موارد استفاده از ‌RSI در معاملات

آموزش اندیکاتور rsi و کاربرد های آن به همراه تصویر

اندیکاتور rsi که با نام شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index) نیز شناخته می‌شود، یکی از ابزارهای مهم تحلیل تکنیکال و یکی از مهم ترین اندیکاتور ها است. بسیاری از معامله‌گران بورس و بازارهای مالی، برای شناسایی قدرت یا ضعف روند قیمت، اندیکاتور rsi را به کار می‌برند و از آن سیگنال خرید و فروش دریافت می‌کنند. در این مقاله به آموزش rsi می‌پردازیم و کاربردهای آن را برای‌تان شرح می‌دهیم.

اندیکاتور rsi چیست؟

اندیکاتور RSI یا شاخص قدرت نسبی، مخفف Relative Strength Index است. RSI در تحلیل تکنیکال اندیکاتوری بازگشتی است که برای تأیید و تعیین نقاط قیمتی و سطوح بازگشتی بازار به‌کاربرده می‌شود و به دلیل اینکه در دو سطح بین ۰ تا ۱۰۰ در حال نوسان است. اندیکاتور RSI نشان‌دهنده‌ی قدرت بازار و قدرت خریداران و فروشندگان نسبت به هم است و از همین حیث، شاخص قدرت نسبی نامیده شده است. در تنظیمات RSI نیز عموماً از تنظیم ١۴ روزه استفاده می‌شود. این اندیکاتور همانند اندیکاتور مکدی (MACD) در ردیف اسیلاتورها جای گرفته است که در مقاله آموزش اندیکاتور macd بطور کامل در رابطه با اندیکاتور macd صحبت شده‌است.

آموزش RSI در سامانه آساتریدر آگاه

اندیکاتور RSI در پنل تحلیل تکنیکال آساتریدرآگاه، در زیر نمودار سهام اصلی نمایش داده می‌شود. در گذشته محاسبه این اندیکاتور از طریق فرمول، بسیار سخت و پیچیده بوده؛ اما امروزه با چند کلیک در پنل تحلیل تکنیکال آساتریدر آگاه، به راحتی این اندیکاتور برای تحلیل گران به نمایش درمی‌آید.
طبق تصویر زیر در پنل تحلیل تکنیکال سامانه معاملاتی آگاه، ابتدا روی آیکون اندیکاتورها کلیک نمایید (شماره ۱)، در مرحله بعدی از لیست اندیکاتورهای نمایش داده‌شده، اندیکاتور Relative Strength Index (با جستجو RSI هم اندیکاتور نمایش داده می‌شود) را جستجو یا انتخاب کنید (شماره ۲)، در مرحله آخر اندیکاتور RSI در قسمت پایین نمودار نمایش داده می‌شود.

کاربرد اندیکاتور RSI چیست ؟

اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال، یک نمودار خطی در پایین صفحه در اختیار شما قرار می‌دهد. در این نمودار دو سطح مهم ۳۰ و ۷۰ وجود دارد که به‌صورت خط‌چین بین نوسان ۰ تا ۱۰۰ قرار گرفته است. معمولاً نمودار سهام بین سطوح افقی ۳۰ تا ۷۰ نوسان بسیاری دارد. سطح افقی ۳۰ نقش یک حمایت‌کننده بسیار معتبر را ایفا می‌کند و نشان‌دهنده اشباع فروش است و روزهایی که با فشار فروش، اندیکاتور به سطح ۳۰ یا پایین‌تر از آن نزدیک می‌شود، نمودار RSI در روزهای آتی به سمت بالا بر می‌گردد. در سطح افقی ۷۰ و بالاتر از آن هم معمولاً بحث مقاومت وجود دارد که نمودار به اشباع خرید می‌رسد و به‌نوعی خریداران به حد اشباع و کاهش قدرت خرید رسیده‌اند و موارد استفاده از ‌RSI در معاملات شاهد فشار فروش و کاهش قیمت در نمودار هستیم.

تا اینجا با توجه به آشنایی نسبت به نوسان در سطح ۳۰ تا ۷۰ در اندیکاتور RSI، نوعی دریافت سیگنال و استراتژی معاملاتی را فرا گرفتیم. البته لازم به ذکر در روندهای ایمپالس (صعودی یا نزولی) معمولاً جهش اصلی نمودار در بالای سطح ۷۰ یا پایین سطح ۳۰ است، اما در روندهای خنثی معمولاً نمودار بین دو سطح ۳۰ و ۷۰ نوسان می‌کند. شما همین‌طور می‌توانید در نمودار اندیکاتور RSI از ابزار خطوط روند استفاده نمایید. همان‌طور که در پنل تحلیل تکنیکال آساتریدرآگاه می‌توانیم از خطوط روند در چارت سهام استفاده کنیم، در نمودار RSI هم این فرآیند برای به دست آوردن نقاط خرید و فروش سهام قابل استناد و استفاده است. به‌عنوان نمونه طبق تصویر زیر، از نوار ابزار تحلیل تکنیکال در سمت چپ خطوط مورب را انتخاب می‌کنیم و با رسم یک خط مورب، در قسمت اشاره شده به دلیل شکست خط روند صعودی، سیگنال فروش دریافت می‌شود.

فرمول محاسبه اندیکاتور RSI

تا این بخش از مقاله با کارکرد و نحوه دریافت سیگنال از موارد استفاده از ‌RSI در معاملات اندیکاتور RSI، آشنا شدیم. برای آگاهی از نحوه محاسبه اندیکاتور RSI در فرایند تحلیل سهم، به فرمول زیر دقت کنید:

برای محاسبه «میانگین سود» در ۱۴ روز گذشته، قیمت روزهای مثبت را جمع کرده و نتیجه را بر عدد ۱۴ تقسیم می‌کنیم. حال برای محاسبه «میانگین ضرر» در ۱۴ روز گذشته، قیمت روزهای منفی را با هم جمع کرده نتیجه را بر ۱۴ تقسیم می‌کنیم.

۱- قیمت روزهای مثبت:

روزهایی که قیمت آخرین معامله یا قیمت بسته شدن سهم، نسبت به روز قبل رشد داشته باشد.

۲- قیمت روزهای منفی:

روزهایی که قیمت آخرین معامله یا قیمت بسته شدن سهم، نسبت به روز قبل کاهش داشته باشد.

نکته مهم: استفاده از بازه زمانی ۱۴ روز، میزان ریسک و استرس معامله‌گران را کاهش می‌دهد و به این ترتیب می‌توان در یک بازه کوتاه‌مدت، سود خوبی به دست آورد.

دریافت سیگنال خرید و فروش از طریق خطوط روند

یکی دیگر از روش‌های نوسان‌ گیری در اندیکاتور آر اس آی، استفاده از خطوط روند است. مطابق تصویر زیر، از نوار ابزار سمت چپ صفحه ابزار «خط روند موارد استفاده از ‌RSI در معاملات افقی» را انتخاب کنید. با استفاده از خط روند در نمودار RSI می‌توان یک روند صعودی یا نزولی رسم کرد. در مثال زیر ناحیه‌ای مشخص شده که نمودار RSI، با خط روند صعودی رسم شده، برخورد کرده است. درست در همین لحظه، سیگنال فروش صادر می‌شود. بهتر است دارایی سهام خود را در این شرایط بفروشید. البته دقت داشته باشید که اندیکاتور RSI به تنهایی اعتبار زیادی ندارد و از این اسیلاتور بیشتر برای تایید فرایند تحلیل استفاده می‌شود. یعنی بهتر است از این ابزار در کنار سایر ابزارهای تحلیل سهم در بازار بورس استفاده شود.

دریافت سیگنال خرید و فروش از واگرایی منفی (نمودار اصلی و rsi)

گاهی اوقات در چارت سهام و اندیکاتور شاهد واگرایی هستیم؛ یعنی روی نمودار سهم شاهد قله‌ای بالاتر از قله قبلی هستیم. اما در اندیکاتور، قله‌ای پایین‌تر ثبت می‌شود. یعنی خطی که قله‌ها را به هم وصل می‌کند، روی چارت سهام به‌صورت صعودی بوده ولی روی اندیکاتور به شکل نزولی است. به‌اصطلاح این نوع واگرایی به واگرایی منفی مشهور بوده و نشان‌دهنده‌ی انتهای یک روند صعودی است.
نکته‌ی اصلی اینجاست که باید توجه داشته باشیم که قله‌ی دومی در چارت سهام حتماً تشکیل شده باشد و بعد از آن چند کندل پایین‌تر شکل بگیرد تا متوجه شویم که بالاترین نقطه به‌عنوان قله تشکیل شده است؛ زیرا در بسیاری از تحلیل ها افراد، واگرایی منفی را به چارتی که هنوز قله ی آن تشکیل نشده است نسبت می‌دهند، درحالی‌که این‌گونه نیست. در واقع در اینجا تشخیص پیوت ماژور بسیار مهم است. به‌منظور درک بهتر به تصویر زیر توجه فرمایید:

دریافت سیگنال خرید و فروش از واگرایی مثبت (نمودار اصلی و rsi)

حال اگر عکس این موضوع به وجود بیاید، یعنی در انتهای یک روند نزولی ما کفی را ببینیم که پایین‌تر از کف قبلی در نمودار است، اما در اندیکاتور کفی بالاتر تشکیل شده باشد، واگرایی مثبت را شاهد خواهیم بود، دقیقاً برعکس تصویری که در بالا مشاهده می‌کنید. این نوع واگرایی نشان‌دهنده‌ی انتهای یک روند نزولی است. در این حالت هم باید توجه داشته باشید که بعد از آخرین نقطه‌ای که به‌عنوان کف تشخیص دادید، چند کندل به سمت بالا تشکیل شده باشد تا بتوانید به‌عنوان واگرایی مثبت به آن استناد کنید. به‌منظور درک بهتر به تصویر زیر توجه فرمایید:

فیلتر اندیکاتور RSI

همانور که توضیح داده شد با استفاده از اندیکاتور RSI در ابزار معاملاتی آساتریدر می‌توان نمودار یک سهم را تحلیل کرد و نقاط مقاومت و حمایت آن را در بازه ۳۰ و ۷۰ سنجید.
از این اندیکاتور می‌توان در سایت www.tsetmc.com نیز بهره برد. در این روش از سه فیلد سفارشی به ترتیب زیر استفاده می‌کنیم:

(c0)= مقدار اندیکاتور Rsi 14 روزه در موقعیت فعلی
(c1)= سیگنال خرید یا فروش
(c2) = تکرار مقدار اندیکاتور Rsi 14 روزه در موقعیت فعلی

در منوی بالای سایتtsetmc گزینه دیده‌بان بازار را انتخاب می‌کنیم.

در گام بعدی و در صفحه جدید گزینه قالب نمایش را انتخاب می‌کنید.

در کادر باز شده گزینه جدول و فیلدهای کاربر را انتخاب می‌کنیم که در نتیجه‌اش ستون‌های C0، C1 و C2 به جدول اضافه می‌شود. بعد نوبت جایگزینی کد فیلتر اندیکاتور RSI می‌رسد. کد زیر را در قسمت فیلتر سایت جایگزین می‌کنید.

var CalculateRSI =function(period)

// Calculate first “average gain” and “average loss”
var gainSum=0;
var lossSum=0;

for (var i = 0; i < period; i++) var rec=[ih][len-1-i];
gainSum += rec.gain;
lossSum += rec.loss;
>

var averageGain=gainSum /period;
var averageLoss=lossSum / period;

// Calculate subsequent “average gain” and “average loss” values
for (var i = period + 1; i < len; i++) var rec=[ih][len-1-i];

averageGain=(averageGain* (period – 1) + rec.gain) / period;
averageLoss=(averageLoss* (period – 1) + rec. loss)/ period;

// Calculate RSI
var RS = 0; // Relative strength
var RSIndex = 0; // Relative strength index

سپس در موقعیت فعلی هر نماد در فیلد C0 و C2 درج شده و سپس با تحلیل رفتار این اندیکاتور سیگنال خرید یا فروش صادره در ستون C1 تکمیل شده و لیست قابل مشاهده محدود به نمادهای دارای سیگنال خرید یا فروش میشود.

آموزش تصویری اندیکاتور rsi

در موقعیت فعلی هر نماد در فیلد C0 و C2 درج شده و سپس با تحلیل رفتار این اندیکاتور سیگنال خرید یا فروش صادره در ستون C1 تکمیل شده و لیست قابل مشاهده محدود به نمادهای دارای سیگنال خرید یا فروش میشود.

برای آشنایی بیشتر با مبحث واگرایی در تحلیل تکنیکال، پیشنهاد می‌کنیم از مطالب زیر در بآشگاه بلاگ استفاده نمایید:

نتیجه گیری

به‌صورت کلی اندیکاتور ها تنها تعقیب‌کننده روند و ابزاری کمکی برای تحلیل تکنیکال به شمار می‌آیند. هرگز تنها با استفاده از یک اندیکاتور نمی‌توان به موقعیت خرید و فروش اکتفا کرد؛ بلکه این سیگنال ها تنها هشداری برای توجه بیشتر به موقعیت سهام و بررسی بیشتر آن است تا اگر شرایط آن مناسب باشد با کمک این ابزارها مانند اندیکاتور rsi بتوان به تحلیل‌های انجام‌شده استناد کرد.

چطور با اندیکاتور RSI سیگنال خرید و فروش دریافت کنیم؟

RSI یکی از متداول‌ترین ابزارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال است. اندیکاتور RSI مخفف "Relative Strength Index" و به معنی شاخص قدرت نسبی است. فردی به نام J. Welles Wilder Jr برای اولین بار چنین شاخصی را ابداع کرد. این اندیکاتور درباره گرایش فروشندگان و خریداران به فروش یا خرید سهم، در بازه زمانی 14 (روز، هفته و ماه) اطلاعاتی می‌دهد و به معامله‌گران در شناسایی سهم های دارای خرید و فروش بیش از حد (به اصطلاح Overbought and oversold) کمک می‌کند.

شاید در نگاه اول، درک مفهوم و استفاده از اندیکاتور RSI به نظر مشکل باشد. اگر تا به حال مفهوم و کاربرد RSI برایتان زیاد جا نیفتاده و یا موفق به کسب سود با استفاده از این اندیکاتور نشده‌اید، این مطلب به شدت به شما پیشنهاد می‌شود. ما در این مطلب آن را معرفی کرده و آموزش استفاده از این اندیکاتور را به ساده‌ترین شکل شرح خواهیم داد. همچنین سعی می‌کنیم با ذکر الگوهای واقعی و تمرین‌ها، در استفاده از RSI ماهر شوید.

اندیکاتور RSI چیست؟

اندیکاتورها به طور کل به 2 دسته اندیکاتورهای معمولی و اُسیلاتورها تقسیم می‌شوند. اسیلاتورها اندیکاتورهایی هستند که دامنه نوسان دارند یعنی بین یک بازه خاصی نوسان می‌کنند. RSI هم از انواع اندیکاتورهای اسیلاتور است و بین 0 تا 100 نوسان می‌کند. در بازه 0 تا 100 دو ناحیه 30 و 70 نقاط کلیدی و حساس اندیکاتور شناخته می‌شوند. مقادیر بالای 70 اشباع خرید و مقادیر پایین 30 اشباع فروش را نشان می‌دهند.

هر زمان مقادیر اندیکاتور پایین‌تر از 30 باشد یعنی شاهد فروش در بازار هستیم، بنابراین امکان کاهش فروش و رشد قیمت وجود دارد. هنگامی که RSI مقادیر بالای 70 را نشان دهد، یعنی بازار در وضعیت خریدهای افراطی قرار گرفته و امکان کاهش جو خرید و افت قیمت وجود دارد.

RSI از معادلات پیچیده ریاضی بدست می‌آید. اینکه این روابط چی هستند مسئله اصلی ما نیست. ما فقط قصد داریم از آن در معاملات خود کمک بگیریم.

وزیر اندیکاتورها RSI

اندیکاتور RSI یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال است. در واقع، این شاخص نسبی کندل‌های مثبت و منفی در بازه زمانی خود را مورد مقایسه قرار می‌دهد و پس از خروج از فرمول، عددی بین 0 تا 100 بدست می‌آید.

نکاتی در مورد اندیکاتور RSI

بهترین دوره برای اندیکاتور RSI دوره 14 روزه می‌باشد. اندیکاتور RSI چون بین محدوده 0 تا 100 نوسان می کند، یک اسیلاتور محسوب می‌شود. در واقع، اسیلاتور به اندیکاتورهایی گفته می‌شود که دامنه نوسان دارند. اندیکاتور RSI بسیار اندیکاتور قدرتمند و سودمندی است. دو نکته اصلی در مورد اندیکاتور RSI مطرح است، که در ادامه به آن می‌پردازیم.

1. منطقه پیش فروش و پیش خرید
2. خط روند، همانگونه که روی نمودار خط روند رسم می‌کنیم، می‌توانیم روی RSI هم خط روند رسم کنیم و نتیجه بگیریم.

وقتی اندیکاتور بالای عدد 70 قرار می‌گیرد، در اصطلاح در منطقه پیش خرید یا خریدهای افراطی قرار دارد و اینگونه تعبیر می‌شود که معامله‌گران به منطقه اشباع خرید رسیده‌اند و ممکن است روند تغییر کند و زمانیکه اندیکاتور زیر محدوده 30 قرار بگیرد وارد منطقه پیش فروش یا فروش احساسی می‌شویم که امکان تغییر روند وجود دارد.

اما نکته قابل توجه اینکه؛ وقتی اندیکاتور به عدد 70 رسید همیشه اینطور نیست که خیلی خطرناک باشد و ممکن است تا چندین روز در این محدوده باقی بماند و اگر همیشه به محض رسیدن به این محدوده آن را خطرناک تلقی کنیم، ممکن است از سودهای خوب بازار جا بمانیم؛ بهترین راهکار این است که، کنار سایر ابزار تحلیل تکنیکال از اندیکاتورها به عنوان تایید‌کننده استفاده کنیم که همواره بتوانیم در راستای بازار سودهای مناسبی کسب کنیم.

در نمودار فوق که مربوط به سهم تکشا است، همانگونه که می‌بینید با فلش‌های نارنجی مناطق اشباع فروش مشخص شده است. همانطور که انتظار داشتیم تغییر روند را روی چارت مشاهده می‌کنیم. اما؛ فلش‌های آبی بیانگر منطقه اشباع خرید می‌باشند و ما شاهد برگشت قیمت سهم و روند سهم می‌باشیم.

خطوط روند، برای نشان دادن مسیر حرکت قیمت کشیده می‌شوند. این خطوط می‌توانند حمایت یا مقاومت در بازار بورس و همینطور، مسیر و سرعت حرکت قیمت را نشان دهند و همچنین در دوره‌های کاهش قیمت الگوها رو توصیف می‌کنند. خطوط روند از ابزارهای کلیدی تحلیل تکنیکال هستند و اگر به درستی استفاده شوند می‌توانند بسیار مفید باشند؛ اما، استفاده نادرست از آنها ممکن است بی‌فایده یا حتی خطرناک باشد. یادگیری و آموزش اندیکاتور خط روند در بورس ساده است؛ اما، استفاده نادرست از خطوط روند ممکن است این باور اشتباه را ایجاد کند که قیمت تغییر روند داده است. در حالیکه، پرایس اکشن خلاف این را نشان می‌دهد.
در کل، ترسیم خط روند بر روی اندیکاتور می‌تواند به عنوان بخشی از استراتژی معامله در تحلیل تکنیکال به شمار رود. در نمودار زیر، به تحلیل سهم کساپا با ترسیم خط روند می‌پردازیم.

در نمودار فوق، خطوط روند ترسیم شده به رنگ سبز را مشاهده می‌کنید. همانطور که می‌بینید، قیمت سهم پس از شکست خط روند صعودی، حرکت رو به پایینی داشته است. اگر به خط روند ترسیم شده در اندیکاتور توجه کنید؛ پس از شکستن خط روند، دقیقا همانند قیمت روی نمودار، نوسانات اندیکاتور رو به پایین است.
نکته قابل توجه اینکه؛ زمان شکسته شدن خط روند صعودی اندیکاتور (که با شکل بیضی بنفش رنگی روی اندیکاتور نشان داده شده است) اگر با دقت بیشتری نگاه کنید خواهید دید که، زودتر از شکست خط روند، قیمت سیگنال خروج را داده است، که خود مزیتی بسیار مناسب است. چرا که احتمال گیر افتادن در صف فروش را کمتر می‌کند.

در نمودار RSI مانند خط روند قیمت، نیاز به 3 سطح تماس داریم و هر چه خط روند نزولی RSI در سطوح پایین‌تر یعنی مناطقی که اشباع فروش است بشکند، فضای بیشتری برای حرکت کردن و رشد قیمت دارد.

نواحی اشباع خرید و اشباع فروش / سیگنال گیری از RSI

همان طور که در بالا نیز اشاره کردیم ناحیه بین 70 تا 100 در نمودار اندیکاتور RSI معرف ناحیه اشباع خرید است و مفهومش این است که خریداران به صورت افراطی در حال خرید هستند. از نظر RSI خرید در این نقطه توصیه نمی‌شود.

به یک نمونه دریافت سیگنال از اندیکاتور RSI در نمودار EURUSD توجه کنید:

همان طور که در تصویر به طور واضح مشاهده می‌شود، حدوداً در مقدار 80 و اشباع خرید و سیگنال خروج داشتیم. بلافاصله بعد از این سیگنال خروج، روند نزولی شده است. مجدداً در مقدار زیر ناحیه 30، اشباع فروش داشتیم و اندیکاتور سیگنال خرید داده، بعد از آن نیز روند صعودی شده است.

ناحیه بین 0 تا 30 نیز معرف ناحیه اشباع فروش است و مفهومش این است که فروشندگان به صورت افراطی در حال فروش هستند. RSI در این ناحیه سیگنال خرید (Buy) صادر کرده و خرید را مناسب می‌داند. به بیانی هرگاه نمودار اندیکاتور سطح تراز 70 را رو به پایین قطع کند، سیگنال فروش صادر شده و باید منتظر افت نمودار قیمتی سهم باشیم. هرگاه نمودار این اندیکاتور سطح تراز 30 را رو به بالا قطع کند، سیگنال خرید صادر شده و باید منتظر رشد نمودار قیمتی سهم باشیم.

بهترین تنظیمات برای معاملات روزانه اندیکاتور RSI

برای سرمایه‌گذاری در بورس، علاوه بر کسب دانش و اطلاعات در این زمینه و همینطور یادگیری تحلیل، استفاده از اندیکاتور RSI برای انجام معاملات روزانه، بسیار کاربردی و سودمند است. همانطور که پیش‌تر گفتیم، تنظیمات پیش‌فرض دوره 14 روزه برای سرمایه‌گذاران بسیار مناسب است. اما ممکن است برخی از سرمایه‌گذاران و یا تاجران به دلایل مختلفی از تنظیمات متفاوتی موارد استفاده از ‌RSI در معاملات در این زمینه استفاده کنند که امری بدیهی است.
به این دلیل که، آنها با این تفکر که اگر تنظیمات دوره RSI کمتری را در نظر بگیرند، حساسیت نوسان‌ساز را افزایش می‌دهند. به این منظور که، یک نوسان‌ساز حساس را دریافت کنند. با این حال، سرمایه‌گذاران در امر تنظیمات دوره RSI به 3 دسته تقسیم می‌شوند:

1. سرمایه‌گذاران کوتاه مدت؛ این سرمایه‌گذاران، از تنظیمات دوره کوتاه تر 9 تا 11 روز را استفاده می‌کنند.
2. سرمایه‌گذاران میان مدت؛ این سرمایه‌گذاران، معمولا از همان دوره 14 روزه که به طور پیش‌فرض انتخاب شده است استفاده می‌کنند.
3. سرمایه‌گذاران بلند مدت؛ این نوع سرمایه‌گذاران، تنظیمات را روی دوره‌های بلندتر در بازه 20 تا 30 روزه قرار می‌دهند.

جمع‌بندی

در این مقاله سعی کردیم، با زبانی ساده و روان شما را به درک صحیحی از RSI برسانیم. نکته‌ای که وجود دارد این است که؛ وقتی اندیکاتور بالای منطقه 70 بود به این معنا نیست که بفروشیم، چون احتمال بالا رفتن آن وجود دارد. به هنگام خرید باید دقت داشته باشیم، چون احتمال اصلاح هست و اگر این دیدگاه را داشته باشیم که در منطقه اشباع خرید، اقدام به فروش سهام کنیم، ممکن است سودهای خوب را از دست دهیم.

توصیه نویسنده به شما این است که؛ همواره هر سهم را به طور جداگانه تحلیل نمایید و از اندیکاتورها فقط و فقط در جهت تحلیل (نه سیگنال) استفاده کنید. این دلیل انقراض اکثر معامله‌گرانی است که در بازارهای مالی فعالیت می‌کنند.

نکته آخر اینکه؛ دوستان عزیز، همواره آموزش ببینید و با آنالیز داده‌های فراگرفته برای معاملات خود، مناسب‌ترین استراتژی سازگار با روحیات خود را انتخاب کنید تا لذت بودن در بازار های مالی را به طور مکرر تجربه کنید.

همه چیز در مورد اندیکاتور RSI

یکی از محبوب‌ترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال در میان معامله‌گران، اندیکاتور RSI است. دلایلی مانند انعطاف‌پذیری و ارائه سیگنال‌های معاملاتی قدرتمند – البته در صورت استفاده درست – باعث شده تا معامله‌گران علاقه زیادی به این اندیکاتور از خود نشان دهند. «RSI» اندیکاتوری از خانواده «مومنتوم» است. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای این اندیکاتور، تشخیص جهت و قدرت تحرکات قیمتی به شمار می‌رود. برای آشنایی هر چه بیشتر با این اندیکاتور با خانه سرمایه همراه باشید.

تلاش برای درک ماهیت اندیکاتور «RSI»

عدد ۱۴ به عنوان تنظیمات دوره‌ای پیش‌فرض «RSI» انتخاب شده است؛ یعنی این اندیکاتور داده‌های قیمتی ۱۴ کندل یا میله اخیر را تحلیل و مقایسه می‌کند. در واقع «RSI» طی آن دوره، میانگین افزایش و کاهش‌ها، تعداد و هم‌چنین اندازه کندل‌های صعودی و نزولی را بررسی می‌کند و آن‌ها را نسبت به یکدیگر می‌سنجد. خروجی اندیکاتور «RSI» به صورت یک عدد بین ۰ تا ۱۰۰ و در قالب یک محدوده نموداری جداگانه نمایش داده می‌شود. به همین دلیل، «RSI» به عنوان یک «اسیلاتور» شناخته می‌شود. مثلا اگر چند کندل اخیر صعودی باشند، احتمالا اندیکاتور «RSI» عدد ۱۰۰ را نشان می‌دهد.

در نقطه مقابل با تشکیل چند کندل نزولی، مقدار «RSI» به سمت صفر میل می‌کند. اگر شرایطی را در نظر بگیریم که نیمی از کندل‌ها صعودی و بقیه نزولی باشند و اندازه آنها نیز به هم شبیه باشد به احتمال زیاد، خروجی این اندیکاتور، عددی در محدوده ۵۰ خواهد بود. البته متناسب با جهت – صعودی یا نزولی – قدرت و اندازه کندل‌استیک‌ها، مقدار «RSI» نیز به سمت ۰ یا ۱۰۰ میل می‌کند. چیزهایی که تا اینجا گفتیم، تفسیرهایی ابتدایی از این اندیکاتور هستند. در ادامه با دو مثال، جزئیات بیشتری از نمودار قیمت را تحلیل و بررسی کنیم.

نمودار مثال اول: روند صعودی جریان قیمت

در تصویر زیر، محدوده مشخص شده یک روند صعودی را در جریان ۱۴ کندل متوالی نشان می‌دهد که تمام آن‌ها به جز دو مورد، شمع‌های صعودی بوده‌اند. هم‌چنین تعداد موارد استفاده از ‌RSI در معاملات زیادی از این کندل‌های افزایشی تقریبا بزرگ هستند و سایه چشم‌گیری نیز ندارند. در نتیجه «RSI» عدد ۷۵ را نشان داده و روند صعودی با مومنتوم بالا را تایید می‌کند.

اندیکاتور «RSI» اندازه و جهت ۱۴ کندل‌استیک اخیر را بررسی نموده و قدرت حرکات فعلی قیمتی را نشان می‌دهد.

نمودار مثال دوم: روند نزولی جریان قیمت

در تصویر زیر، سه ناحیه متفاوت از نمودار قیمت به صورت مستطیل‌های عمودی مشکی‌رنگ مشخص شده‌اند. در قسمت اول یک روند نزولی قوی را مشاهده می‌کنیم که در جریان آن تقریبا تمام کندل‌ها به جز چند شمع کوچک دوجی همگی نزولی بوده‌اند. بنابراین مقدار «RSI» به ۱۷ رسیده و برقراری روند نزولی قوی را تایید کرده است. ناحیه وسط یک روند صعودی نسبتا قوی را نشان می‌دهد که در آن «RSI» تا سطح ۷۰ افزایش یافته و اندازه کندل‌های نزولی نیز پیوسته در حال کاهش بوده است. در واقع، وجود چنین شرایطی نشان‌دهنده این است که بیشتر معامله‌گران، خریدار هستند. بخش سوم نیز یک بازار تقریبا خنثی را طی ۱۴ کندل به تصویر می‌کشد. خروجی «RSI» عدد ۴۲ است که عدم وجود روند در بازار را گوشزد می‌کند. اگرچه قیمت، کمی افت کرده و این موضوع به واسطه «RSI» کمتر از ۵۰ نیز قابل تایید است. اما تقریبا نسبت قدرت بازیگران بازار متعادل به شمار می‌رود.

می‌توان از اندیکاتور «RSI» در جریان فازهای روندی و خنثی بازار استفاده کرد.

همواره به این نکته دقت داشته باشید که استفاده از اندیکاتورها شرط لازم و کافی تحلیل دقیق نمودار قیمت نیست. اما در بیشتر مواقع، استفاده از این ابزار راهکار مناسبی برای تحلیل سریع نمودار قیمت و تایید پیش‌بینی‌های سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود.

افسانه ای به نام «نواحی اشباع خرید و فروش»

با رواج تفکرات غلط، مفهوم نواحی اشباع خرید و فروش به یکی از بزرگ‌ترین سوء‌تفاهم‌ها در مورد اندیکاتورها تبدیل شده‌اند. تعریف ساده این نواحی در اندیکاتور «RSI» به شرح زیر است:

• اشباع خرید: مقدار «RSI» بین ۷۰ تا ۱۰۰
• اشباع فروش: مقدار «RSI» بین ۳۰ تا ۰

بسیاری از معامله‌گران به اشتباه معتقد هستند که در آن نواحی، قیمت تمایل بیشتری به بازگشت دارد. اما این تصور کاملا اشتباه است. زیرا همان‌گونه که مشاهده کردیم، مقدار بالای «RSI» روند صعودی قوی و مقادیر کم اندیکاتور «RSI» روند نزولی قدرتمند را نشان می‌دهند. در واقع، قرار گرفتن خط «RSI» در نواحی انتهایی بازه نوسانی خود همیشه ضعف و بازگشت زود هنگام روند را نشان نمی‌دهد. بلکه فقط وجود مومنتوم حرکتی بالا در وضعیت جاری را تایید می‌کند. معامله‌گری که تنها به دلیل ورود قیمت به ناحیه اشباع خرید در جریان یک روند صعودی می‌خواهد در موقعیت معاملاتی فروش قرار بگیرد بسیار سریع متوجه اشتباه خود خواهد شد.

تصویر زیر، مثالی از این شرایط را نشان می‌دهد. در مستطیل سمت چپی قیمت برای اولین بار به بیش از سطح ۷۰ رسیده و وارد ناحیه اشباع خرید شده است. همان‌گونه که مشاهده می‌کنید روند صعودی برای طولانی‌مدت ادامه یافته و حتی با وجود مسطح شدن حدودی روند نیز بازگشت قیمت رخ نداده است. در بخش دوم تصویر نیز «RSI» دوباره به ناحیه اشباع خرید بازگشته و قیمت، روند صعودی خود را از سر گرفته است. در نتیجه می‌توان این‌طور برداشت کرد که مقادیر بیش از ۷۰ یا کمتر از ۳۰ اندیکاتور «RSI» تنها به معنی قدرت بالای روند صعودی یا نزولی هستند و مسلط بودن یک گروه غالب از بازیگران بازار (خریداران یا فروشندگان) را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، ورود به نواحی اشباع خرید و فروش دلیل قاطعانه‌ای برای تغییر جهت قیمت و گرفتن موقعیت‌های معاملاتی برخلاف روند نخواهد بود.

نواحی اشباع خرید و فروش، نشانه‌هایی برای بازگشت زود هنگام روند قیمت نیستند. اما وجود یک روند قوی در جهتی مشخص را به معامله‌گران یادآوری می‌کنند.

اندیکاتور «RSI» به عنوان حمایت و مقاومت

از آنجا که این اندیکاتور در تحلیل مومنتوم و قدرت حرکات روند، عملکرد مناسبی دارد می‌توان از آن برای تشخیص سطوح حمایت و مقاومت مهم در نمودار قیمت استفاده کرد. در تصویر زیر، خط افقی یک سطح مقاومتی قوی در نمودار قیمت را نشان می‌دهد که قیمت، بارها آن‌ را لمس کرده است. در بررسی اندیکاتور «RSI» نیز وجود این ناحیه مقاومتی کاملا مشخص است. در دو نقطه تماس اولیه، مقدار ۵۰ عدد «RSI» و ۶۱ بوده که نشان از قدرت بیشتر خریداران در حالت معمولی و بدون اکثریت مطلق است. در سومین نقطه تماس، «RSI» مقدار ۶۸ را نشان داده، که وجود تحرکات قیمتی قدرتمندتری را به نمایش می‌گذارد. اگرچه قیمت در این نقطه ناتوان از شکست آن سطح مقاومتی بوده است اما خیلی سریع به سمت این نقطه باز می‌گردد.

همان‌طور که با هم گفتیم، بازگشت سریع قیمت به سطوح قیمتی گذشته، ناشی از افزایش قدرت خریداران یا فروشندگان است. در جریان آخرین تلاش برای شکست نهایی مقاومت، «RSI» به سطح ۷۴ رسیده است. با بررسی دقیق نمودار قیمت متوجه می‌شویم که کندل‌های صعودی قوی در نهایت منجر به شکست این سطح نموداری شده‌اند. این شکست با یک جهش قیمتی همراه بوده است که اغلب اوقات یک سیگنال قوی برای خرید به شمار می‌رود. باید بر این نکته تاکید کنیم که سیگنال نهایی شکست با بسته شدن قیمت بالاتر یا پایین‌تر از یک سطح قیمتی صادر می‌شود.

اندیکاتور «RSI» می‌تواند در معامله‌گری بر اساس شکست سطوح نیز مورد استفاده قرار گیرد. در نمودار بالا شکست قیمت به همراه مقادیر بیش از ۷۰ «RSI» شانس موفقیت موقعیت معاملاتی را افزایش می‌دهد.

واگرایی «RSI» محبوب و پرطرفدار

ایجاد واگرایی در اندیکاتور «RSI» یکی از محبوب‌ترین سیگنال‌های معاملاتی است. برخلاف نواحی اشباع خرید و فروش، واگرایی‌ها به معنای واقعی، نشانه‌ای از وجود پتانسیل بازگشت قیمت هستند. واگرایی شرایطی را در نمودار قیمت نشان می‌دهد که وضعیت قیمت و اندیکاتور مطابقت نداشته باشد. مثلا یک واگرایی نزولی زمانی رخ می‌دهد که با وجود ایجاد یک نقطه سقف بالاتر در جریان روند صعودی، اندیکاتور سقف پایین‌تری ایجاد کرده باشد. در تصویر زیر، نمودار سمت چپ یک واگرایی کلاسیک نزولی را نشان می‌دهد. در این شرایط، قیمت، سقف‌های بالاتری را ایجاد می‌کند. واگرایی اندیکاتور «RSI» نیز نشان‌دهنده ضعیف‌تر بودن موج صعودی اخیر نسبت به حرکات قبلی است.

واگرایی «RSI» می‌تواند تغییر در جهت روند بازار را از قبل پیش‌بینی کند. زیرا نشان‌دهنده کاهش مونتوم حرکت قیمت است.

بنابراین، یک واگرایی زمانی به وجود می‌آید که بر اساس قیمت، پتانسیل ادامه روند وجود داشته باشد. اما وضعیت اندیکاتور «RSI» بیانگر تغییر در نسبت قدرت بین خریداران و فروشندگان و ضعف موج قیمتی اخیر است. در نمودار تصویر زیر و در پایان روند نزولی، اندیکاتور «RSI» یک واگرایی ایجاد کرده است و جهت آتی روند را قبل از بازگشت قیمت، پیش‌بینی می‌کند. اگرچه قیمت کف پایین‌تری را ثبت کرده اما موج قبلی نزولی به طرز قابل ملاحظه‌ای کوتاه‌تر و در نتیجه ضعیف‌تر بوده است. در چنین وضعیتی، قیمت به سختی توان ایجاد یک کف جدید را دارد. این کاهش قدرت در روند بازار به واسطه ایجاد واگرایی در «RSI» تایید می‌شود. در واقع، دانش ما از شیوه تحلیل امواج قیمت، تحلیل نمودار به واسطه «RSI» را تکمیل می‌کند. با این وصف این تئوری کاملا قابل درک است که امواج قیمت، پایه‌های اصلی مفاهیم روند و تحلیل نموداری را تشکیل می‌دهند.

اگرچه آخرین موج قیمت یک کف جدید ثبت نموده است، اما واگرایی اندیکاتور «RSI» نشان از این دارد که آخرین موج، روند قدرت خود را از دست داده است. بنابراین در ادامه می‌توانیم بازگشت مجدد قیمت را مشاهده کنیم.

آموزش اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI که مخفف Relative Strength Index می باشد با روابط پیچیده ریاضی محاسبه می گردد که ذکر این روابط از حوصله این بحث خارج می باشد. در تنظیمات RSI نیز عموما از تنظیم ١۴ روزه استفاده می شود. این اندیکاتور همانند مکدی (MACD) در زمره اسیلاتورها طبقه بندی موارد استفاده از ‌RSI در معاملات می شود چراکه همواره بین دو سطح ٠ و ١٠٠ در حال نوسان می باشد.

کاربردهای RSI:

– همانطور که گفته شد این اندیکاتور بین دو سطح ٠ و ١٠٠ در نوسان می باشد. در این بین، دو سطح کلیدی ٣٠ و ٧٠ را به ترتیب به عنوان سطوح اشباع فروش و اشباع خرید می نامند. به این معنی که هر گاه مقدار RSI از عدد ٣٠ کمتر شود به این معنی است که شاهد فروش های افراطی در بازار هستیم و لذا امکان کاهش فشار فروش و صعود قیمت وجود دارد. بر عکس، عبور RSI از سطح ٧٠ به سمت بالا به معنی انجام خریدهای افراطی در بازار می باشد که در نهایت این خریدها ممکن است هر لحظه به پایان رسیده و شاهد نزول قیمت باشیم.

برای مثال به شکل زیر که نمودار قیمتی سهام مس باهنر را نشان می دهد توجه کنید. همانطور که مشاهده می کنیم در نقاطی که با خطوط عمودی نمایش داده شده اند شاهد وارد شدن RSI به مناطق اشباع خرید یا اشباع فروش بوده ایم که همین خرید و فروشهای افراطی به معنی علامتی برای تغییر جهت قیمت به شمار می آمده اند. برای مثال در نقطه ای که با فلش قرمز رنگ مشخص شده است مقدار RSI به کمتر از ٣٠ کاهش پیدا کرده که به معنی فروش افراطی بوده است و پس از مدتی شاهد کاهش فشار فروش و رشد قیمت سهم بوده ایم. و در نقطه بعدی که با فلش سبز رنگ نمایش داده شده است شاهد افزایش RSI به بیش از ٧٠ بوده ایم که به معنی خرید افراطی بوده و پس از مدتی شاهد کاهش فشار خرید و نزول قیمت بوده ایم.

نکته ای که در مورد RSI باید به آن توجه نمود این است که ممکن است خروج RSI از مناطق اشباع، بدون افت یا صعود قیمت و فقط با نوسان قیمتی صورت بگیرد. برای روشن شدن موضوع اگر مجددا به نمودار قیمتی فباهنر توجه کنیم می بینیم که در محلی که با خط قرمز رنگ مشخص شده است RSI وارد منطقه اشباع خرید شده است، اما پس از مدتی بدون اینکه قیمت نزول چندانی داشته باشد، تنها با نوسان قیمت RSI از منطقه اشباع خرید خارج شده است. پس این موضوع را همیشه به یاد داشته باشید که استفاده از اندیکاتور به تنهایی می تواند در برخی موارد باعث ایجاد خطا در تصمیم گیری شود و حتما باید در کنار سایر ابزار به کاربرده شوند.

یکی دیگر از کاربردهای جالب در استفاده از RSI به کاربردن خطوط روند همراه با این اندیکاتور می باشد.
به عبارتی به همان شکل که خطوط روند را در مورد قیمت استفاده می کنیم به طریق مشابه می توان همان خطوط را در مورد RSI نیز استفاده کرد. برای مثال به نمودار زیر که مربوط به سهم فباهنر می باشد توجه کنید:

همانطور که در این شکل دیده می شود می توانیم یک خط روند صعودی را برای اندیکاتور RSI رسم نماییم.مشاهده می کنیم چگونه پس از اینکه این خط روند به سمت پایین شکسته شد ، همزمان شاهد نزول قیمت بعد از خط عمودی بوده ایم.
به شکل زیر که مربوط به نمودار سهم خپارس می باشد توجه کنید:

مشاهده می کنید که چگونه بعد از شکسته شدن یک خط روند نزولی بر روی اندیکاتور RSI شاهد صعود قیمت سهم شروع شده است.
نکته ای دیگری که در مورد هر اندیکاتور وجود دارد و در بالا به آن اشاره کرده ایم استفاده از ابزاری دیگر در کنار یک اندیکاتور برای کاستن از میزان خطاهاست. برای مثال می توان به جای استفاده از هر یک از اندیکاتورهای RSI یا MACD به تنهایی، همزمان از این دو اندیکاتور در کنار هم استفاده کرد تا این ابزار بتوانند خطاهای یکدیگر را پوشش دهند.

درود برشما .احتراما درخصوص بررسی در خصوص rsiدر 14روز است لذا در چه تایم فریمی روزانه یاساعتی و…باید بررسی شود تا به اشتباه نیوفتیم باتشکر

باسلام دوست عزیز
در این روش، هرچه میزان نویز (پارازیت) RSI بیشتر باشد، مقدار خطای این استراتژی نیز بیشتر می‌شود. به همین دلیل خیلی از معامله‌گران در این روش از تایم‌فریم‌های بالاتر استفاده می‌کنند که کار عاقلانه‌تری هم است. یا برای این‌که گرفتار این پارازیت‌ها نشوند، نموداری را برای معامله انتخاب می‌کنند، که حجم معاملات بیشتری داشته باشد. زیرا هرچه حجم معاملات بیشتر باشد، مقدار پارازیت در RSI نیز کاهش می‌یابد.

باسلام وعرض ادب
اشباع خرید وفروش درچه تایم فریمهایی معتبره؟

باسلام دوست عزیز
در این روش، هرچه میزان نویز (پارازیت) RSI بیشتر باشد، مقدار خطای این استراتژی نیز بیشتر می‌شود. به همین دلیل خیلی از معامله‌گران در این روش از تایم‌فریم‌های بالاتر استفاده می‌کنند که کار عاقلانه‌تری هم است. یا برای این‌که گرفتار این پارازیت‌ها نشوند، نموداری را برای معامله انتخاب می‌کنند، که حجم معاملات بیشتری داشته باشد. زیرا هرچه حجم معاملات بیشتر باشد، مقدار پارازیت در RSI نیز کاهش می‌یابد.

سلام ممنون از مطالب مفیدتون.
شما میگین وقتی میره بالای 70 یعنی خریدها به حد افراطی میرسن و وقتی میرسن به 30 فروش ها افراطی میشن. منظور از خرید و فروش افراطی چیه؟ وقتی به طور مثال من برم سهامم رو بفروشم یه نفر دیگه قاعدتا باید بخره از من! یعنی وقتی فروش ها افراطی میشن به همون تعداد باید خریدار هم باشه که اینا رو بخره وگرنه فروشی صورت نمیگیره! منظور من اینه که وقتی میگن خریدها زیاد شده قیمت ها زیاد شده بر چه اساس میگن؟ چون وقتی خریدها زیاد بشه یعنی فروش هم زیاد میشه دیگه. بر چه اساسی این قیمت ها بالا پایین میرن پس؟؟؟ این یه مقدار درکش برام سخته. ممنون میشم توضیح بدین

باسلام دوست عزيز
از نظر توسعه دهنده اصلی اندیکاتور RSI سطوح بالای ۷۰ واحد محدوده اشباع خرید و سطوح زیر ۳۰ واحد سطوح اشباع فروش هستند. اما معنی سطوح اشباع خرید و فروش چیست؟
اشباع خرید – Overbought
اشباع خرید دوره‌ای از بازار را نشان می‌دهد که قیمت بدون اصلاح نزولی به حرکات صعودی ادامه داده است. این حرکت صعودی یک‌سویه و افراطی بوده است و به همین دلیل هر لحظه احتمال بازگشت بازار وجود دارد. بازگشت‌ها یا اصلاح‌های نزولی می‌توانند ناشی از تثبیت سود معامله‌گران باشند. به همین دلیل میزان اصلاح نزولی می‌تواند محدود یا عمیق باشد. تنها بر اساس وضعیت اشباع خرید نمی‌توان میزان اصلاح نزولی بازار را تعیین کرد و باید سایر جوانب بازار را هم بررسی کرد.
وقتی معامله‌‌گران با قیمتی بالاتر از ارزش واقعی اوراق بهادار اقدام به مبادله‌‌ آن‌ها می‌‌کنند، در این صورت به عقیده‌‌ تحلیل‌‌گران اشباع خرید صورت گرفته است. اشباع خرید دوره‌ای از بازار را نشان می‌دهد که قیمت بدون اصلاح نزولی به حرکات صعودی ادامه داده است. این حرکت صعودی یک‌سویه و افراطی بوده است و به همین دلیل هر لحظه احتمال بازگشت بازار وجود دارد و حاکی از آن است که بازار در آینده‌‌ نزدیک قیمت‌‌ها را تعدیل خواهد کرد.
اشباع خرید به معنای مبادله‌‌ اوراق بهادار بیش از ارزش واقعی آن‌ها است. بعضی از سرمایه‌‌گذاران برای تعیین این‌‌که در بازار سهام وضعیت اشباع خرید به‌‌وجود آمده است یا خیر، از اصطلاح نسبت قیمت به درآمد P/E استفاده می‌‌کنند، در‌‌حالی که معامله‌‌گران از شاخص‌‌های فنی مانند شاخص قدرت نسبی (RSI) استفاده می‌‌کنند.
اصطلاح مقابل اشباع خرید، اشباع فروش است. یعنی مبادله‌‌ اوراق بهادار کم‌تر از ارزش واقعی آن‌ها. اصطلاح اشباع خرید به اوراق بهاداری اطلاق می‌‌شود که تحت فشار مقاوم روبه بالا قرار دارد و طبق تجزیه تحلیل‌‌های فنی، زمان تغییر حالت و اصلاح آن رسیده است. این روند صعودی ممکن است به‌‌خاطر اخبار مثبت منتشر شده راجع به شرکت پایه، صنعت یا کلا راجع به بازار باشد. فشار خرید باعث تشدید این روند صعودی شده و منجر به صعود ادامه‌دار غیرمنطقی قیمت‌‌ها از نظر معامله‌‌گران می‌‌شود. هنگامی که چنین اتفاقی رخ می‌‌دهد، معامله‌‌گران وضعیت بازار سهام را اشباع خرید دانسته و بسیاری از آنان به برگشت قیمت‌‌ها امیدوار می‌شوند.
اشباع فروش – Oversold
اشباع فروش دوره‌ای از بازار است که قیمت به‌طور پیوسته و بدون اصلاح صعودی قابل‌توجهی کاهش یافته است. معمولاً زمانی که بازار حرکت نزولی و یک‌طرفه‌ای دارد، هر لحظه احتمال وقوع بازگشت وجود دارد. این اصلاح صعودی بیشتر به خاطر تثبیت سود فروشندگان (بازخرید دستورات فروش) است.
اگر در چهارده کندل قبلی بازار حرکت نزولی نداشته باشد، RSI به ۱۰۰ واحد خواهد رسید. اگر در چهارده کندل قبل، حرکت صعودی دیده نشود RSI به صفر واحد می‌رسد.
اشباع فروش اصطلاحی است که به‌‌طور گسترده به اوراق بهاداری اطلاق می‌‌شود که به عقیده‌‌ معامله‌‌گران و تحلیل‌‌گران زیر قیمت واقعی آنها مبادله می‌‌شوند. این اصطلاح به‌‌طور کلی نوسانات کوتاه مدت و نه بلند مدت، در ارزش سهام را نشان می‌‌دهد.
سهم‌‌هایی که در وضعیت اشباع فروش هستند، به عقیده‌‌ تحلیل‌‌گران زیر قیمت واقعی آن‌ها مبادله می‌‌شوند. این امر می‌‌تواند نتیجه‌‌ اخبار ناخوشایند راجع به شرکت مورد نظر، صنعت آن، یا به‌‌طور کلی مرتبط با بازار باشد. در هر صورت، سهام اشباع فروش قربانی واکنش بیش از حد میان سرمایه‌‌گذاران واقع شده و عرضه‌‌ سهام در آن بیش از تقاضا است.
سرمایه‌‌گذاران معمولا به اشتباه تصور می‌‌کنند که این امر تنها در شرکت‌‌های کوچک‌‌تر و کم‌‌تر شناخته شده اتفاق می‌‌افتد. طبق تحقیقات انجام شده، سهام شرکت‌‌های بزرگ نیز در معرض فروش بیش از حد قرار دارند. اما سریع‌‌تر از همتایان کوچک‌‌تر خود بازیابی می‌‌شوند. در گذشته، شاخص استاندارد برای تعیین ارزش سهام نسبت قیمت به درآمد (P/E) بوده است. تحلیل‌‌گران و شرکت‌‌ها هم از نتایج کلی ثبت شده استفاده کرده‌‌اند و هم این‌‌که از برآورد سودهای به‌‌دست آمده برای تعیین قیمت مناسب یک سهام خاص بهره برده‌‌اند.
چنان‌‌چه نسبت P/E یک سهام بسیار پایین‌‌تر از نسبت بخش خود یا پایین‌‌تر از نسبت شاخص نسبی باشد، تحلیل‌‌گران آن ‌‌را یک فرصت خرید هوشمندانه برای سرمایه‌گذاری طولانی‎‌مدت می‌‌دانند. استفاده از تجزیه تحلیل‌‌های فنی این امکان را برای معامله‌‌گران فراهم آورده است تا بتوانند بر روی شاخص‌‌های انواعی از سهام که به نظر آن‌ها کم ارزش‌‌گذاری شده‌‌اند در بازه‌‌ی زمانی کوتاهی تمرکز کنند. معامله‌‌گران این نوع اوراق را اشباع فروش خطاب می‌‌کنند.

اندیکاتور RSI چیست؟ و چگونه از آن برای بهبود معاملات خود استفاده کنیم؟

فعالیت در بازارهای مالی همواره ریسک زیادی را برای معامله‌گران به همراه داشته است، از این رو افراد زیادی به دنبال راهکارهایی برای افزایش شانس یا احتمال پیروزی در بازارهای مالی بوده‌اند. یکی از ابزارهایی که برای افزایش احتمال موفقیت معامله‌گران به وجود آمده، اندیکاتورها هستند. در این مقاله، قصد داریم در مورد اندیکاتور RSI صحبت کنیم. اگر مایلید با نحوه محاسبه اندیکاتور RSI، آموزش استفاده از اندیکاتور RSI و نحوه سیگنال‌ گیری از RSI بیشتر آشنا شوید تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

اندیکاتور RSI چیست؟

آر اس آی (RSI) مخفف عبارت Relative Strength Index بوده که به معنی شاخص قدرت نسبی است. اندیکاتور RSI توسط جی.ولز وایلدر (J. Welles Wilder Jr) برای اندازه‌گیری مومنتوم ساخته شد. این شاخص سرعت و تغییر حرکت قیمت را اندازه‌گیری و به آن عددی بین ۰ تا ۱۰۰ را نسبت می‌دهد. این ابزار را می‌توان به سه ناحیه ۰ تا ۳۰، ۳۰ تا ۷۰ و ۷۰ تا ۱۰۰ تقسیم بندی کرد. به ناحیه ۰ تا ۳۰ ناحیه اشباع فروش و به ناحیه ۷۰ تا ۱۰۰ ناحیه اشباع خرید می‌گویند.

ابزار RSI یک اندیکاتور است یا یک اسیلاتور؟

برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که اندیکاتورها به چندین زیر مجموعه تقسیم می‌شوند. یکی از این زیر مجموعه‌ها اسیلاتورها هستند. پس می‌توان گفت که تمام اسیلاتورها یک اندیکاتور نیز هستند. باید دقت داشت که این عبارت به صورت معکوس اشتباه است؛ یعنی تمام اندیکاتورها، اسیلاتور نیستند. گمان می‌کنم، پاسخ سوال آشکار شده باشد. RSI یک اسیلاتور است به همین دلیل می‌توان هم به آن اسیلاتور RSI گفت و هم اندیکاتور RSI.

نحوه محاسبه اندیکاتور RSI

همان‌طور که در ابتدا نیز بیان شد، اندیکاتور RSI نشان‌دهنده قدرت نسبی است، به طوری که اگر این اندیکاتور عدد کمتر از ۵۰ را نمایش دهد، نشان از افزایش قدرت فروشندگان و اگر اعداد بالاتر از ۵۰ را نمایش دهد، نشان از افزایش قدرت خریداران دارد. باید بدانید که اندیکاتورهای مختلفی بر اساس RSI ساخته شده است که هر کدام فرمول خاص و متفاوتی دارند. برای درک نحوه محاسبه اندیکاتور RSI به تصویر زیر دقت کنید.

پایه و اساس اندیکاتور RSI میزان سود و میزان ضرر در دوره‌ای مشخص است. باید توجه داشته باشید که در تنظیمات اولیه اندیکاتور RSI این دوره ۱۴ روز در نظر گرفته شده است. نحوه تغییر این تنظیمات در بخش‌های بعدی آموزش داده خواهد شد. حال موارد استفاده از ‌RSI در معاملات برای درک بهتر نحوه محاسبه اندیکاتور RSI به مثال زیر دقت کنید.

در تصویر زیر نمودار مربوط به لونا کلاسیک را مشاهده می‌کنید. برای محاسبه عدد نمایشی در کندل مشخص شده ۱۴ کندل (دوره در این مثال ۱۴ در نظر گرفته شده است) به عقب برگشته و درصد کندل‌های مثبت و منفی را به‌صورت جداگانه با هم جمع می‌کنیم.

در مثال فوق ما ۶ کندل منفی داریم که جمع درصد آنها برابر ۱.۹۳ و ۹ کندل سبز رنگ داریم که جمع درصد آنها برابر ۲.۲۱ است. قبل از محاسبه باید به دو نکته توجه داشته باشید.

• درصدها همگی به‌صورت قدر مطلق در فرمول قرار خواهند گرفت.
• برای محاسبه میانگین باید مجموع درصدها را بر تعداد کل کندل‌ها (کندل‌های مثبت و منفی) تقسیم کنید. البته این کار نیازی نیست؛ چون صورت و مخرج هر دو در یک عدد تقسیم خواهند شد که قابل حذف‌شدن است.

ساده‌شده محاسبات را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید.

اگر محاسبات موجود در تصویر فوق را انجام دهید، به عدد ۵۳.۳۸ خواهید رسید.

نحوه افزودن اندیکاتور RSI به نمودار

برای اضافه‌ کردن اندیکاتور RSI به نمودار قیمت در سایت تریدینگ ویو، کافی است از سربرگ‌ها بر روی گزینه Indicators کلیک کرده و در بخش مشخص‌شده اندیکاتور مورد نظر خود را جستجو کنیم. همان‌طور که در تصویر زیر هم به‌وضوح مشخص است، اندیکاتورهای مختلفی بر اساس اندیکاتور RSI ساخته شده است که ما در این آموزش به بررسی Relative Strength Index یا همان RSI خواهیم پرداخت.

نکته قابل توجه این است که در اندیکاتور RSI موجود در سایت تریدینگ ویو، امکانات بیشتری در دسترس کاربران قرار داده است. شما در ابتدا که این اندیکاتور را به نمودار خود اضافه می‌کنید متوجه یک خط زردرنگ خواهید شد که در اندیکاتور RSI وجود دارد. برای تکمیل‌شدن آموزش این اندیکاتور در مورد این امکانات در بخش بعدی توضیح خواهم داد.

آشنایی با تنظیمات اندیکاتور RSI

پس از افزودن اندیکاتور RSI بر روی چرخ دنده‌ی کنار اندیکاتور کلیک کنید تا بخش مربوط به تنظیمات RSI باز شود. بخش تنظیمات به سه بخش Inputs، Style و Visibility تقسیم شده است. در بخش Inputs کاربران به راحتی می‌توانند، تمام تنظیمات مربوط به اندیکاتور RSI و MA (خط زرد رنگ در موجود در اندیکاتور) را تغییر دهند.

بخش ابتدایی مربوط به تایم فریم نمایش اندیکاتور RSI است. فرض کنید، شما قصد دارید، اندیکاتور RSI بر اساس تایم فریم ۴ ساعته نمایش داده شود اما نمودار قیمت در تایم فریم ۱ ساعته باشد. برای این منظور کافی است، در بخش Timeframe گزینه H4 را انتخاب کنید. پس از این انتخاب اندیکاتور RSI فقط بر اساس تایم فریم ۴ ساعته نمایش داده می‌شود. حال از بخش تایم فریم مربوط به نمودار قیمت گزینه H1 را انتخاب کنید. اکنون شما یک نمودار که در آن قیمت در تایم فریم یک ساعته با اندیکاتور RSI در تایم فریم چهار ساعته است، دارید.

از طریق گزینه RSI Length می‌توانید، دوره‌ زمانی اندیکاتور RSI را تغییر دهید. همانطور که در ابتدا نیز بیان شد، دوره این اندیکاتور به صورت پیش فرض برابر ۱۴ است. از بخش Source نیز می‌توانید، مبنای اندازه‌گیری اندیکاتور RSI را مشخص کنید.

در بخش بعدی که مربوط به تنظیمات MA است، می‌توانید از گزینه MA Type نوع میانگین متحرک را تغییر دهید. شما می‌توانید از این بخش به اندیکاتور خود SMA، EMA و یا باند بولینگر (Bolinger Band) اضافه کنید. گزینه MA Length نیز دوره محاسبه خط زرد رنگ (اندیکاتور MA) را مشخص می‌کند. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، این است که میانگین متحرکی که به اندیکاتور خود اضافه کردید مربوط به RSI است؛ یعنی شاخص اضافه‌شده به اندیکاتور در اصل یک میانگین متحرک یا بولینگر بند (بستگی به انتخاب شما دارد) برای اندیکاتور RSI است.

در سربرگ Style می‌توانید، رنگ و میزان وضوح اندیکاتور خود را تغییر دهید. اگر به تصویر دقت کنید متوجه سه عدد ۳۰، ۷۰ و ۵۰ می‌شوید. شما می‌توانید با تغییر این اعداد اندیکاتور را به سه محدوده دلخواه خود تقسیم کنید.

در سربرگ Visibility می‌توانید، مشخص کنید که ابزار RSI در کدام تایم فریم نمایش داده شود و در کدام تایم فریم غیر قابل نمایش باشد.

نحوه سیگنال گیری از اندیکاتور RSI

قبل از شروع این بخش باید تاکید کنم که اندیکاتورها یک ابزار کمکی برای بهبود معاملات هر فرد خواهند بود و به‌هیچ عنوان نباید از یک اندیکاتور به‌ تنهایی برای معاملات خود استفاده کنید. بهتر است که از اندیکاتورها در کنار دیگر روش‌های تحلیلی استفاده کنید تا احتمال موفقیت شما افزایش یابد. از RSI به شیوه‌های مختلفی برای سیگنال گیری استفاده می‌شود که در ادامه به توضیح این روش‌ها خواهیم پرداخت.

در مجموعه تحلیل‌های پول نو روی ارزهای دیجیتال برتر بازار، می‌توانید نحوه کاربرد اندیکاتور RSI و سایر ابزارهای تحلیلی را در بررسی چارت رمز ارزها مشاهده کنید: به طور مثال می‌توانید نگاهی به تحلیل روزانه بیت کوین بیندازید.

اشباع خرید یا اشباع فروش

همان‌طور که در ابتدا بیان شد اندیکاتور RSI بین ۰ تا ۱۰۰ محدود شده است. اما دو محدوده ۰ تا ۳۰ و ۷۰ تا ۱۰۰ برای معامله‌گران بسیار با اهمیت است؛ زیرا در این محدوده‌ها ارز یا سهم مورد نظر در اشباع خرید (محدوده ۷۰ تا ۱۰۰) یا اشباع فروش (محدوده ۰ تا ۳۰) قرار گرفته است. هر زمان که اندیکاتور RSI در محدوده اشباع خرید قرار بگیرد، به این معنی است که معامله‌گران به‌صورت افراطی اقدام به خرید می‌کنند و قیمت رشد زیادی داشته است، پس می‌توان انتظار داشت که قیمت کمی اصلاح کند. برای ناحیه اشباع فروش نیز این موضوع صدق می‌کند؛ یعنی در ناحیه اشباع فروش، معامله‌گران به‌صورت افراطی در حال فروش ارز دیجیتال مورد نظر هستند که این موضوع می‌تواند، احتمال رشد ارز دیجیتال مورد نظر را افزایش دهد. برای استفاده از محدوده‌های اشباع خرید یا فروش ابتدا باید روند ارز دیجیتال یا سهم مورد نظر خود را مشخص کنید. فرض کنید؛ مانند تصویر زیر روند ارز دیجیتال مورد نظر ما نزولی باشد. حال با رسیدن اندیکاتور RSI به محدوده اشباع خرید می‌توان به دنبال نشانه‌هایی برای انجام معامله فروش یا SELL بود.

نکته‌ای که باید در این روش به آن توجه کرد، این است که ممکن است، اندیکاتور RSI وارد ناحیه‌ اشباع خرید شود اما ارز مورد نظر به رشد خود ادامه دهد. به همین دلیل در این روش معاملاتی زمانی که این اندیکاتور وارد محدوده‌های اشباع می‌شود، باید به دنبال نشانه‌هایی مانند شکستن خط روند یا برخورد به مقاومت بود و پس از آن وارد معامله شد. همان‌طور که در تصویر بالا با بیضی سبز رنگ مشخص شده است، اندیکاتور RSI وارد ناحیه اشباع خرید شده است اما قیمت بیت کوین برای مدتی رشد داشته است و اگر شما زمان ورود این اندیکاتور به محدوده اشباع خرید اقدام به معامله کرده بودید، احتمال زیاد حد ضرر شما فعال می‌شد.

مشاهده واگرایی

مشاهده واگرایی بین قیمت و اندیکاتور RSI می‌تواند، یکی از نشانه‌های برگشت قیمت در خلاف جهت باشد. اگر بخواهیم واگرایی (Divergence) را به زبان ساده توضیح دهیم می‌توان از عبارت زیر استفاده کرد.

هرگاه که نمودار قیمت و اسیلاتورهایی مانند RSI، MACD و … حرکتی خلاف هم داشته باشند، یک واگرایی رخ می‌دهد. واگرایی انواع مختلفی دارد که ما در این آموزش به توضیح دو نوع واگرایی معمولی و واگرایی مخفی خواهیم پرداخت.

۱- واگرایی معمولی

واگرایی معمولی به دو نوع واگرایی معمولی مثبت (+RD) و واگرایی معمولی منفی (-RD) تقسیم‌بندی می‌شود.

واگرایی معمولی مثبت زمانی تشکیل می‌شود که در نمودار قیمت یک دره یا یک کف پایین‌تر از کف قبلی ایجاد شود اما اسیلاتور نتواند، یک کف پایین‌تر ایجاد کند. در زمان ایجاد یک واگرایی معمولی مثبت می‌توان، انتظار داشت که قیمت یک حرکت صعودی داشته باشد.

تفسیر واگرایی معمولی مثبت: قیمت نسبت به کف قبلی خود کاهش بیشتری داشته (یک کف قیمتی پایین‌تر ایجاد کند) این موضوع باید باعث افزایش قدرت فروشندگان شود (اندیکاتور RSI عدد کمتری را نمایش دهد) اما اسیلاتور RSI نشان از کاهش قدرت فروشندگان دارد. این موضوع می‌تواند، احتمال رشد قیمت را افزایش دهد.

واگرایی معمولی منفی زمانی اتفاق می‌افتد که در نمودار قیمت یک قله یا یک سقف بالاتر از قله قبلی ایجاد شود، اما اسیلاتور نتواند یک قله بالاتر از قله قبلی ایجاد کند. در زمان ایجاد واگرایی معمولی منفی می‌توان، انتظار داشت که قیمت یک حرکت نزولی را شروع کند.

تفسیر واگرایی معمولی منفی: هنگامی که نمودار قیمت در حال ثبت قیمت‌ها بالاتری است، RSI نشان از کاهش قدرت خریداران می‌دهد، در صورتی که با افزایش قیمت باید قدرت خریداران نیز افزایش یابد. این وجود تناقض می‌تواند، احتمال کاهش قیمت را افزایش دهد.

۲- واگرایی مخفی

واگرایی مخفی نیز به دو نوع واگرایی مخفی مثبت و منفی تقسیم می‌شود. در واگرایی مخفی اسیلاتور یک سقف یا کف جدید ایجاد می‌کند، اما نمودار قیمت نمی‌تواند، همراستا با اسیلاتور حرکت کند.

در واگرایی مخفی مثبت اسیلاتور RSI یک کف پایین‌تر از کف قبلی ایجاد می‌کند، اما نمودار قیمت نمی‌تواند کف قیمتی پایین‌تر از کف قبلی ایجاد کند. زمان ایجاد واگرایی مخفی مثبت احتمال صعودی شدن نمودار قیمت افزایش پیدا می‌کند.

تفسیر واگرایی مخفی مثبت: با توجه به افزایش قدرت فروشندگان نسبت به دره قبلی، قیمت کاهشی زیادی نسبت به کف یا دره قبلی خود نداشته است که این موضوع می‌تواند، نشان از تقاضا برای خرید ارز یا سهم مورد نظر در قیمت فعلی باشد.

واگرایی مخفی منفی نیز زمانی اتفاق می‌افتد که اسیلاتور یک قله بالاتر از قله قبلی خود بسازد اما قیمت نتواند، یک قله بالاتر از قله قبلی ایجاد کند. در زمان ایجاد واگرایی مخفی منفی احتمال کاهش قیمت افزایش پیدا می‌کند.

تفسیر واگرای مخفی منفی: قدرت خریداران نسبت به قله قبلی رشد بیشتری داشته است اما این رشد قیمت نتوانسته باعث شود که قیمت از قله قبلی خود عبور کند. این موضوع نشان از عدم تقاضا برای خرید یا فشار فروش در قیمت فعلی دارد.

باید توجه داشته باشید که برای استفاده از سیگنال‌های ایجادشده از طریق واگرایی، باید اجازه دهید تا قله یا دره تشکیل شود و بعد به دنبال نشانه‌هایی برای ورود به معامله باشید.

شکست خط روند در RSI

یکی از روش‌هایی که می‌تواند، زنگ خطری برای رشد یا کاهش قیمت باشد، شکسته‌شدن خط روند در اندیکاتور RSI است. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، سه خط روند در تصویر رسم شده است. خط روند از شدوها، خط روند از محل بسته‌شدن (Close) کندل‌ها و خط روند برای اندیکاتور RSI.

همان‌طور که در تصویر مشخص است، شکسته‌شدن خط روند در اندیکاتور RSI در بعضی موارد سیگنال سریع‌تری برای ورود به معامله می‌دهد. باید دقت کنید که زمانی که خط روند در اندیکاتور RSI شکسته شد، بهتر است که با روش تحلیلی دیگری به دنبال نشانه‌هایی برای ورود به معامله در جهت شکسته‌شدن خط روند باشید.

قطع‌ شدن SMA و RSI

همان‌طور که ابتدا بیان شد، اندیکاتور RSI که در تریدینگ ویو در دسترس کاربران است دارای امکانات بیشتری دارد. به وسیله SMA (میانگین متحرک ساده) می‌توان سیگنال‌هایی برای ورود به معامله به دست آورد. هر زمان که RSI میانگین متحرک ساده (SMA) را به سمت بالا بشکند و SMA تغییر جهت به سمت بالا دهد، یک نشانه برای ورود به معامله خرید است. به همین ترتیب هر زمان که RSI میانگین متحرک ساده را به سمت پایین بشکند و پس از آن SMA تغییر جهت به سمت پایین داشته باشد، یک نشانه برای ورود به معامله فروش خواهد بود. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید.

برای افزایش احتمال موفقیت در هر یک از روش‌های معاملاتی که بیان شد، بهتر است که تنظیمات اندیکاتور RSI و SMA را بهینه کنید. برای بهینه‌سازی کافی است که با تغییر تنظیمات و چک‌کردن استراتژی خود در قیمت‌های گذشته به بهینه‌ترین تنظیمات برای استراتژی خود دست پیدا کنید.

جمع‌بندی

فعالیت در بازارهای مالی همواره دارای ریسک‌های زیادی بوده است، به همین دلیل همواره فعالان در این بازارها به دنبال استفاده از روش‌ها و ابزارهایی بوده‌اند تا از ریسک معاملات خود بکاهند. اندیکاتور RSI یکی از ابزارهای کمکی برای افزایش احتمال موفقیت در بازارهای مالی است. در این مقاله سعی کردیم، در مورد روش محاسبه اندیکاتور RSI و نحوه سیگنال گیری از اندیکاتور RSI با شما عزیزان صحبت کنیم. امیدواریم که از این مقاله استفاده لازم را برده باشید. در انتها باید یادآوری کنم که اندیکاتورها یک ابزار کمکی در کنار دیگر روش‌های معاملاتی هستند پس بهتر است، برای افزایش احتمال موفقیت از ترکیب روش‌های معاملاتی و اندیکاتورها استفاده کنید.