بازارگردانی بورس چیست؟
نوسان قیمت یکی از مهمترین عناصر بازار بورس است. افراد حاضر در بازار بورس از طریق بالا و پایین آمدن قیمت اقدام به خرید و فروش شاخص‌های می‌کنند و از همین طریق سود به دست می‌آورد. با این حال، از آن جایی که نوسان قیمت در بورس از هیچ قانونی پیروی نمی‌کند، گاهی به راحتی از کنترل خارج می‌شود و بازار به شدت دچار آشفتگی می‌شود.
با سقوط قیمت، این آشفتگی بازار باعث می‌شود که عده‌ای سریعا سهام خود را با قیمت کمی به خریداران معدودی بفروشند . بازار با خروج نقدینگی تا آستانه فروپاشی برود. گاهی نیز همین مسئله باعث سقوط بازار می‌شود و فجایع بزرگی برای اقتصاد یک کشور به همراه دارد. به همین دلیل، نیاز به مفهومی به نام بازار گردانی بورس برای جلوگیری از چنین فجایعی احساس می‌شود.
بازار گردانی اگر چه شاید در حالت عادی، نقشی پررنگ در بازار نداشته باشد، ولی نبود آن بدون شک ضرر بزرگی برای هر اقتصادی است. ما در این مطلب قصد داریم مروری بر نقش بازار گردان‌ها داشته باشیم و ببینیم چرا هر بازار بورس موفقی در سراسر جهان، چندین بازار گردان دارند و چرا بانیان بورس بر حضور بازار گردان‌ها در بورس تاکید می‌کند.
بازار گردانی بورس چیست؟
همانطور که می‌دانیم حرکات هیجانی بازیگران در بازار بورس (خصوصا در جریان بحران‌های اقتصادی) باعث ایجاد شیب تندی در افت یا افزایش قیمت خواهد شد که منجر به آشفتگی و سقوط بازار می‌شود. این عدم ثبات تقریبا به نفع هیچکس نیست و البته خریداران و فروشندگان نیز توانایی و قدرت کنترل آن را ندارند. به همین دلیل بانیان بورس اقدام به ورود بازارگردانها به بازار کردند تا بتوانند از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری کنند.
بازار گردان بورس شرکت‌هایی هستند که در بازار بورس اقدام به خرید سهام می‌کنند ولی ماهیت این عمل خرید و فروش آنها فقط به خاطر سود نیست و معامله سهم این شرکت‌ها با سود بسیار کم است. از آن جایی که فعالیت خریداران و فروشندگان بر روی نوسان قیمت تاثیر می‌گذارد، این فعالیت بازار گردان‌ها باعث می‌شود که قیمت‌ها به میزان بسیار کمی بالا بروند یا پایین بیایند. در واقع حضور شرکت‌های بازار گردان نوعی کنترل‌گر قیمت از طرف بانیان بازار بورس برای کنترل شیب قیمت است. البته این مسئله به این معنا نیست که بازار گردان‌ها همگی شرکت‌های دولتی هستند.
محدوده فعالیت بازار گردانی بورس نیز فقط مختص بحران‌های اقتصادی نیست و این بازارگردانها به شکل نامحدودی می‌توانند در بازار برای تنظیم قیمت فعالیت کنند. از این رو بازار گردان با تکیه بر این دانش تخصصی خود بر عرضه و تقاضای مناسب در بازار مسلط خواهد بود و در عین حال قصد دارند که ارزش سهام را به ارزش ذاتی آن نزدیک کنند.
وظایف و اختیارات بازار گردان بورس
بازار گردان‌ها نقش مهمی را در ایجاد نقدشوندگی سهام دارند. همچنین کنترل قیمت اوراق بهادار در یک محدوده معین و جلوگیری از نوسانات بسیار شدید و کاهش شکاف قیمتی بین قیمت خرید و فروش از طریق کم کردن هزینه‌های عملیاتی از دیگر وظایف بازار گردان بورس است.
حقوق و مسئولیت‌های بازار گردان بورسی در بازارهای مختلف متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند سیاست‌های شرکت بازار گردان، نوع بازار و شاخص‌ها بستگی دارد. یک شرکت بازار گردان می‌تواند یک شرکت دولتی، یک شرکت نیمه خصوصی و یا یک کارگزاری مانند کارگزاری اقتصاد بیدار باشد. به همین دلیل سیاست‌های مختلفی در پیاده سازی فعالیت‌های خود دارند. بازار گردان‌ها، همچنین ممکن است که در بازار سهام یا بازار کالا فعالیت کنند. به همین دلیل شکل فعالیت آنها با هم متفاوت است. با این حال چهارچوبی برای فعالیت این شرکت‌ها وجود دارد که توسط دولت و سازمان بورس به آنها ابلاغ خواهد شد.
مثلا قیمت‌های خرید و فروش این شرکت‌ها باید در یک محدوده خاص به نام "دامنه مجاز" باشد که سازمان بورس آن را تعیین می‌کند. این عمل به این خاطر است که خود شرکت‌های موظف به بازار گردانی بورس را دچار نوسان قیمت نکنند.
همچنین حجم سفارش‌های خرید و فروش باید با یکدیگر برابر و معادل یا بیشتر از حداقل سفارش انباشته باشد. این مسئله باعث می‌شود که اثرگذاری این شرکت‌ها روی بازار بورس بالا برود و در عین حال، خود شرکت بازار گردان بورس را دچار اختلال و کمبود سهم نکند.
فرایند اعطای مجوز بازارگردانی
شرکت‌ها برای ورود به بازار و گرفتن مجوز، باید درخواست خود را به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال کنند و مدارک مالی خود را به این شرکت تحویل بدهند. پس از انجام بررسی‌های لازم ظرف مدت 15 روز، سازمان بورس موافقت یا عدم موافقت خود را اعلام کرده و در صورت موافقت حدود فعالیت آنها در بازار را مشخص می‌کند. مثلا این شرکت‌ها نمی‌توانند که در تمامی شاخص‌ها و نمادها به فعالیت بپردازند و باید نماد معاملاتی مشخصی را انتخاب کرده و به صورت جداگانه برای آن مجوز بازارگردانی دریافت کنند. همچنین اشخاص حقیقی حاضر در بورس نمی‌توانند بازار گردان باشند.
همچنین در جریان این قراردادها بین شرکت بورس و شرکت بازار گردان، نوع بازار (مثلا بازارپایه)، حداقل تعهد معاملات روزانه، حداقل سفارش انباشته، دامنه مظنه و دوره زمانی مجوز بازارگردانی تعیین می‌شود تا فعالیت این بازارگردان به طور مشخصی برای سازمان بورس و حاضران در این بازار تعیین شود.
در دوران فعالیت شرکت بازار گردان، شرکت بورس، بر فعالیت آن نظارت می‌کند. همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی که در بازار می‌توانند در صورت هر گونه خلاف از شرکت بازارگردان (مانند خرید کمتر از تعهد معاملات روزانه یا فروش سهم گران‌تر از دامنه مظنه) به سازمان بورس شکایت خود را اعلام کنند تا مجوز این بازارگردان لغو شود و تمامی سهامی که در کنترل دارند به صاحبان قبلی برگردد.
از روز شروع بازار گرداني بورس دامنه جديد نوسان قيمت، جايگزين دامنه نوسان قيمت قبلي مي‌شود ولی در داخل محدوده تعیین شده است. شرکت بازار گردان در محدوده زمانی (که معمولا حداقل یکسال است) با شروع بازار مانند دیگر بازیگران حاضر در بورس، اقدام به خرید و فروش می‌کند و سود خود را از این طریق به دست می‌آورد و بازار را تنظیم می‌کند. پس از اتمام دوره زمانی، این شرکت‌ها باید مجددا اقدام به گرفتن مجوز کنند.
شرایط سفارش‌های بازار گردانی بورس
از آن جایی که بازار گردان می‌تواند قیمت خود را برای هر سهم ارائه بدهد، مهمترین نکته این است که یعنی سفارش‌هایی که بازارگردان ثبت می‌کند طبق قوانین اعلام شده سازمان بورس یعنی همان محدوده مجاز در روز باشند که به آن دامنه مظنه می‌گویند و درصدی است که اختلاف بین قیمت سفارش خرید و فروش ثبت‌شده توسط بازارگردان را تعیین می‌کند. مثلا اگر برای یک نماد معاملاتی دامنه مظنه 2 درصد باشد، به معنای این است که حداکثر قیمتی که بازار گردان بورس می‌تواند در سفارش فروش خود ارائه باشد، به اندازه قیمت اصلی به علاوه چهار درصد آن باشد. عدم رعایت این محدوده علاوه بر این که تخلف است، تعادل بازار را نیز به هم می‌زند.
حجم سفارش‌های خرید و فروش نیز باید طبق قرارداد بسته شده با سازمان بورس و تعهدات صورت گرفته، معادل یا بیش از حداقل سفارش انباشته باشد تا هم حضور بازارگردان در این بازار سودمند باشد و هم دیگر حاضران در بورس درگیر صف‌های خرید و فروش نشوند. مثلا اگر یک شرکت بازارگردان تعداد 2 هزار سهم را در اختیار دارد، در صورتی که سهام توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی خریداری شوند، بازار گردان موظف است که سریعا ظرفیت خود را پر کند و با خرید سهم‌های دیگران آن را جایگزین کند.
اگر فعالیت بازارگردان کمتر از این حد تعیین شده (که توسط سازمان بورس و متخصصان با دانش دقیقی اندازه گیری شده) باشد، عملا بازارگردان به حد یک شخصیت حقیقی یا حقوقی در بازار تنزل پیدا می‌کند و اثرگذاری خود را از دست می‌دهد. بالا بودن میزان سهام این شرکت به نوعی باعث می‌شود که به عنوان یک تنظیم کننده قیمت در بازار، دست بالا را داشته باشد.
نحوه کسب سود بازارگردان به چه صورت است؟
سود بازار گردانی بورس از تفاوت قیمت خرید و فروش به دست می‌آید. به بیان بهتر کار آنها خرید زیر قیمت میانی بازار و فروش بالای قیمت میانی بازار است. قیمت میانی، همان میانگین قیمت خرید و فروش است. در این مورد نیز هر شرکت بازار گردانی بورس باید تعهدات ذکر شده سازمان بورس را رعایت کند و در محدوده درصد تعیین شده اقدام به خرید و فروش کند.
شاید برخی افراد فکر کنند که چرا باید یک شرکت به عنوان یک بازارگردان وارد بازار شود آن هم در صورتی که سهم سود آن از معاملات فقط در یک محدوده مجاز (که معمولا زیر 5 درصد است) تعیین می‌شود. برای پاسخ به این سوال باید به این مسئله توجه کرد که تعداد سهام شرکت‌های بازار گردان بورس بسیار بیشتر از یک شخص حقوقی است و ممکن است تا 100 هزار یا 200 هزار سهم در هر نماد برسد.
پس اگر چه به ظاهر درصد سود این شرکت‌ها کم است ولی نه تنها با حجم وسیع سهامی که دارند برای خود سود آوری می‌کنند بلکه این حجم وسیع سهام باعث خواهد شد که بازیگرانی با سهم کمتر نتوانند به راحتی با انجام خرید و فروش‌هایی احساسی ثبات بازار را به هم بزنند.
سخن پایانی
ما در این مطلب نگاهی به بازار گردانی بورس داشتیم و دیدیم که وظایف و اختیارات بازارگردان چیست. همچنین نگاهی به نحوه کسب سود بازار گردان‌ها انداختیم. نوسانات قیمت علی رغم این که کلید اصلی بازار بورس و عامل سودآوری در این بازار است، در صورت عدم کنترل بر آن همه بازیگران حاضر در بازار را دچار ضرر می‌کند. بدون شک نقش بازار گردان هم برای اشخاص حقیقی دارای سهام و برای شرکت‌های دارای شاخص بورسی از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل است تقریبا هیچ بازار بورس پرارزشی در سراسر جهان پیدا نمی‌شود که بازار گردان‌ها در آن فعالیت نداشته باشند.
غیبت بازارگردان با «شاخص» چه کرد؟
بورس در حال حاضر اگرچه تحت تاثیر عواملی نظیر رکود جهانی بازارهای کالایی، افزایش ریسک‌های سیستماتیک و ابهام در برجام رنج می‌برد، با این حال آنچه توانسته راه را برای افت پی‌در‌پی قیمت‌ها هموار کند، فقدان بازارگردانی کارآمد در این بازار است.
به گزارش نبض بورس، شاخص کل بورس در نخستین روز معاملاتی آبان به زیر سطح ۳/ ۱میلیون واحدی رفت. در این روز افت ۹۳/ ۰درصدی نماگر اصلی بازار سهام سبب شد تا بار دیگر اذهان عمومی درخصوص وضعیت رکودی بازار سهام و دلایل افت این ریزش حساس شوند. اینطور که به نظر می‌رسد بورس در حال حاضر اگرچه تحت تاثیر عواملی نظیر رکود جهانی بازارهای کالایی، افزایش ریسک‌های سیستماتیک و ابهام در برجام رنج می‌برد، با این حال آنچه توانسته راه را برای افت پی‌در‌پی قیمت‌ها هموار کند، فقدان بازارگردانی کارآمد در این بازار است.
بازارهای مالی طی روند‌های صعودی و نزولی خود گاهی اوقات به مشکلاتی بر‌می‌خورند. یکی از این مشکلات به‌وجود آمدن اختلال در روند عرضه و تقاضا بوده که بیشتر در محدودههای کف و سقف بازار رخ می‌دهد. در این شرایط برخی از شرکت‌ها یا صندوق‌ها به کمک بازارهای مالی آمده و کمبود عرضه یا تقاضا را با استفاده از پول زیادی که در دست دارند، جبران می‌کنند. این شرکت‌ها که در چارچوب قوانین ناظر بازار فعالیت می‌کنند، بازارگردان نام دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازارگردانها در ایران از بدو تاسیس، نتوانسته‌اند که در زمان مناسبی اقدام به انجام وظیفه کنند. هم‌اکنون که این بازار در شرایطی مبهم به‌سر می‌برد، بازارگردانها نیز نمی‌توانند وظیفه خود را به‌درستی انجام دهند. این خود باعث افزایش بی‌اعتمادی نسبت به بازار می‌شود. اینطور که گفته‌های کارشناسان نشان می‌دهد فرآیند بازارگردانی در ایران از همان ابتدا دارای مشکلات بنیادی بوده و مانع از آن شده تا عملکرد شرکت‌های مذکور به شکلی کارآمد انجام شود.
دلیل وجود بازارگردان
بازار سرمایه در دوره‌های زمانی مختلف دچار افت و خیز‌های متعددی می‌شود. این روند که ناشی از نوسان قیمت سهام شرکت‌ها بوده، یک حرکت طبیعی بازارهای مالی است، اما گاهی اوقات برخی نوسان‌های بزرگ باعث به‌وجود آمدن اختلال در روند عرضه و تقاضای سهام می‌شود. در این شرایط یکی از مواردی که وظیفه کنترل میزان افت یا رشد سهام شرکت‌ها را دارد، بازارگردانی است. بازارگردانها در بازارهای مختلف تلاش می‌کنند روند‌های بازار را به نوعی کنترل کنند تا انگیزه سرمایه‌گذاری از فعالان گرفته نشود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که عملکرد بازارگردان به این‌گونه است که این شرکت‌ها یا برای یک سهم یا برای چند سهم از بازار این کنترل را انجام می‌دهند. هنگامی که بازارهای مالی روند صعودی یا نزولی قدرتمندی به‌خود می‌گیرند، بازارگردانها به میان آمده و سعی در ایجاد جوی آرام در معاملات سهام، هم از طرف عرضه و هم از طرف تقاضا می‌کنند. عملکرد چنین شرکت‌هایی بیشتر در محدودههای کف و سقف بنیادی تعیین‌شده از سوی ناشر یا از خود بازارگردان انجام می‌گیرد. این امر باعث می‌شود در زمان نزول اشتیاق معامله در فعالان ازبین نرفته و در روند‌های صعودی بازار، کمبود عرضه‌کننده سهام تا حدی جبران شود. به‌عنوان مثال اگر یک بازارگردان تنها بر یک سهم نظارت داشته باشد، تلاش می‌کند که با سرمایه قابل‌توجهی که در دست دارد در بعضی از قیمت‌های تابلو اقدام به خرید و در برخی قیمت‌ها دست به‌فروش بخشی از سهام خود بزند. همچنین برای اینکه این شرکت‌ها بتوانند سنجش درستی از قیمت مناسب خرید یا فروش سهم داشته باشند، از تحلیلگران کمک می‌گیرند. تحلیلگران به بازارگردانها کمک می‌کنند تا بتوانند ارزش سهم یک شرکت یا شرکت‌های مختلف را به‌دست آورند، از این‌رو تحلیلگران با بررسی فروش، سودآوری و دارایی‌های شرکت می‌توانند تخمینی از قیمت هر برگ سهم شرکت در حال‌حاضر داشته باشند. این تحلیل به بازارگردان کمک کرده تا بتواند بازه قیمتی مناسبی برای واردشدن به یک سهم پیدا کنند. همانطور که اشاره شد بازارگردان در روند‌های صعودی و نزدیک به سقف بازار نیز اقدام به کنترل میزان عرضه می‌کند، به همین دلیل در این نقاط از بازار نیز، باید بازه قیمتی منطقی برای بازارگردانها مشخص شود که بتوانند مازاد تقاضای سهام را جبران کنند. اما در مورد بازارگردانی چند نکته حائزاهمیت است که یکی از آنها زمان دخالت بازارگردان در روند معاملات سهم است. این مورد به این دلیل بسیار مهم بوده که اگر در یک بازار نزولی مانند بورس تهران در چند‌ماه اخیر، بازارگردان کم‌کاری کرده و نتواند وظیفه خودش را به‌خوبی انجام دهد، موجب ازدست‌رفتن انگیزه سرمایه‌گذاران و سهامداران نسبت به آینده بورس می‌شود. با ازبین‌رفتن انگیزه در فعالان بازار، می‌توان انتظار داشت که رکود به جان بازار بیفتد و با ارزش معاملات خرد اندک، افت نماگر‌های اصلی را شاهد باشیم. در شرایط صعودی بازار نیز اگر این شرکت‌ها کار خود را در زمان مناسبی انجام ندهند، شاهد اضافه پرش قیمت‌ها خواهیم بود که می‌تواند سبب شکل‌گیری حباب‌های قیمتی نیز بشود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از اولین‌باری که بازارگردانها کار خود را در بورس اوراق‌بهادار تهران آغاز کردند، نتوانسته‌اند به دلایل مختلف در زمان مناسب وظایف خود را انجام دهند و از پس کنترل قیمت‌ها در یک بازه معین برآیند. در چنین شرایطی طبیعی است که با نوسان شدید قیمت‌ها، هم اعتماد عمومی به بازار سرمایه ضربه بخورد و هم افت بی‌پایان قیمت‌ها را شاهد باشیم.
بورس خسته تهران
بورس تهران ماه‌های متوالی بوده که درگیر یک روند نزولی پر‌قدرت شده‌است. دلایل متنوعی باعث افت شاخص‌کل که اصلی‌ترین نماگر بازار سهام بوده، شده‌است. از مهمترین دلایل آن می‌توان به کاهش انگیزه و امید‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد که ناشی از تصمیمات و سیاست‌های مبهم و گاهی اشتباه نهاد‌های ناظر دانست. بررسی‌ها نشان می‌دهد که پیامد این تصمیمات را می‌توان در روند معاملاتی بازار به‌خوبی مشاهد کرد. از این موارد می‌توان به کاهش ارزش معاملات خرد سهام، خالص خروج بی‌وقفه پول افراد حقیقی، موثرنبودن گزارش‌های جذاب شرکت‌ها و دیگر موارد اشاره کرد. یکی دیگر از دلایل اثرگذار بر منفی‌بودن بازدهی بورس تهران در سال۱۴۰۱، حاکم بودن جو تورمی بر اقتصاد‌های مهم دنیا است. آمار‌ها نشان می‌دهد که در چند‌ماه گذشته تورم دامنگیر اکثر کشور‌های مهم اقتصادی جهان شده و هنوز که هنوز است، به‌نظر می‌رسد که این شرایط ادامه داشته باشد. این تورم جهانی اهرم موثری برای بانک‌مرکزی کشور‌های مختلف بوده که اقدام به افزایش نرخ بهره بانکی کرده تا بتوانند ارزش پول ملی کار بازارگردانان در روزهای بورس چیست خود را حفظ کنند. با توجه به اینکه این سیاست انبساطی موجب افزایش روند سپرده‌گذاری در بانک‌ها شده، باعث خروج سرمایه فعالان نیز از بازارهای جهانی مانند کامودیتی‌ها، بازار سهام و غیره می‌شود. نتیجه این خروج را با روند نزولی قیمت این دارایی‌ها می‌توان متوجه شد. با توجه به اینکه در حدود دو‌سوم بازار سرمایه ایران را نماد‌هایی شامل می‌شوند که از نوسان نرخ کامودیتی‌ها اثر می‌پذیرند، افت قیمت این کالا‌ها محرک کاهش نرخ فروش شرکت‌ها و بالطبع کاهش قیمت سهام می‌شود، به‌همین‌دلیل کاهش نرخ تورم در اقتصاد‌های بزرگ می‌تواند علتی برای رشد قیمت برخی نمادها در بورس تهران به‌حساب آید.
بازارگردانی نا‌کارآ
هم‌اکنون که دید خوبی نسبت به‌عملکرد بازارگردان و همینطور جو رکودی بورس تهران داریم، باید به بررسی فعالیت بازارگردانها در بازار سهام ایران پرداخت. همانطور که گفته شد بازارگردان با استفاده از تحلیل شرکت‌ها اقدام به معین‌کردن بازه قیمتی مناسبی برای ورود و خروج از سهم‌ها می‌کند، اما با درنظرگرفتن شرایط حاکم بر بازار همان‌گونه که بیان شد، تحلیل آینده سخت شده و به دلیل زیادشدن متغیر‌ها که باعث رشد ریسک‌های موجود می‌شود، بازارگردانها نمی‌توانند نسبت به آینده قیمتی سهام شرکت‌ها اطمینان‌خاطر داشته باشند. هنگامی که ریسک در یک بازار مالی از حدی بیشتر می‌شود، می‌توان انتظار داشت که قیمت سهم یک شرکت از قیمت تحلیلی نیز کمتر شود. این مساله در صورتی‌که بازار با بدبینی مضاعف اقدام به‌فروش کند، تشدید نیز می‌شود. همین موضوع موجب ترس بازارگردان از انجام خرید در قیمت‌های حال‌حاضر شده و حتی با اینکه این قیمت‌ها از ارزش ذاتی سهام پایین‌تر بوده، هنوز که هنوز است به دلیل وجود ابهام در بازار، این شرکت‌ها انگیزه خرید سهم شرکت‌ها را ندارند. اگر این ابهام درخصوص آینده بورس و دیگر حوزه‌ها وجود نداشت، می‌توانستیم این ایراد را به بازارگردان بگیریم که چرا در کنترل میزان عرضه و تقاضای بازار سهام، کم‌کاری می‌کند.
یکی دیگر از مواردی که شرایط را برای بازارگردان سخت‌تر کرده، زمان بدو ورود این شرکت‌ها به بورس است. براساس شنیده‌ها از کارشناسان، با توجه به اینکه بازارگردانها در سال۱۳۹۹ و در شرایط بحرانی فشار عرضه اقدام به خرید سهام کردند، هنوز که هنوز است اکثر دارایی این شرکت‌ها سهم بوده و کمبود وجه نقد باعث ایجاد اختلال در روند خرید سهام توسط بازارگردان شده‌است. از طرفی این شرکت‌ها در حال فروش سهم‌هایی هستند که مجبور به خرید آنها در سال۱۳۹۹ بودند که این موضوع باعث بدبینی سهامداران نسبت به نوسان‌گیری بازارگردانها شده‌است.
کار بازارگردانان در روزهای بورس چیست
مدیرعملیات بازارگردانی شرکت تأمین سرمایه آرمان دلایل کاهش دو روز اخیر شاخص و جو روانی منفی را اعلام و آینده کوتاه بازار را پیش بینی کرد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، عظیم ثابت در گفت و گو با ملت بازار با بیان این که در دو هفته گذشته وضعیت خوبی را در بازار شاهد بودیم به نحوی که شاخص کل بورس رشد حدود 4 درصدی را در این مدت به دست آورد، اظهار داشت: طی این مدت سهامداران حقوقی حمایت های خوبی از بازار داشتند و بیشتر در نقش خریدار ظاهر شدند. به این معنی که مبالغی را برای خرید سهام وارد بازار کردند و باعث شدند حجم و ارزش معاملات و به تبع آن شاخص کل بورس روند رشدی داشته باشد.
وی با بیان اینکه رشد بورس در دو هفته گذشته به دلیل تداوم کاهش شاخص در هفته منتهی به 20 خردادماه بود،گفت: یکی از دلایل بازگشت بازار طی دو هفته گذشته به دلیل جبران ریزش در هفته ماقبل از این دوره بود. هفته ای که بورس با نوسان های منفی قابل توجهی روبه رو شد.
دلایل افت شاخص در دو روز ابتدایی هفته
ثابت در پاسخ به این سوال که چرا با وجود مثبت بودن بازار در دو هفته گذشته، در شروع هفته شاخص روز گذشته و امروز با افت حدود 550 واحدی روبه رو شد، گفت: خوشبختانه در اولین روز از هفته اخبار منفی داخلی و خارجی در ارتباط با بحث مذاکرات هسته ای وجود نداشت که بتوان دلیل منفی بودن بازار را به آن مرتبط کرد. به نظر می رسد تنها دلیلی که بازار سهام در روز گذشته منفی به پایان رسید شناسایی سودهای کوتاه مدت توسط سهامدارانی بود که در هفته های گذشته نسبت به خریداری سهام اقدام کرده بودند.
وی ادامه داد: بیشترین علت ریزش بازار در روز جاری اما ناشی از حاکم شدن جو ترس از عدم حصول توافق و نیز کاهش قیمت سهام پالایشگاه ها در یکی دو روز گذشته بود.
ثابت با تاکید بر این که بازار کار بازارگردانان در روزهای بورس چیست کار بازارگردانان در روزهای بورس چیست از کمبود شدید نقدینگی رنج می برد که انعکاس آن در کاهش معنادار حجم معاملات قابل مشاهده است، افزود: هنوز اخبار منفی تاثیرگذاری از روند مذاکرات نرسیده ولی شرط احتیاط و ترس از احتمال تمدید یا شکست مذاکرات افراد را وا می دارد که در نقش فروشنده ظاهر شوند تا پس روشن شدن ابعاد نشست ها تصمیمات دقیق تری بگیرند. کما اینکه همچنان بحث شناسایی سودهای کوتاه مدت هم مطرح بوده و شرایط بازار به گونه ای است که سرمایه گذاران ترجیح می دهند با کسب حداقل سود، از بورس خارج شوند.
آمادگی بازار برای جذب نقدینگی
وی با تاکید بر اینکه تا 90 درصد به پایان مذاکرات هسته ای خوش بینی وجود دارد، در مورد ارزیابی خود از وضعیت بورس در هفته جاری گفت: بازار سرمایه با توجه به افت شدید در یک سال و نیم اخیر از نظر روانی آمادگی بالایی برای رشد و جذب نقدینگی دارد. هر چه چشم انداز آینده روشن تر باشد، حرکت بازار سرمایه در مسیر رشد با شتاب بیشتری صورت می گیرد.
این فعال بازار سرمایه ادامه داد: پیش بینی این است که با توجه به نزدیک شدن به پایان ماراتن مذاکرات هسته ای در صورت رفع ابهامات موجود در روند مذاکرات هسته ای تعداد بیشتری از افراد که دارای ریسک پذیری بالاتری هستند به بازار سهام ورود کرده و اقدام به خرید سهام کنند. البته میزان رشد بازار سرمایه ارتباط مستقیمی با حجم نقدینگی وارد شده که این روزها یکی از معضلات بازار به حساب می آید، دارد.
ثابت افزود: به نظر می رسد برخی از سهامدارانی که طی چند ماهه اخیر از بورس دور بوده اند شرایط فعلی را برای ورود ترجیح می دهند تا در زمان باقی مانده به اعلام نتیجه مذاکرات بتوانند بازدهی مناسبی را کسب کنند.
اثرات واقعی رفع تحریم ها
وی با بیان اینکه برای مشاهده اثرات واقعی رفع تحریم ها بر بازار سرمایه به مدت زمان بین 9 تا 12 ماهه نیاز است، گفت: بازار سرمایه بدون شک بعد از توافق نهایی رشد قابل توجهی را تجربه خواهد کرد اما این رشد به طور قطع ادامه دار نخواهد بود و تاثیرگذاری واقعی رفع تحریم ها و خروج اقتصاد از رکود غیرتورمی را باید در پایان سال جاری و یا سه ماهه ابتدایی سال 95 شاهد باشیم.
مدیر عملیات بازارگردانی شرکت تأمین سرمایه آرمان در ادامه به در دستور کار قرار گرفتن موضوع کاهش سپرده قانونی بانک‌ها اشاره کرد و گفت: چنانچه این موضوع منتج به نتیجه شده و کاهش نرخ سپرده قانونی بانک ها از 13 به 10 درصد در شورای پول و اعتبار به تصویب برسد، خبر خوبی برای سیستم بانکی خواهد بود. به این معنی که قدرت تسهیلات دهی بانک ها افزایش یافته و از طرف دیگر مطالبات بانک مرکزی از بانک ها کاهش پیدا می کند.
بورس امروز چهارشنبه ۱۷ آذر ۱۴۰۰+ اخبار و وضعیت
شاخص کل بازار رشد ۰.۸۵ درصد و شاخص هم وزن رشد ۱.۱۵ درصد را نسبت به روز کاری گذشته تجربه کردند.
به گزارش خبرنگار ایمنا، شاخص کل بازار بورس تهران با رشد ۱۱ هزار ۳۴۹ واحدی به سطح یک میلیون ۳۴۹ هزار واحد رسید، شاخص کل هم وزن با رشد دو هزار ۴۴۴ واحدی در سطح ۳۶۳ هزار ۵۸۶ واحد قرار گرفت. شاخص کل بازار رشد ۰.۸۵ درصد و شاخص هم وزن رشد ۱.۱۵ درصد را نسبت به روز کاری گذشته تجربه کردند.
فرابورس ایران
شاخص کل فرابورس با رشد ۷۳ واحدی به سطح ۱۹ هزار ۱۷۶ واحد رسید.
ارزش و حجم معاملات
ارزش معاملات: بازار بورس و فرابورس به ترتیب ۳۳ هزار ۱۱۱ و ۱۹ هزار ۳۶۰ میلیارد ریال بود.
حجم معاملات: بازار بورس و فرابورس به ترتیب چهار میلیارد ۷۶۸ و ۱ میلیارد ۳۶۷ میلیون برگه سهم بود.
تحلیل تکنیکال شاخص کل
با واکنش مثبت به سطح حمایتی یک میلیون ۳۳۰ هزار واحد، پیش بینی می‌شود هفته آینده روند صعودی بازار آغاز شود.
اخبار بازار
سید احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد با اشاره به موضوع واگذاری ۱۱۰ هزار میلیارد تومان سهام در بودجه سال ۱۴۰۱ گفت: قرار است این اوراق در اختیار سازمان تأمین اجتماعی و صندوق‌ها قرار بگیرد و در واقع یک نوع تغییر مالکیت در دولت است و به طور مستقیم در بازار سرمایه عرضه نمی‌شود و تأثیر منفی در بورس نخواهد داشت.
اعتماد به بازار بر می‌گردد؟
مجید عشقی، رئیس سازمان بورس، به بی اعتمادی ایجاد شده در میان سهامداران اشاره کرد و گفت: سال گذشته دولت تأمین مالی زیادی را از این بازار به شکل انتشار اوراق، فروش سهام و دیگر موارد انجام داد که این اتفاق فشار زیادی را به بازار وارد کرد. از طرف دیگر حضور تعداد زیادی از مردم با هجوم گسترده نقدینگی به بازار سرمایه، خارج از کشش این بازار بود و فقط سبب افزایش قیمت‌ها و عدم ورود نقدینگی به سمت اقتصاد واقعی شد.
وی با بیان اینکه هر گاه که شاهد چنین اتفاقی در اقتصاد کشور بوده‌ایم بعدها با بحران‌های جدی مواجه شدیم، ابراز امیدواری کرد: با پیگیری‌هایی که اکنون در دستور کار است، بخشی از اعتماد از دست رفته را به بازار بازگردانیم.
صندوق پالایش و دارا یکم صاحب بازارگردان می‌شوند
رئیس سازمان بورس گفت:یکی از معضلاتی که در صندوق پالایش یکم و دارا یکم (ETFهای دولتی) وجود دارد این است که، این دو صندوق بازارگردان ندارند در تلاشیم تا به طریقی بازارگردانی این صندوق‌ها را شروع کنیم تا از این جهت قیمت این دو صندوق به قیمت NAV (ارزش خالص دارایی) نزدیک شود. شروع بازارگردانی بر روی این صندوق‌ها می‌تواند مقداری قیمت آنها را اصلاح کند. گفتنی است در حال حاضر ارزش خالص دارایی صندوق پالایش یکم به ازای هر واحد بین ۸ هزار و ۴۰۰ تا ۸ هزار و ۵۰۰ تومان است، اما هر واحد این صندوق با اختلاف منفی ۲۰ درصدی ۶ هزار و ۹۰۰ تا ۷ هزار تومان در حال معامله شدن است.
بورس کالای مشترک ایران و سوریه راه‌اندازی می‌شود
وی افزود: طبق مذاکرات انجام شده قرار است بورس کالای مشترک ایران و سوریه با همکاری مراجع ذیربط در دو کشور تأسیس و راه اندازی شود.
رئیس سازمان بورس تاکید کرد: هم اکنون ۳۰ شرکت در بورس اوراق بهادار سوریه فعالیت دارند، و حضور شرکت‌های ایرانی موجب عمیق شدن بازار سرمایه سوریه و همچنین کمک به فعالیت تولیدی این کارخانه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی می‌شود.
اولین گام برای حذف قیمت گذاری دستوری خودرو؟
گفته می‌شود قیمت‌گذاری خودروهای کم تیراژ از مسیر عرضه در بورس کالا مشخص خواهد شد و قیمت محصولات پرتیراژ خودروسازان را ستاد تنظیم بازار بعد از بررسی به خودروسازان ابلاغ خواهد کرد. در صورت تأیید این موضوع، در بین خودروسازان، گروه بهمن (#خبهمن) با توجه به سبد محصولات تولیدی، مقدمات عرضه خودروهای خود در بورس کالای ایران را تسریع خواهد بخشید و قدم اول حذف قیمت گذاری دستوری، عملی خواهد شد.
فولاد: سرپرست تعمیرات واحد ورق گالوانیزه و رنگی از انجام موفقیت‌آمیز تعمیرات برنامه‌ریزی شده سالیانه خط گالوانیزه و خط ورق رنگی در آذرماه سال جاری خبر داد. افشین نادری‌مهر با اعلام این مطلب، اظهار داشت: تعمیرات هشت روزه واحد گالوانیزه و ۱۰ روزه خط ورق رنگی با آماده سازی ها و هماهنگی‌های لازم و با انجام حدود ۲۶ هزار نفر ساعت فعالیت تعمیراتی، با نظم و انضباط و با کیفیت انجام پذیرفت.
شرکت فولاد مبارکه اصفهان در سال مالی ۹۹ بالغ بر ۶ هزار میلیارد تومان سود حاصل از سرمایه گذاری ها داشته است. در ۶ ماهه اول سال ۹۹ مجموع سود خالص زیرمجموعه‌ها نزدیک به ۱۵ هزار میلیارد تومان بوده است. این عدد در نیمه اول کار بازارگردانان در روزهای بورس چیست سال جاری با رشد چشم گیر ۱۳۸ درصدی همراه بوده و به ۳۴ هزار میلیارد تومان رسیده است. طبق محاسبات انجام شده و با فرض عدم تغییر سیاست‌های تقسیم سود شرکت‌ها، سود حاصل از سرمایه گذاری‌های فولاد مبارکه برای سال جاری می‌تواند بیش از ۹ هزار میلیارد تومان باشد (۳۱ تومان به ازای هر سهم)
شجم : انتقال از بازار پایه و پذیرش به بازار اصلی فرابورس یکی از موفقیت‌های بزرگ شرکت است. برای طرح توسعه و تأمین خوراک راحت تر پروژه‌هایی را تعریف کردیم. بعضی از پروژه‌ها در رابطه با کاهش هزینه‌های شرکت تعریف شده که تعدادشان زیاد است (۱۹ پروژه) اما قسمت مهم آن به شرح تصویر است. در خط دو pbr قصد داریم تولید را از سالانه ۳۵ هزار تن به ۵۰ هزار تن برسانیم. پروژه تولید بوتادین با ظرفیت تولید ۵۰ هزار تن در سال، مطالعه و تحقیق زنجیره ارزش شرکت از قبیل تولید مواد اولیه صنایع تایرسازی، تولید گریدهای خاص محصولات، دستیابی به بازارهای جدید صادراتی و دستیابی به ظرفیت اسمی و حفظ آن در طی سال‌های آتی از برنامه‌های مهم شرکت است.
وضعیت عملکرد سرمایه گذاری‌های کگل
سود خالص مهمترین شرکت‌های سرمایه پذیر گل گهر تا به این جای سال مالی ۱۴۰۰ با رشد ۱۳۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته همراه بوده و بالغ بر ۱۳ هزار میلیارد تومان است.
گل گهر در سال مالی ۹۹ عایدی ۲۶۰۰ میلیارد تومانی از سرمایه گذاری‌های خود داشته (۲۶ تومان به ازای هر سهم). این در حالی بوده که شرکت بزرگ توسعه آهن و فولاد گل گهر و شرکت نظم آورن صنعت و معدن گل گهر درصد تقسیم سود پایینی داشته اند و شرکت انرژی سیرجان سود تقسیمی نداشته است.
با رشد چشمگیری که شرکت‌های سرمایه پذیر کگل در درآمد و سود خالص خود داشته اند، و همچنین احتمال افزایش درصد تقسیم سود شرکت‌هایی که در سال گذشته سود کمی تقسیم نموده بودند، انتظار می‌رود عایدی گل گهر از سرمایه گذاری‌های خود در سال جاری بیش از ۶,۷۰۰ میلیارد تومان باشد (۶۷ تومان به ازای هر سهم)
اخبار بازارهای جهانی
قیمت زغال سنگ در چین بازهم کاهش پیدا کرد. قیمت میلگرد تحت تأثیر افزایش تقاضای مصرف کنندگان نهایی و انبارداران در بازار نقدی و آتی افزایش پیدا کار بازارگردانان در روزهای بورس چیست کرد. قیمت‌های محصولات پتروشیمی تحت تأثیر افت قیمت نفت با کاهش مواجه شدند.
صندوق بازارگردانی چیست و چگونه کار می‌کند؟
شاید بازارگردانی و صندوق بازارگردانی و مفاهیم مرتبط با آنها این روزها زیاد به گوش‌مان خورده است. بازارگردانی یکی از فعالیت‌هایی است که به نقدشوندگی سهام و روان شدن معاملات در بورس کمک می‌کند و صندوق‌های بازارگردانی هم در واقع صندوق‌هایی هستند که تشکیل می‌شوند تا اجازه ندهند سهام بعضی از شرکت‌ها در برابر نوسان‌های مقطعی بازار دچار نوسان‌های غیرطبیعی شوند.
بازارگردانی چیست؟ چه ضرورتی دارد؟
بازارگردان در واقع شخص یا نهادی است که با هدف تعادل‌بخشی به عرضه و تقاضا اقدام به خرید یا فروش سهم می‌کند. بازارگردانی را می‌توان به روغنی تشبیه کرد که بین چرخدنده‌های موتور قرار می‌گیرد تا اصطکاک بین چرخدنده‌ها کمتر شود و موتور روان‌تر کار کند.
اگر بخواهیم دقیق‌تر و رسمی‌تر توضیح بدهیم، باید بگوییم بازارگردان به کارگزار یا معامله‌گری گفته می‌شود که با در اختیار داشتن مجوزهای لازم و با تعهد به افزایش نقدشوندگی اوراق بهادار و تحدید دامنه نوسان قیمت، بسته به شرایط در نقش خریدار یا فروشنده آن اوراق ظاهر می‌شود. وظایف بازارگردانها را می‌شود به این صورت خلاصه کرد:
- نقدشوندگی اوراق بهادار را تضمین می‌کنند،
- کنترل عرضه و تقاضا در یک یا چند نماد بورسی را به عهده دارند،
- قیمت اوراق بهادار را در یک محدوده نگه می‌دارند و از نوسان‌های مخرب جلوگیری می‌کنند،
- کمک می‌کنند تا نقدینگی در بورس بماند و از بازار خارج نشود.
برای مثال ممکن است بعضی اخبار سیاسی باعث بروز هیجان‌های مقطعی در سهامداران خرد شود و سهامدارانی که دانش و تجربه کافی ندارند بخواهند به هر قیمتی که شده سهامی را بخرند یا بفروشند. در چنین وضعیتی، بازارگردانها به تقاضا یا عرضه‌های ایجاد شده پاسخ می‌دهند و کمک می‌کنند نقدشوندگی بازار حفظ شود. به بیان ساده‌تر، اگر بازار کساد باشد و خریداری جلو نیاید، بازارگردانها در نقش خریدار ظاهر می‌شوند و اگر هیجان خرید بالا باشد و فروشنده‌ای پیدا نشود، بازارگردانها سعی می‌کنند با عرضه‌های حساب‌شده تعادل را به بازار برگردانند.
صندوق بازارگردانی چیست؟
بازارگردانها تعهد دارند پاسخگوی عرضه و تقاضای پدیدآمده در یک یا چند نماد خاص باشند. به همین دلیل در اختیار داشتن منابع مالی قابل توجه یکی از ضرورت‌های بازارگردانی است. به همین دلیل معمولا برای بازارگردانی سهام صندوق بازارگردانی تشکیل می‌شود که در سطح جهانی هم موفق بوده است. این صندوق‌ها سرمایه سرمایه‌گذاران حقوقی را جذب می‌کنند و در چارچوب امیدنامه‌ای که دارند به خریدوفروش و بازارگردانی سهام می‌پردازند. این صندوق‌ها بخشی از سهام شرکت‌هایی که بازارگردانی‌شان را به عهده دارند در اختیار می‌گیرند و در چارچوب تعهداتشان اقدام به خریدوفروش این سهام می‌کنند.
نکته: از آنجا که هدف صندوق‌های بازارگردانی کمک به روان شدن معاملات (و نه کسب سود) است، کارمزد کمتری می‌پردازند. در واقع سازمان بورس ایران برای حمایت از این صندوق‌ها تخفیف ۸۰ درصدی برای کارمزد معاملات‌شان در نظر گرفته است. علاوه بر این، همه نقل و انتقالات اوراق بهادار که توسط بازارگردانان دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شوند، از پرداخت مالیات نیم درصد معافند.
صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی چگونه تشکیل می‌شود؟
برای تشکیل صندوق‌های بازارگردانی، شرکت‌های کارگزاری و متقاضیان دارای صلاحیت ابتدا تقاضای خودشان را به سازمان بورس ارائه می‌کنند. سازمان بورس ظرف حداکثر ۱۵ روز پس از دریافت درخواست متقاضی، نظر خود را اعلام می‌کند. در صورت موافقت تاریخ آغاز و پایان فعالیت در مجوزی به متقاضی اعطا می‌شود. مجوز فعالیت بازارگردانی حداکثر برای یک سال قابل تمدید است.
طبق ماده ۶ قانون سازمان بورس بازارگردانها موظفند فعالیت بازارگردانی اوراق بهادار را در کد بازارگردانی انجام دهند. برای انتقال اوراق به کد بازارگردانی، باید فرمی را که به تائید مالک یا مالکان ورقه بهادار رسیده تکمیل کنند و به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بدهند تا تعداد اوراق به کد منتقل شود. سپس یک ایستگاه معاملاتی به بازارگردان اختصاص می‌یابد تا بازارگردان بتواند معاملاتش را از طریق این ایستگاه معاملاتی انجام بدهد. بازارگردانها موظفند در مقاطع ۳ ماهه تمامی معاملات ورقه بهادار، دریافت‌ها، پرداخت‌ها، هزینه‌ها و درآمدهای مرتبط با بازارگردانی را در سرفصل حساب‌های جداگانه ثبت کنند و به سازمان بورس و اوراق بهادار گزارش کنند.
فعالیت بازارگردانی به دلیل تعهد خرید و فروش سهام و نگهداری دارایی، ریسک بالایی دارد. برای مثال بازارگردانها پس از خرید سهام با ریسک کاهش قیمت آن سهام مواجه‌اند. با این حال، بازارگردانها از اختلاف قیمت بین سفارش‌های خرید و فروش درآمد کسب می‌کنند. برای نمونه سهمی را در قیمت ۲۰۰۰ تومان می‌خرند و در قیمت ۲۰۵۰ تومان می‌فروشند و از محل اختلاف خرید و فروش سود می‌برند. با اینکه هدف از بازار گردانی کسب سود نیست اما سود حاصل از این اختلاف قیمت در حجم معاملات بالا، سود روزانه خوبی به همراه دارد. بنابراین بازارگردانی نیاز به مهارت و دانش بالایی دارد. علاوه بر این، مزایایی برای صندوق‌های بازارگردانی و به طور کلی بازارگردان‌های بورس در نظر گرفته شده است که یکی از این موارد معافیت از پرداخت مالیات مقطوع نیم درصد است.
مزایای صندوق‌های بازارگردانی چیست؟
همانطور که گفتیم سرمایه صندوق‌های سرمایه گذاری بازارگردانی عموما از طریق سرمایه‌گذاران حقوقی تامین می‌شود و اشخاص حقیقی نمی‌توانند سرمایه‌شان را وارد این صندوق‌ها کنند. اما نباید تصور کنیم که این صندوق‌ها برای فعالان حقیقی بازار سرمایه فایده‌ای ندارند.
فعالیت صحیح صندوق‌های بازارگردانی می‌تواند به‌صورت غیرمستقیم به نفع همه فعالان بازار سرمایه، چه شرکت‌های حقوقی باشند و چه سرمایه‌گذاران حقیقی، باشد. زیرا شرکت‌هایی که بازارگردانی‌شان را این صندوق‌ها به عهده می‌گیرند، شرکت‌هایی هستند که سهام‌شان در بورس عرضه شده است. بازارگردانها هم تلاش می‌کنند تعادل قیمت سهام این شرکت‌ها را حفظ کنند و معاملات‌شان را از گزند هیجان‌های مقطعی حفظ کنند. همین موضوع می‌تواند خیال عموم سرمایه‌گذاران را از نقدشوندگی سهام‌شان راحت کند.
می‌توان مزایای صندوق‌های بازارگردانی برای عموم سرمایه‌گذاران را در قالب فهرست زیر خلاصه کرد:
- افزایش قابلیت نقدشوندگی سهم و جلوگیری از ایجاد صف‌های خرید و فروش سنگین
- نزدیک نگه داشتن قیمت سهم و ارزش ذاتی آن و جلوگیری از دستکاری قیمت‌ها و رفتارهای سودجویانه
- ایجاد تعادل در بازار و حفظ امنیت سرمایه‌گذاری
اما سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها هم از تشکیل صندوق‌های بازارگردانی نفع می‌برند. مهمترین مزایای صندوق‌های بازارگردانی را می‌شود به این صورت خلاصه کرد؛
- کاهش کارمزد و هزینه‌های معاملات صندوق به واسطه معافیت‌های در نظر گرفته شده
- کاهش محدودیت‌های اعطای اعتباردهی و تسهیلات به صندوق با عنایت به اساسنامه آن
- در اختیار قرار دادن ایستگاه معاملاتی برای انجام معاملات
کدام صندوق‌های بازارگردانی معتبرند؟
در حال حاضر تعداد صندوق‌های بازارگردانی فعال در بورس ایران ۳۸ عدد است که فقط مشتریان حقوقی دارند. از جمله این صندوق‌ها می‌توانیم به صندوق بازارگردانی مفید، صندوق بازارگردانی گروه دی، صندوق بازارگردانی ملت و صندوق بازارگردانی هوشمند آبان اشاره کنیم.
جمع‌بندی
صندوق‌های بازارگردانی با سرمایه‌ای که از بازیگران حقوقی جذب می‌کنند به فعالیت می‌پردازند و در نتیجه فعالان حقیقی نمی‌توانند به‌صورت مستقیم در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند. اما فعالیت بازارگردانها برای حفظ تعادل بازار در شرایط بحرانی مفید و بلکه ضروری است. در نتیجه فعالیت بازارگردانها به صورت غیرمستقیم برای تمامی فعالان بازار مفید است و اگر درست و اصولی و در حجم مناسب انجام بگیرد، عموم سرمایه‌گذاران را برابر نوسان‌های ناشی از هیجان و ریسک عدم نقدشوندگی محافظت می‌کنند.
دیدگاه شما