نظیر مسافرتهای خارچی یا خرید شخصی استفاده کنند. نرخ ارز سنا نسبت به نرخ ارز آزاد کمتر است.
سامانه سنا برای خرید و فروش ارز در صرافیهای کشور مورد استفاده قرار میگیرد اما سامانه نیما به بازار ارز خارج از کشور مربوط است.
جمع بندی
خرید و فروش ارز در سامانهای نظیر نیما منجر به یکپارچگی معاملات ارزی میشود. در این بستر صادرکنندگان و واردکنندگان درخواستهای خود را ثبت میکنند و صرافیهای معتبر با مراجعه به فهرست این درخواستها، اقدامات لازم را انجام میدهند. سامانه نیما به منظور از بین بردن اختلاف فاحش میان نرخ ارز دولتی و ارز آزاد به وجود آمد. نرخ نیما کمتر از نرخ ارز آزاد است و این مسئله میتواند امتیازی مثبت برای این ارز باشد. عرضه و تقاضا در سامانه ارز نیمایی بالاست و این مسئله موجب شده است صادرکنندگان و واردکنندگان از این بستر به خوبی استفاده کنند.
سوالات متداول با پاسخ های کوتاه
بستر یکپارچه و آنلاین برای تامین ارز واردات کالا و عرضه ارز ناشی از صادرات.
برای انجام معاملات صادرکنندگان یا واردکنندگان باید درخواست خود را برای عرضه یا تامین ارز در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. سپس صرافیهای معتبر درخواستها را میبینند و نسبت به آنها اقدامات لازم را انجام میدهند.
قیمتی پایینتر از ارز آزاد دارد، موجب امنیت معاملات میشود، امکان معاملات آنلاین را فراهم میکند، دست واسطههای غیرقانونی را کوتاه میکند.
ساماندهی بازار ارز، حذف واحدهای غیرمجاز ارزی، تسهیل در فرایند تجارت، ایجاد ارتباط میان صادرکنندگان و واردکنندگان، دسترسی به صرافیهای مجاز، ایجاد فضای رقابتی امن
برای دسترسی به سامانه نیمایی نیازی به ثبت نام در این سامانه نیست. کافی است به سامانه جامع تجارت و سپس سربرگ ارز نیمایی مراجعه کنید.
دیدگاه شما