لیست مقالات و مطالب آموزش سرمایه گذاری در بورس در بورس
قبل از شروع صحبت درباره سرمایه گذاری، باید بدانیم که دارایی چیست و چه انواعی دارد، دارایی ها دسته بندی های مختلفی دارند، مثلا آنها رو میشود به دو دسته مشهود و نامشهود تقسیم کرد. دارایی های مشهود، داریی هایی هستند که قابل لمس و فیزیکی هستند. دارایی های نامشهود هم به تبع ان، دارایی هایی هستند که قابل لمس نیستند.
سرمایه گذاری
سرمایه گذاری، دارایی است که برای ایجاد درآمد یا کسب سود در طول زمان خریداری میشود. سرمایه گذاری معمول شامل سهام، اوراق بهادار (مثل اوراق مشارکت و. )، املاک و مستغلات میباشد. علاوه بر این کامودیتی ها (مثل طلا)، حساب های پس انداز، اوراق قرضه، قراردادهای آپشن (مثل اختیار معامله) را هم میتوانیم جزئی از انواع سرمایه گذاری تقسیم بندی کنیم. انواع سرمایه گذاری در بازار اوراق بهادار قابل معامله هستند که عملکرد شرکت ها و اخبار دیگر روی قیمت آن ها تاثیرگذار است.
به صورت کلی، هرچه مدت زمان سرمایه گذاری طولانی مدت تر باشد، شانس افزایش قیمت دارایی بیشتر است. به زبان دیگر، به طور کلی سرمایه گذاری هرچه بلندمدت تر باشد، سودی که کسب میکنید بیشتر خواهد بود. در مقابل هرچه مدت زمان سرمایه گذاری کوتاه تر باشد، ریسک سرمایه گذاری هم بیشتر خواهد بود. البته همیشه این ریسک وجود دارد که قیمت دارایی در طول مدت، به جای افزایش، کاهش پیدا کند.
به طور کلی میتوانیم دارایی ها را برای سرمایه گذاری به دسته های زیر تقسیم کنیم:
روش های سرمایه گذاری
سرمایه گذاری را میتوانیم به دو دسته زیر تقسیم کنیم:
• سرمایه گذاری شخصی
• سرمایه گذاری قرضی
سرمایه گذاری شخصی: این نوع از سرمایه گذاری، احتمالا اولین حالتی است که با شنیدن کلمه سرمایه گذاری به ذهن میاید. در سرمایه گذاری شخصی، فرد میتواند در سهام، کسب و کار، املاک و اشیای گران قیمت سرمایه گذاری کند.
سرمایه گذاری قرضی: یکی از راه های سرمایه گذاری، قرض دادن پول است. قرض دادن پول در واقع به یک دسته از اوراق بهادار اشاره میکند که در آن شما با خرید اوراق بهادار، انگار به شرکت پول قرض داده اید و شرکت به شما بدهکار است. به این علت است که به این دسته از سرمایه گذاری، سرمایه گذاری قرضی میگوییم. اوراق مشارکت، قرضه و. از این دسته هستند.
علاوه بر این، شما با سپرده گذاری پول خود در بانک به نوعی انگار پول خود را به بانک قرض داده اید تا بانک از آن برای وام دادن به افراد و استفاده های دیگر استفاده کند.
باید توجه کنید که تحصیلات و اقلام مصرفی (مثل خودرو، اثاثیه منزل و. ) جزوی از هیچکدام از این دسته ها نیست. در واقع ممکن است فروشندگان این کالاها یا افراد بخاطر نوسانات قیمتی آنها، اعتقاد داشته باشند که این اقلام در واقع سرمایه گذاری هستند اما در اقتصاد، این اقلام جزو سرمایه گذاری دسته بندی نمیشوند.
انواع روش‌های سرمایه‌گذاری دیگر
به طور معمول، سرمایه‌گذاری به دو روش کلی تقسیم میشود.
• سرمایه‌گذاری مستقیم یا شخصی
در این روش فرد، به طور مستقیم اقدام به سرمایه‌گذاری میکند و باید دو مرحله فرآیند سرمایه‌گذاری را خودش، به تنهایی انجام دهد.
• سرمایه‌گذاری غیرمستقیم یا نهادی
در این روش فرد، از واسطه‌های مالی کمک می‌گیرد. آنها رابط بین او و طرح سرمایه‌گذاری هستند. واسطه‌های مالی از طریق انتشار حق مالی، همراه با تعهدشان و عرضه آن به مشارکت‌کنندگان، به کسب پول در بازار سرمایه می‌پردازند و سپس این وجوه را سرمایه‌گذاری می‌کنند.
به چه روش‌هایی میتوانیم سرمایه‌گذاری کنیم؟
سرمایه‌گذاری از نظر موضوع به دو دسته واقعی و مالی تقسیم میشود. گاهی موضوع سرمایه‌گذاری دارایی‌های واقعی است و گاهی سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی انجام میشود.
دارایی‌های واقعی، آن دسته از دارایی‌ها می‌باشند که ارزششان متکی به خودشان میباشد. برای نمونه مسکن و طلا نمونه‌ای از این دارایی‌ها هستند. دارایی‌های مالی، دسته‌ای دیگر از دارایی‌ها می‌باشند که ارزششان متکی به خودشان نیست و نیازمند ضمانت و اعتباردهی شخص دیگری هستند. به طوری که بدون اعتبار آن شخص، دیگر، ارزشی ندارند! چک، سهام، سپرده بانکی و اوراق مشارکت، نمونه‌ای از این دارایی‌ها میباشد. در ادامه با مهم‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری دارایی‌های واقعی و مالی آشنا خواهیم شد.
نمونه‌هایی از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌های واقعی، شامل سرمایه‌گذاری‌هایی است که بر روی املاک و مستغلات و یا دیگر کالاهای فیزیکی انجام میشود. برای مثال، اشخاصی که به دلیل افزایش سرمایه و یا کسب درآمد اقدام به خرید خانه، آپارتمان و یا زمین می‌کنند، سرمایه‌گذاری واقعی دارند. گاهی کسب درآمد، ناشی از اجاره و یا فروش این املاک به قیمتی بالاتر از قیمت خرید میباشد. و یا افرادی که به خرید طلا، نقره و جواهراتی مثل الماس و یاقوت که قابلیت خرید و فروش مجدد دارند، می‌پردازند، به نوعی یک سرمایه‌گذاری واقعی را انجام میدهند.
معروف ترین سرمایه‌گذاری‌های مالی شامل سرمایه‌گذاری در انواع اوراق بهادار و قراردادهای مبتنی بر آنها و یا محصولات ارائه شده از طرف موسسات مالی است. این نوع از سرمایه‌گذاری با توجه به ماهیتی که دارد، در دسته‌های پنج‌گانه زیر طبقه‌بندی میشود.
پیش از تعریف اوراق بدهی، بهتر است تا با تعریف اوراق بهادار آشنا شوید. با خرید اوراق بهادار، پولتان را برای مدتی محدود به فرد، گروه و یا سازمانی قرض می‌دهید. برخی از شرکت‌های دولتی و خصوصی این اوراق را به طور مداوم در اختیار افراد قرار میدهند. وظیفه صدور این اوراق بر عهده خزانه‌داری کشور است. با پایان یافتن زمان مشخص شده در این اوراق، افراد سرمایه‌گذاری‌کننده، مقدار سرمایه‌گذاری شده اولیه به همراه سود حاصل را دریافت خواهید کرد. البته این سود در مقابل سرمایه‌گذاری در سهام که در ادامه شرح داده میشود، بسیار ناچیز است و ریسک کمتری دارد.
به طور کلی، سرمایه‌گذاری بر روی سه نوع از اوراق بهادار با نام‌های اوراق بدهی، اوراق حقوقی صاحبان سهام و ابزارهای مشتقه انجام میشود که در ابتدا به شرح اوراق بهادار پرداخته میشود.
اوراق بدهی
قراردادی رسمی بین سرمایه‌گذار یا همان وام‌دهنده و فروشنده اوراق یا همان وام‌گیرنده است که در آن، وام‌گیرنده متعهد میشود تا اصل سرمایه‌گذاری به همراه بهره توافق‌شده را در موعد زمانی مشخص‌شده به وام‌دهنده پرداخت کند. در حقیقت، شرکت‌ها و نهادهای کشور با صادر کردن این اوراق، منابع مالی مورد نیازشان را تامین می‌کنند. اوراق بدهی از جمله اوراق کم‌ریسک به شمار می‌آید و مشخصاتی نظیر تاریخ سررسید، نرخ سود اسمی، ارزش اسمی و قیمت فروش دارند.
علاوه بر ریسک کم، از جمله مزایای این اوراق می‌توان به مشارکت سرمایه‌گذاران در کمک به تامین مالی شرکت‌ها و بنگاه‌ها اشاره کرد. اوراق بدهی انواع مختلفی از جمله اوراق مشارکت، قرضه، رهنی، صکوک، سپرده بانکی، بازرگانی، اسناد خزانه و موارد دیگر دارند. زمان این قرارداد نیز میتواند بسیار کوتاه و یا بلند باشد.
اوراق حقوقی صاحبان سهام
این اوراق نیز مانند اوراق بدهی نوعی از اوراق بهادار است که به جای آن‌که نشان‌دهنده بدهی باشد، مالکیت سرمایه‌گذار نسبت به یک دارایی یا شرکت را نشان می‌دهد. با خریدن سهام، صاحب بخشی از یک شرکت سهامی عام خواهید شد. خرید سهام نیازمند دانش اقتصادی، شناخت بازار و شانس است! این روش سرمایه‌گذاری با ریسک زیادی همراه است. امروزه سهام به صورت حضوری، آنلاین و یا از طریق دلالان به فروش می‌رسد اما اصلی‌ترین بازار برای خرید و فروش اوراق سهام، بورس میباشد. با خرید هر سهم در سود وزیان آن شریک خواهید شد. اوراق سهام به مواردی مثل سهام عادی، سهام ممتاز، سهام جایزه، اوراق مشارکت، حق تقدم و موارد دیگر تقسیم میشود.
ابزارهای مشتقه
همان طور که از نام ابزار مشتقه مشخص است، این روش سرمایه گذاری، ارزشش را از چیز دیگری گرفته است. ابزار مشتقه به تنهایی ارزشی ندارد و ارزش حقیقی آن به موارد دیگری مثل ارز، طلا، بازار اوراق بهادار وابسته است. اغلب سرمایه‌گذاران، آشنایی کمی نسبت به ابزارهای مشتقه دارند. در حال حاضر دو نوع از ابزارهای مشتقه یعنی اختیار معاملات و قراردادهای آتی در بازار فرابورس، فراهم میباشد. قراردادهای آتی به دو دسته آتی کالا و آتی سهام تقسیم می‌شوند. در این قرارداد خریدار متعهد میشود تا کالایی مشخص یا سهامی خاصی را خریداری نماید. علاوه بر آن که، قیمت و زمان خرید را نیز معین میکند. در مقابل فروشنده نیز موظف است تا به تضمین فروش این کالا و یا سهام در زمان تعهد شده و با قیمت مشخص شده بپردازد. در قراردادهای اختیار معامله نیز، دو طرف فروشنده و خریدار در خصوص خرید و فروش یک دارایی در زمان آینده، توافق می‌کنند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌ها نوعی نهاد مالی واسطه می‌باشند که به جمع‌آوری وجوه مردم می‌پردازند تا این وجوه را در اوراق بهادار سرمایه‌گذاری نمایند و با استفاده از سود حاصل از این اوراق، به مردم منفعت برسانند. انواع متعددی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد که برای مثال می‌توان از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط، صندوق سرمایه‌گذاری اشتراکی و صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله یا EFT نام برد.
سایر سرمایه‌گذاری‌ها
سپرده بانکی، نوعی سرمایه‌گذاری است که از طریق بانک‌ها ارائه میشود. این سرمایه‌گذاری در حساب‌ها و بازه‌های زمانی مختلف، نرخ سود متفاوتی دارد. این روش از جمله روش‌های کم‌ریسک و با بازدهی پایین محسوب میشود.
بیمه بازنشستگی، به همراه ترکیبی از سهام، سپرده‌های بانکی و اوراق بهادار، منجر به اطمینان بازنشستگان نسبت به آینده میشود. معمولا این بیمه‌ها معاف از مالیات هستند. هرچند نمی‌توان بیمه بازنشستگی را به عنوان یک روش سرمایه‌گذاری محسوب کرد!
ارزهای دیجیتال، از جمله جدیدترین حوزه‌های سرمایه‌گذاری در دنیا محسوب می‌شوند. بیت‌کوین و اتریوم دو نمونه از مشهورترین ارزهای دیجیتال می‌باشند. در حال حاضر، خرید و فروش ارزهای دیجیتال، با ریسک زیادی همراه است.
انواع سرمایه‌گذاری، دارای تقسیم‌بندی‌های دیگری نیز میباشد. در شکل زیر با دخیل کردن عامل بازار و شکل درآمدی، یکی از این تقسیم‌بندی‌ها را مشاهده میکنید.
لبخند هم بورسی شد/ صندوقی بدون ریسک وارد میشود
لبخند فارابی، حاشیه امن بورس برای کسانی است که به دریافت سود مطمئن، بدون مالیات و کاهش ریسک پرتفوی اهمیت میدهند.
صدای بورس - میثم قریشی؛ دوشنبه، هفتم شهریور ۱۴۰۱ صندوق سرمایه‌گذاری لبخند فارابی پذیره‌نویسی میشود. لبخند از جمله صندوق‌های قابل‌معامله بوده و مدیریت آن را شرکت سبدگردان فارابی که از زیرمجموعه‌های گروه مالی فارابی است، به عهده دارد. شرکت سبدگردان فارابی پیش از این مدیریت چهار صندوق سرمایه‌گذاری یکم اکسیر(سهامی)، دوم اکسیر فارابی(درآمد ثابت)، صندوق قابل معامله سلام(سهامی) و صندوق بازارگردان امید فارابی را بر عهده داشته است.
رحمان بابازاده، موسس گروه مالی فارابی گفت: صندوق سرمایه‌گذاری جدید شرکت سبدگردان فارابی با نماد "لبخند" در فهرست صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله فرابورس ایران پذیرفته شده است. مزیت بزرگ سرمایه‌گذاری در این صندوق، کسب بازدهی بالاتر از سود بانکی و بدون ریسک است.
وی افزود: سود حاصل از سرمایه‌گذاری و خرید و فروش واحدهای صندوق درآمد ثابت "لبخند" برای تمامی سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی معاف از مالیات است. امکان خرید و فروش واحدها یا سرمایه‌گذاری در این صندوق نیز به راحتی و از طریق سامانه‌های معاملات آنلاین همه کارگزاری‌ها، امکان‌پذیر است. در کنار این مزایا باید به نقدشوندگی بالای این صندوق نیز اشاره کرد که سرمایه‌گذار میتواند به‌راحتی و در هر زمانی دارایی خود را به وجه نقد تبدیل کند.
بابازاده تصریح کرد: این صندوق بهترین گزینه سرمایه‌گذاری برای افرادی است که قصد کسب بازدهی مطمئن، بدون ریسک و بالاتر از سود بانکی را دارند. بیشتر دارایی این صندوق در سپرده‌های بانکی و اوراق درآمد ثابت بورسی سرمایه‌گذاری میشود؛ بنابراین صندوق «لبخند» جزء گزینه‌های بدون ریسک برای سرمایه‌گذاری محسوب میشود. خرید و فروش واحدهای این صندوق معاف از مالیات بوده و کارمزد معاملاتی آن نیز نسبت به کارمزد خرید و فروش مستقیم سهام بسیار ناچیز است.
موسس گروه مالی فارابی تاکید کرد: با استفاده از ابزارهای کنترل ریسک مثل استفاده از اختیار معاملات بر مشکل جدی نوسانات قیمتی اوراق با درآمد ثابت غلبه کردیم و می‌توان گفت ریسک صندوق سرمایه‌گذاری لبخند نزدیک به صفر است. لبخند فارابی، حاشیه امن بورس برای کسانی است که به دریافت سود مطمئن، بدون مالیات و کاهش ریسک پرتفوی اهمیت میدهند.
اوراق اختیار فروش تبعی و اوراق اختیار معامله چیست؟
آپشن‌ها (اوراق اختیار معامله) نوعی از اوراق مشتقه هستند که، در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرند. هدف از انتشار و معامله این اوراق، کنترل و کاهش ریسک سرمایه گذاری است. آپشن‌ها این حق را به دارنده آن میدهند که خرید و فروش یک دارایی را در یک تاریخ مشخص و با قیمت مشخص انجام شود. همانطور که ذکر شد دارنده آپشن مختار است که در سررسید ( یا تا سررسید) یک دارایی را بخرد یا بفروشد و اجبار و تعهدی در این زمینه ندارد ولی در صورت درخواست دارنده اختیار معامله، ناشر موظف و متعهد به خرید یا فروش به نرخ اعمال میباشد.
انواع اوراق اختیار معامله
اوراق اختیار معامله، به اوراق اختیار خرید (call option) و اوراق اختیار فروش (put option) تقسیم می‌شوند. اوراق اختیار خرید، به دارنده آن این اختیار و اجازه را می‌دهد تا در یک تاریخ معین (یا تا تاریخ معین) یک دارایی را به قیمت مشخص از ناشر اختیار ریسک و سود حاصل از فروش اختیار فروش خرید، خریداری کند. اوراق اختیار فروش به دارنده آن این اجازه و اختیار را می‌دهد تا در یک تاریخ معین (یا تا تاریخ معین) یک دارایی را به قیمت مشخص به ناشر اختیار فروش، بفروشد.
تاریخ اعمال (expiration date) اوراق اختیار معامله
تاریخ سررسید اوراق اختیار معامله را تاریخ اعمال می‌گویند.
قیمت اعمال (exercise price) اوراق اختیار معامله
قیمتی که برای خرید یا فروش دارایی پایه اوراق اختیار معامله در تاریخ سررسید مشخص میشود، قیمت اعمال می‌گویند.
دارایی پایه(Underlying Asset)
اوراق اختیار معامله میتواند بر روی دارایی‌های مختلف تعریف و منتشر گردد. همانطور که گفته شد اوراق اختیار معامله نوعی اوراق مشتقه میباشد. به این دلیل به این اوراق مشتقه می گویند که هویت خود را از یک دارایی دیگر می‌گیرند. به دارایی اصلی که اختیار معامله بر روی آن تعریف میشود دارایی پایه می‌گویند. دارایی پایه میتواند یک کالا مانند شمش فولاد، یک محصول کشاورزی مانند گندم یا یک دارایی مالی مانند سهام یک شرکت یا حتی یک شاخص خاص باشد.
اعمال اوراق اختیار معامله (exercise)
چنانچه دارنده اوراق اختیار معامله تصمیم بگیرد از اختیار خود استفاده کند و دارایی پایه را به قیمت اعمال بخرد یا بفروشد اصطلاحا گفته میشود اوراق اختیار اعمال شده است.
اوراق اختیار معامله آمریکایی و اروپایی چیست؟
جهت اعمال اوراق اختیار معامله دو روش متفاوت وجود دارد . چنانچه دارنده اوراق فقط در تاریخ سررسید اجازه اعمال داشته باشد اصطلاحا به این مدل ، اوراق اختیار معامله اروپایی گفته می شود. در روش دیگه دارنده اوراق اجازه و اختیار دارد تا تاریخ سررسید ( در یک بازه نه صرفا در یک روز مشخص) هر زمان اراده کند اوراق را اعمال کند به این نوع اصطلاحا اوراق اختیار معامله آمریکایی گفته می شود.
هدف از انتشار و معامله اوراق اختیار معامله
فلسفه وجودی آپشن‌ها، کنترل ریسک تولیدکنندگان و فروشندگان کالا است ولی این اوراق صرفا بر روی دارایی‌های فیزیکی و صرفا توسط تولیدکنندگان و فروشندگان کالا مورد داد و ستد قرار نمی‌گیرد، بلکه طیف وسیعی از سرمایه گذاران و معامله گران این اوراق را با هدف کنترل ریسک یا کسب سود از طریق نوسان قیمت‌ها مورد معامله قرار میدهند. بعلاوه این اوراق هم بر روی کالاهای فیزیکی هم روی دارایی های مالی مانند سهام و شاخص‌های بورس منتشر میگردد.
اوراق اختیار فروش تبعی
بر اساس تعاریفی که ارائه شد؛ اوراق اختیار فروش تبعی که در بازار بورس ایران منتشر میگردد نوعی از اختیار فروش اروپایی است. برخی از ویژگی‌های این اوراق عبارتند از:
- تنها کسانی می توانند این اوراق را بخرند که سهامدار شرکت باشند.
- امکان فروش اوراق تبعی تا سررسید وجود ندارد.
- سقف خرید این اوراق توسط هر شخص در اطلاعیه عرضه این اوراق مشخص می گردد.
- هر شخص به میزانی که این اوراق را می خرد باید سهام شرکت را داشته باشد.
- چنانچه تا قبل از سررسید اوراق اختیار فروش تبعی، شخصی سهام خود را بفروشد و مجددا بخرد امکان استفاده از اوراق تبعی را نخواهد داشت.
با توجه به شرایط بالا، مشخصا انتشار ریسک و سود حاصل از فروش اختیار فروش این اوراق با هدف اطمینان دهی به سهامداران خرد، در جهت حداقل سودآوری، همچنین تشویق فرهنگ سهامداری میباشد.
نحوه اعمال و تسویه اوراق اختیار فروش تبعی
قبل از انتشار این اوراق، در اطلاعیه ای بنام اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی اطلاعات لازم در مورد این اوراق شامل نماد معاملاتی، دارایی پایه، تاریخ سررسید، قیمت اعمال، سقف خرید هر شخص حقیقی و حقوقی، تاریخ سررسید، حجم کل عرضه اوراق، ناشر، دوره معاملاتی، دامنه نوسان، حداقل حجم هر سفارش خرید و نحوه تسویه و اعمال این اوراق مشخص میگردد.
عموما تسویه این اوراق به سه صورت می تواند باشد:
الف: تسویه نقدی: در این روش چنانچه دارنده اوراق از اختیار فروش خود در تاریخ سررسید استفاده کند ناشر به قیمت اعمال که در اطلاعیه این اوراق مشخص شده، وجه نقد بحساب دارنده واریز میکند و سهام او را خریداری میکند.
ب: تسویه مابتفاوت قیمت روز و قیمت اعمال : در این روش، ناشر سهام را خریداری نمی‌کند؛ بلکه به اندازه مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت دارایی پایه در تاریخ سررسید بحساب دارنده اوراق واریز میکند.
ج: تسویه مابتفاوت از طریق واگذاری دارایی پایه: در این روش که کمتر کاربرد دارد در تاریخ ریسک و سود حاصل از فروش اختیار فروش سررسید ناشر به اندازه مابتفاوت قیمت اعمال و قیمت روز دارایی پایه، دارایی پایه به دارنده اوراق واگذار می کند.
ارزش اوراق اختیار فروش تبعی
باید توجه داشت که این اوراق، حداقل بازدهی را برای دارنده آن تضمین می کند ولی خرید آن به هر قیمتی توجیه ندارد.
بازده خرید این اوراق به شرح زیر است:
(مبلغ پرداختی بابت خرید سهام و اوراق فروش تبعی) / (مبلغ پرداختی بابت خرید سهام و اوراق فروش تبعی- مبلغ دریافتی بابت اعمال اوراق فروش تبعی)= بازده
بنابراین هرچقدر نرخ خرید این اوراق افزایش یابد بازده حاصل از معامله کمتر شده و از یک نرخ بالاتر حتی وجوهی برای خرید وجود ندارد.
مثالی از اوراق اختیار فروش تبعی
در 7 اردیبهشت 1400، صندوق بازارگردانی هلدینگ خلیج فارس اقدام به انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، بر روی سهام شرکت پتروشیمی نوری نمود. در اینجا، صندوق بازارگردانی، ناشر و سهام شرکت پتروشیمی نوری، دارایی پایه میباشد.
شرایط این عرضه بشرح زیر می باشد:
همانطور که مشخص است تاریخ سررسید اوراق 15 اردیبهشت سال 1401 و قیمت اعمال 73761 ریال میباشد. سهامداران این شرکت، می‌توانند تا سقف 30 هزار ورقه از این اوراق را خریداری کنند. در تاریخ انتشار این اوراق، قیمت سهام شرکت پتروشیمی نوری حدود 60.000 ریال بوده است. چنانچه شخصی این اوراق را خریداری کند و تا تاریخ سررسید نگهداری کند، در تاریخ مذکور دو حالت وجود دارد، چنانچه در 15 اردیبهشت 1401 قیمت هر سهم شرکت پتروشیمی نوری کمتر از 73761 ریال باشد، دارنده این اوراق میتواند اوراق اختیار فروش را اعمال کرده و سهام خود را به نرخ 73761 به صندوق بازارگردانی خلیج فارس بفروشد. چنانچه قیمت هر سهم پتروشیمی نوری در تاریخ فوق بیشتر از 73761 باشد قاعدتا دارنده اوراق اختیار فروش، سهام خود را میتواند به قیمت بازار بفروشد و نیازی به اعمال این اوراق نیست و خود بخود این اوراق باطل میگردد. اولین معامله این اوراق در تاریخ 8 اردیبهشت به نرخ 121 ریال صورت گرفت. چنانچه شخص سهام این شرکت را در تاریخ مذکور به نرخ 60.000 ریال خریداری کند و اوراق اختیار فروش را نیز به نرخ 121 ریال خریداری کند، حداقل بازدهی این شخص به ازای هر سهم تا تاریخ سررسید (15 اردیبهشت 1401) برابر است با 22.6 درصد است.
0.226= (60000+121 ) / (60000-121-73761) = بازده
برای سادگی محاسبات کارمزدهای معاملاتی را در نظر نگرفتیم. در عمل با منظور کردن کارمزدهای خرید و فروش، بازده کمی کمتر از 22.6 درصد خواهد بود. در واقع با پرداخت 121 ریال به ازای هر سهم می‌توان بازده حدود 22 درصدی را بیمه کرد. چنانچه در سررسید قیمت هر سهم نوری بیشتر از 73761 ریال باشد بازده شخص بیشتر از 22 درصد خواهد بود.
لبخند هم بورسی شد/ صندوقی بدون ریسک وارد میشود
لبخند فارابی، حاشیه امن بورس برای کسانی است که به دریافت سود مطمئن، بدون مالیات و کاهش ریسک پرتفوی اهمیت میدهند.
صدای بورس - میثم قریشی؛ دوشنبه، هفتم شهریور ۱۴۰۱ صندوق سرمایه‌گذاری لبخند فارابی پذیره‌نویسی میشود. لبخند از جمله صندوق‌های قابل‌معامله بوده و مدیریت آن را شرکت سبدگردان فارابی که از زیرمجموعه‌های گروه مالی فارابی است، به عهده دارد. شرکت سبدگردان فارابی پیش از این مدیریت چهار صندوق سرمایه‌گذاری یکم اکسیر(سهامی)، دوم اکسیر فارابی(درآمد ثابت)، صندوق قابل معامله سلام(سهامی) و صندوق بازارگردان امید فارابی را بر عهده داشته است.
رحمان بابازاده، موسس گروه مالی فارابی گفت: صندوق سرمایه‌گذاری جدید شرکت سبدگردان فارابی با نماد "لبخند" در فهرست صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله فرابورس ایران پذیرفته شده است. مزیت بزرگ سرمایه‌گذاری در این صندوق، کسب بازدهی بالاتر از سود بانکی و بدون ریسک است.
وی افزود: سود حاصل از سرمایه‌گذاری و خرید و فروش واحدهای صندوق درآمد ثابت "لبخند" برای تمامی سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی معاف از مالیات است. امکان خرید و فروش واحدها یا سرمایه‌گذاری در این صندوق نیز به راحتی و از طریق سامانه‌های معاملات آنلاین همه کارگزاری‌ها، امکان‌پذیر است. در کنار این مزایا باید به نقدشوندگی بالای این صندوق نیز اشاره کرد که سرمایه‌گذار میتواند به‌راحتی و در هر زمانی دارایی خود را به وجه نقد تبدیل کند.
بابازاده تصریح کرد: این صندوق بهترین گزینه سرمایه‌گذاری برای افرادی است که قصد کسب ریسک و سود حاصل از فروش اختیار فروش بازدهی مطمئن، بدون ریسک و بالاتر از سود بانکی را دارند. بیشتر دارایی این صندوق در سپرده‌های بانکی و اوراق درآمد ثابت بورسی سرمایه‌گذاری میشود؛ بنابراین صندوق «لبخند» جزء گزینه‌های بدون ریسک برای سرمایه‌گذاری محسوب میشود. خرید و فروش واحدهای این صندوق معاف از مالیات بوده و کارمزد معاملاتی آن نیز نسبت به کارمزد خرید و فروش مستقیم سهام بسیار ناچیز است.
موسس گروه مالی فارابی تاکید کرد: با استفاده از ابزارهای کنترل ریسک مثل استفاده از اختیار معاملات بر مشکل جدی نوسانات قیمتی اوراق با درآمد ثابت غلبه کردیم و می‌توان گفت ریسک صندوق سرمایه‌گذاری لبخند نزدیک به صفر است. لبخند فارابی، حاشیه امن بورس برای کسانی است که به دریافت سود مطمئن، بدون مالیات و کاهش ریسک پرتفوی اهمیت میدهند.
اوراق اختیار فروش تبعی و اوراق اختیار معامله چیست؟
آپشن‌ها (اوراق اختیار معامله) نوعی از اوراق مشتقه هستند که، در بازارهای مالی مورد داد و ستد قرار می‌گیرند. هدف از انتشار و معامله این اوراق، کنترل و کاهش ریسک سرمایه گذاری است. آپشن‌ها این حق را به دارنده آن میدهند که خرید و فروش یک دارایی را در یک تاریخ مشخص و با قیمت مشخص انجام شود. همانطور که ذکر شد دارنده آپشن مختار است که در سررسید ( یا تا سررسید) یک دارایی را بخرد یا بفروشد و اجبار و تعهدی در این زمینه ندارد ولی در صورت درخواست دارنده اختیار معامله، ناشر موظف و متعهد به خرید یا فروش به نرخ اعمال میباشد.
انواع اوراق اختیار معامله
اوراق اختیار معامله، به اوراق اختیار خرید (call option) و اوراق اختیار فروش (put option) تقسیم می‌شوند. اوراق اختیار خرید، به دارنده آن این اختیار و اجازه را می‌دهد تا در یک تاریخ معین (یا تا تاریخ معین) یک دارایی را به قیمت مشخص از ناشر اختیار خرید، خریداری کند. اوراق اختیار فروش به دارنده آن این اجازه و اختیار را می‌دهد تا در یک تاریخ معین (یا تا تاریخ معین) یک دارایی را به قیمت مشخص به ناشر اختیار فروش، بفروشد.
تاریخ اعمال (expiration date) اوراق اختیار معامله
تاریخ سررسید اوراق اختیار معامله را تاریخ اعمال می‌گویند.
قیمت اعمال (exercise price) اوراق اختیار معامله
قیمتی که برای خرید یا فروش دارایی پایه اوراق اختیار معامله در تاریخ سررسید مشخص میشود، قیمت اعمال می‌گویند.
دارایی پایه(Underlying Asset)
اوراق اختیار معامله میتواند بر روی دارایی‌های مختلف تعریف و منتشر گردد. همانطور که گفته شد اوراق اختیار معامله نوعی اوراق مشتقه میباشد. به این دلیل به این اوراق مشتقه می گویند که هویت خود را از یک دارایی دیگر می‌گیرند. به دارایی اصلی که اختیار معامله بر روی آن تعریف میشود دارایی پایه می‌گویند. دارایی پایه میتواند یک کالا مانند شمش فولاد، یک محصول کشاورزی مانند گندم یا یک دارایی مالی مانند سهام یک شرکت یا حتی یک شاخص خاص باشد.
اعمال اوراق اختیار معامله (exercise)
چنانچه دارنده اوراق اختیار معامله تصمیم بگیرد از اختیار خود استفاده کند و دارایی پایه را به قیمت اعمال بخرد یا بفروشد اصطلاحا گفته میشود اوراق اختیار اعمال شده است.
اوراق اختیار معامله آمریکایی و اروپایی چیست؟
جهت اعمال اوراق اختیار معامله دو روش متفاوت وجود دارد . چنانچه دارنده اوراق فقط در تاریخ سررسید اجازه اعمال داشته باشد اصطلاحا به این مدل ، اوراق اختیار معامله اروپایی گفته می شود. در روش دیگه دارنده اوراق اجازه و اختیار دارد تا تاریخ سررسید ( در یک بازه نه صرفا در یک روز مشخص) هر زمان اراده کند اوراق را اعمال کند به این نوع اصطلاحا اوراق اختیار معامله آمریکایی گفته می شود.
هدف از انتشار و معامله اوراق اختیار معامله
فلسفه وجودی آپشن‌ها، کنترل ریسک تولیدکنندگان و فروشندگان کالا است ولی این اوراق صرفا بر روی دارایی‌های فیزیکی و صرفا توسط تولیدکنندگان و فروشندگان کالا مورد داد و ستد قرار نمی‌گیرد، بلکه طیف وسیعی از سرمایه گذاران و معامله گران این اوراق را با هدف کنترل ریسک یا کسب سود از طریق نوسان قیمت‌ها مورد معامله قرار میدهند. بعلاوه این اوراق هم بر روی کالاهای فیزیکی هم روی دارایی های مالی مانند سهام و شاخص‌های بورس منتشر میگردد.
اوراق اختیار فروش تبعی
بر اساس تعاریفی که ارائه شد؛ اوراق اختیار فروش تبعی که در بازار بورس ایران منتشر میگردد نوعی از اختیار فروش اروپایی است. برخی از ویژگی‌های این اوراق عبارتند از:
- تنها کسانی می توانند این اوراق را بخرند که سهامدار شرکت باشند.
- امکان فروش اوراق تبعی تا سررسید وجود ندارد.
- سقف خرید این اوراق توسط هر شخص در اطلاعیه عرضه این اوراق مشخص می گردد.
- هر شخص به میزانی که این اوراق را می خرد باید سهام شرکت را داشته باشد.
- چنانچه تا قبل از سررسید اوراق اختیار فروش تبعی، شخصی سهام خود را بفروشد و مجددا بخرد امکان استفاده از اوراق تبعی را نخواهد داشت.
با توجه به شرایط بالا، مشخصا انتشار این اوراق با هدف اطمینان دهی به سهامداران خرد، در جهت حداقل سودآوری، همچنین تشویق فرهنگ سهامداری میباشد.
نحوه اعمال و تسویه اوراق اختیار فروش تبعی
قبل از انتشار این اوراق، در اطلاعیه ای بنام اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی اطلاعات لازم در مورد این اوراق شامل نماد معاملاتی، دارایی پایه، تاریخ سررسید، قیمت اعمال، سقف خرید هر شخص حقیقی و حقوقی، تاریخ سررسید، حجم کل عرضه اوراق، ناشر، دوره معاملاتی، دامنه نوسان، حداقل حجم هر سفارش خرید و نحوه تسویه و اعمال این اوراق مشخص میگردد.
عموما تسویه این اوراق به سه صورت می تواند باشد:
الف: تسویه نقدی: در این روش چنانچه دارنده اوراق از اختیار فروش خود در تاریخ سررسید استفاده کند ناشر به قیمت اعمال که در اطلاعیه این اوراق مشخص شده، وجه نقد بحساب دارنده واریز میکند و سهام او را خریداری میکند.
ب: تسویه مابتفاوت قیمت روز و قیمت اعمال : در این روش، ناشر سهام را خریداری نمی‌کند؛ بلکه به اندازه مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت دارایی پایه در تاریخ سررسید بحساب دارنده اوراق واریز میکند.
ج: تسویه مابتفاوت از طریق واگذاری دارایی پایه: در این روش که کمتر کاربرد دارد در تاریخ سررسید ناشر به اندازه مابتفاوت قیمت اعمال و قیمت روز دارایی پایه، دارایی پایه به دارنده اوراق واگذار می کند.
ارزش اوراق اختیار فروش تبعی
باید توجه داشت که این اوراق، حداقل بازدهی را برای دارنده آن تضمین می کند ولی خرید آن به هر قیمتی توجیه ندارد.
بازده خرید این اوراق به شرح زیر است:
(مبلغ پرداختی بابت خرید سهام و اوراق فروش تبعی) / (مبلغ پرداختی بابت خرید سهام و اوراق فروش تبعی- مبلغ دریافتی بابت اعمال اوراق فروش تبعی)= بازده
بنابراین هرچقدر نرخ خرید این اوراق افزایش یابد بازده حاصل از معامله کمتر شده و از یک نرخ بالاتر حتی وجوهی برای خرید وجود ندارد.
مثالی از اوراق اختیار فروش تبعی
در 7 اردیبهشت 1400، صندوق بازارگردانی هلدینگ خلیج فارس اقدام به انتشار اوراق اختیار فروش تبعی، بر روی سهام شرکت پتروشیمی نوری نمود. در اینجا، صندوق بازارگردانی، ناشر و سهام شرکت پتروشیمی نوری، دارایی پایه میباشد.
شرایط این عرضه بشرح زیر می باشد:
همانطور که مشخص است تاریخ سررسید اوراق 15 اردیبهشت سال 1401 و قیمت اعمال 73761 ریال میباشد. سهامداران این شرکت، می‌توانند تا سقف 30 هزار ورقه از این اوراق را خریداری کنند. در تاریخ انتشار این اوراق، قیمت سهام شرکت پتروشیمی نوری حدود 60.000 ریال بوده است. چنانچه شخصی این اوراق را خریداری کند و تا تاریخ سررسید نگهداری کند، در تاریخ مذکور دو حالت وجود دارد، چنانچه در 15 اردیبهشت 1401 قیمت هر سهم شرکت پتروشیمی نوری کمتر از 73761 ریال باشد، دارنده این اوراق میتواند اوراق اختیار فروش را اعمال کرده و سهام خود را به نرخ 73761 به صندوق بازارگردانی خلیج فارس بفروشد. چنانچه قیمت هر سهم پتروشیمی نوری در تاریخ فوق بیشتر از 73761 باشد قاعدتا دارنده اوراق اختیار فروش، سهام خود را میتواند به قیمت بازار بفروشد و نیازی به اعمال این اوراق نیست و خود بخود این اوراق باطل میگردد. اولین معامله این اوراق در تاریخ 8 اردیبهشت به نرخ 121 ریال صورت گرفت. چنانچه شخص سهام این شرکت را در تاریخ مذکور به نرخ 60.000 ریال خریداری کند و اوراق اختیار فروش را نیز به نرخ 121 ریال خریداری کند، حداقل بازدهی این شخص به ازای هر سهم تا تاریخ سررسید (15 اردیبهشت 1401) برابر است با 22.6 درصد است.
0.226= (60000+121 ) / (60000-121-73761) = بازده
برای سادگی محاسبات کارمزدهای معاملاتی را در نظر نگرفتیم. در عمل با منظور کردن کارمزدهای خرید و فروش، بازده کمی کمتر از 22.6 درصد خواهد بود. در واقع با پرداخت 121 ریال به ازای هر سهم می‌توان بازده حدود 22 درصدی را بیمه کرد. چنانچه در سررسید قیمت هر سهم نوری بیشتر از 73761 ریال باشد بازده شخص بیشتر از 22 درصد خواهد بود.
دیدگاه شما