اگر صرافیهای متمرکز از فناوری بلاک چین برای بهبود قابلیتها و کارایی خود استفاده نکنند؛ به دلیل غیر متمرکز بودن ماهیت ارزهای دیجیتال به زودی منسوخ خواهند شد.
نقدشوندگی چیست؟ نقدشوندگی در بورس چیست؟
نقدشوندگی یعنی میزان سرعت تبدیل شدن یک دارایی به پول نقد. این دارایی می تواند هر چیزی باشد زمین٬ طلا٬ سهام و یا حتی یک تابلو فرش. میزان نقدشوندگی هرچقدر بالاتر باشد نگرانی برای تبدیل کردن آن دارایی به پول نقد کمتر می شود.
برای درک بهتر این موضوع ادامه مطلب را با یک مثال برایتان توضیح میدهیم:
فرض کنید ۵۰ میلیون تومان پول دارید و می خواهید آن را به یک دارایی دیگر تبدیل کنید. دو گزینه پیش روی شما می باشد٬ گزینه اول یک قطعه زمین در ناحیه ای از شهری که در آن زندگی میکنید و گزینه دوم خرید ۱۲ عدد سکه بهار آزادی.!
همانطور که میدانید بین دو گزینه بالا سکه بهار آزادی راحت تر به پول نقد تبدیل می شود. فروشنده می تواند با مراجعه به یک طلا فروش به راحتی سکه های خود را با قیمت روز به پول نقد تبدیل کند در حالی که برای تبدیل زمین به پول نقد کار سختی در پیش خواهد داشت.پس در نتیجه نقدشوندگی سکه بیشتر از زمین مسکونی می باشد.
پیشنهاد می کنیم این مطلب را ازدست ندهید: بهترین گزینه سرمایه گذاری در سال ۹۸
پول نقد به عنوان استاندارد نقدشوندگی
پول نقد به عنوان استاندارد نقدشوندگی در نظر گرفته می شود زیرا به راحتی قابلیت تبدیل شدن به هر دارایی دیگر را دارد.به عبارتی دیگر بالاترین نقدشوندگی را دارد زیرا به راحتی قابل تبدیل شدن به هر دارایی و کالایی را دارد.
برای مثال زمانی را در نظر بگیرید که می خواهیم یک لپتاپ به ارزش ۴ میلیون تومان بخریم. لپتاپ را با پول نقد راحت تر می توان تهیه کرد یا اینکه به اندازه ۴ میلیون تومان فرش دست بافت به فروشنده بدهیم؟!
نقدشونده ترین بازار مالی کدام است؟
نبورس را به عنوان نقدشونده ترین بازار مالی نام می برند، زیرا سرمایه گذار برای فروش سهام خود و تبدیل آن به پول نقد فقط به چند کلیک نیاز دارد. نقدشوندگی بالای بورس باعث تبدیل شدنش به گزینه ای جذاب برای سرمایه گذاری شده است.
البته باید این نکته مهم را در نظر بگیرید که کلیت بازار بورس نقدشوندگی بالایی دارد ولی همه سهم های بورسی نقدشوندگیشان یکسان و بالا نیست. سهم هایی که شناوری پایین دارند و نیز حجم معاملات آنها اصولا پایین می باشد سهم هایی با نقدشوندگی پایین محسوب می شوند.
مقایسه صرافی متمرکز و غیر متمرکز
با اینکه امروزه، تقرییا تمامی معاملات ارزهای دیجیتال به شکلی متمرکز انجام میشود اما به لطف فناوری بلاک چین ما در حال حرکت به سمت اقتصادی بینیاز از اعتماد و بدون استفاده از واسطه هستیم. صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال با وجود ویژگیهای بیشتر و نقد شوندگی بهتر در برابر حملات هکرها بسیار آسیبپذیر هستند. علاوه بر این، ساز و کار متمرکز این صرافیها با ماهیت غیر متمرکز بیت کوین و بلاک چین در تضاد است. صرافیهای متمرکز تراکنشهای کاربران خود را به شکلی برون-زنجیرهای در خارج از شبکه بلاک چین ثبت میکنند. این کار باعث ایجاد مشکلات امنیتی فراوان از جمله نشر اطلاعات مالی، کلیدهای خصوصی و حتی دزدیده شدن داراییهای کاربران دارایی های با نقد شوندگی پایین میشود. در مقابل، محبوبیت صرافیهای غیر متمرکز با وجود تمامی مشکلاتی که دارند در حال افزایش است. در چنین شرایطی مقایسه صرافی متمرکز و غیر متمرکز و بررسی مزایا و معایب هر کدام میتواند به شما در انتخاب بهترین نوع صرافی ارز دیجیتال کمک کند.
صرافی ارز دیجیتال چیست؟
قبل از بررسی و مقایسه صرافی متمرکز و غیر متمرکز بهتر است تا تعریف صرافی ارز دیجیتال را با هم مرور کنیم. صرافی ارز دیجیتال (Cryptocurrency Exchange) به زبان ساده، پلتفرمی است که امکان خرید و فروش ارزهای دیجیتال را برای شما فراهم میکند. شما میتوانید از این صرافیها برای مبادله رمز ارزها با یکدیگر استفاده کنید – مثل تبدیل تتر به بیت کوین – یا با استفاده از پول فیات ارز دیجیتال بخرید. همچین در برخی از این صرافیها امکان انجام معاملات مارجین و فیوچرز برای کاربران فراهم است. صرافیهای ارز دیجیتال به دو دسته صرافی متمرکز (CEX) و غیر متمرکز (DEX) تقسیم میشوند.
جدول مقایسه صرافی متمرکز و غیرمتمرکز
صرافی متمرکز ارز دیجیتال (CEX) | صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال (DEX) |
حجم بالای معاملات (۹۹ درصد تراکنشها) | حجم پایین معاملات (۱ درصد تراکنشها) |
آسیب پذیر در برابر هک | ایمن در برابر هک |
نقدشوندگی بالا | نقدشوندگی پایین |
دارایی کاربران در کنترل صرافی است | دارایی کاربران در کنترل خودشان است |
تراکنش های سریع با کارمزد بالا | تراکنش ها کند با کارمزد پایین |
احراز هویت اجباری | ناشناسی و حفظ حریم خصوصی |
وابسته به واسطه (شخص ثالث) | بدون نیاز به واسطه (شخص ثالث) |
صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال
در حال حاضر، حدود ۹۹ درصد معاملات در بازار ارزهای دیجیتال از طریق صرافیهای متمرکز انجام میشود. حجم معاملات در این صرافیها بیشتر است، تراکنشها را با سرعت بیشتری پردازش دارایی های با نقد شوندگی پایین میکنند و از قدرت نقدشوندگی بالاتری هم برخوردار هستند. صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال بسیار شبیه بازار بورس هستند که معاملات در آنها توسط صاحبان صرافی کنترل میشود. شما صرفا میتوانید از طریق مکانیسمهای تایید و ارائه شده توسط صرافی، معاملات خود را انجام دهید. در نتیجه، شکل و میزان کنترل جریان دارایی های مبادله شده توسط کاربران به دارایی های با نقد شوندگی پایین نهاد کارگزار صرافی وابسته است.
اگر صرافیهای متمرکز از فناوری بلاک چین برای بهبود قابلیتها و کارایی خود استفاده نکنند؛ به دلیل غیر متمرکز بودن ماهیت ارزهای دیجیتال به زودی منسوخ خواهند شد.
برای انجام معاملات، شما ابتدا باید سرمایه خود را به حساب صرافی واریز کنید و سپس صرافی مسئولیت انجام بیدرنگ (Real Time) سفارشات خرید و فروش را برعهده میگیرد. کاربران این دسته از صرافیها به دلیل کنترل مبادلات توسط یک نهاد مرکزی، به کلیدهای خصوصی خود دسترسی ندارند. همین ساختار متمرکز، این دسته از صرافیها را در برابر بسیاری از خرابیها، مانند حملات هکرها آسیبپذیر میکند.
بنابراین، امنیت و شفافیت در اصل دو فاکتور بسیار مهم در میزان اعتماد کاربران به یک صرافی متمرکز ارز دیجیتال هستند. وجود صرافیهای متمرکز به عنوان بستری برای مبادله توکنها در اکوسیستم ارزهای دیجیتال ضروری است. این صرافیها امکان خرید و فروش رمز ارزهایی مانند بیت کوین را با استفاده از ارزهای فیات فراهم میکنند، به این معنا که افراد میتوانند با استفاده از دلار، یورو و یا حتی ریال به ترید در بازار ارز دیجیتال بپردازند.
مزایای صرافی متمرکز
کاربر پسندی
برای بیشتر کاربران انجام معاملات همتا به همتا با استفاده از کیف پول ارز دیجیتال، فرایندی سخت و پیچیده است. رابط کاربری دوستانه و راحتی استفاده از صرافیهای متمرکز، خرید و فروش ارزهای دیجیتال را در هر زمان از شبانه روز برای معاملهگران بسیار آسان میکند.
قابلیت اطمینان
قابلیت اطمینان بودن صرافی یکی از نگرانیهای سرمایهگذاران و معاملهگرانی است که از بازارهای سنتیتر مانند بورس یا فارکس وارد بازار ارزهای دیجیتال شدهاند. صرافیهای متمرکز با ارائه لایههای امنیتی اضافی، مزیتی رقابتی نسبت به صرافیهای غیر متمرکز ایجاد کردهاند که اطمینان و اعتماد بیشتری در تریدرها ایجاد میکند.
معایب صرافی متمرکز
احتمال هک شدن
صرافیهای متمرکز توسط شرکتهایی اداره میشوند که مسئولیت نگهداری و حفظ امنیت مشتریان خود را بر عهده میگیرند. وجود ساختار متمرکز و حجم بالای داراییهای مشتریان، این صرافیها را به گزینهی خوبی برای حملات هکری تبدیل کرده است. صرافی Mt.Gox که یکی از بزرگترین و معتبرترین صرافیهای متمرکز ارزهای دیجیتال بود در سال ۲۰۱۴ میلادی مورد یک حمله هکری بزرگ قرار گرفت. در نتیجه این اتفاق، هکرها توانستند ۸۵۰,۰۰۰ بیت کوین (BTC) به ارزش بیش از ۴۶ میلیارد دلار از داراییهای مشتریان را بدزدند. صرافی Mt.Gox پس از این اتفاق صرفا اعلام ورشکستگی کرد.
کارمزد بالا
صرافیهای متمرکز در ازای ارائه خدماتی خود، هزینه و کارمزد زیادی دریافت میکنند، معمولا کارمزد صرافی در معاملات را به دو روش محاسبه میکنند: کارمزد ثابت از هر معامله یا درصدی از حجم معاملات ۳۰ روزه حساب کاربری. در هر دو شکل، صرافی برای محاسبه کارمزد از یک ساختار چند لایه استفاده میکند که به میزان معاملات شما وابسته است. البته استدلال بیشتر صرافیهای متمرکز برای دریافت هزینه بالا، ارائه خدماتی بیشتر و بهتر نسبت به صرافیهای غیر متمرکز است.
صرافیهای غیر متمرکز ارز دیجیتال
برخی از سرمایهگذاران اعتقاد دارند که «صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال» یک اصطلاح متناقض است. به نظر این افراد بسیاری از صرافیهایی که خود را غیر متمرکز معرفی میکنند، در واقع متمرکز هستند. وبسایت معتبر CoinDesk و شرکت تحلیلی Alethio پژوهشی را در جولای سال ۲۰۱۸ منتشر کردند که طبق دادههای آن، تمامی صرافیهای غیر متمرکز دارای درجهای از متمرکز بودن، هستند. اما صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال دقیقا به چه معناست؟
اولا، این صرافیهای به شکلی مستقل و بدون نیاز به واسطهها کار میکنند؛ به عبارت دیگر توسط هیچ شرکتی پشتیبانی نمیشوند و صرفا از فناوری بلاک چین استفاده میکنند. با این که سرور این صرافیها به شکلی متمرکز کنترل و اداره میشود اما تمامی تراکنشهای آن غیر متمرکز هستند. دوما، صرافیهای غیر متمرکز به شکلی طراحی شده اند تا از داراییهای کاربران در برابر سرقت محافظت کنند. کاربران صرافیهای غیر متمرکز مانند صرافی یونی سواپ برخلاف مدلهای متمرکز کنترل کاملی به داراییهای خود دارند.
سوما، شما برای ترید کردن و استفاده از خدمات صرافیهای متمرکز باید داراییهای خود را به کیف پول صرافی منتقل کنید. در صرافیهای غیر متمرکز ارز دیجیتال، تایید اعتبار معاملات با استفاده از امضا دیجیتال (Digital Signature) انجام میشود و به همین علت هم سرعت پردازش تراکنشهای آنها از صرافیها متمرکز پایینتر است. همچنین، شما میتوانید بدون نیاز به ذخیره کردن اطلاعات خصوصی خود از صرافیهای غیر متمرکز استفاده کنید. متاسفانه در حال حاضر، هیچ تکنولوژی برای ایجاد صرافیهای غیر متمرکزی که بتوانند حجم زیادی از تراکنشهای را به راحتی پردازش کنند، وجود ندارد.
مزایای صرافی غیر متمرکز
ناشناس بودن
برخلاف صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال که هنگام افتتاح حساب یا استفاده از خدمات شما را ملزم به احراز هویت (KYC) میکنند، صرافیهای غیر متمرکز ناشناس هستند و از حریم خصوصی کاربران خود حفاظت میکنند.
صرافیهای غیر متمرکز جایگزین مناسبی برای کابرانی هستند که نسبت به هک شدن و از دست دادن سرمایههای خود نگران میباشند. در حقیقت، شما در این صرافیها نیازی به انتقال داراییها ندارید و تمامی تراکنشهای خود را از طریق یک کیف پول متصل به صرافی انجام میدهید.
جلوگیری از دستکاری بازار
استفاده از ساختار شبکه همتا به همتا (P2P) در صرافیهای غیر متمرکز، کاربران را در برابر دستکاری قیمتهای بازار محافظت میکند.
معایب صرافی غیر متمرکز
عدم پرداخت با فیات
شاید بزرگترین عیب صرافیهای غیر متمرکز، عدم امکان خرید ارزهای دیجیتال با استفاده از پول فیات باشد. نبود این ویژگی برای کاربرانی که برای اولینبار میخواهد رمز ارزهایی مانند بیت کوین بخرند یا داراییهای ارز دیجیتال خود را به پول نقد تبدیل کنند، بسیار آزار دهنده است.
پیچیدگی
از آنجایی که صرافیهای متمرکز برای انجام معاملات خود از پلتفرمهای اختصاصی استفاده میکنند، رابط کاربری جذابی به کاربران خود ارائه میدهند. صرافیهای غیر متمرکز رابط کاربری پیچیدهتری دارند و معمولا امکان بازیابی رمز عبور کیف پول در صورت از بین رفتن، در این صرافیها وجود ندارد.
نقدشوندگی
در حال حاضر، سرمایهگذارن و معاملهگران تنها یک درصد از تراکنشهای خود را از طریف صرافیهای غیر متمرکز ارز دیجیتال انجام میدهند. بنابراین، بسیاری از صرافیهای غیر متمرکز با مشکل کبود نقدینگی و عدم نقدشوندگی داراییهای کاربران مواجه میشوند.
ویژگیهای بهترین صرافی ارز دیجیتال
تعداد ارزها
تعداد ارزهای دیجیتالی که میتوانید آنها را مبادله کنید در صرافیهای مختلف متفاوت است. اگر به تازگی وارد بازار ارزهای دیجیتال شده باشید، احتمالا فقط به دنبال بیت کوین یا چند ارز محبوب دیگر هستید. فراموش نکنید که صرافیهای بزرگتر، پلتفرمهای پیچیدهتری هستند و نیاز به تجربه و زمان بیشتری برای استفاده دارند.
امنیت
نبود مقررات قانونی و نظارت دولتی، حوزه صرافیهای ارز دیجیتال را برای کلاهبردارن بسیار جذاب کرده است. همیشه پیش از انتخاب صرافی، تحقیق و بررسیهای لازم را انجام دهید تا نسبت به امنیت صرافی مطمئن شوید. در بررسیهای خود ویژگیهایی مانند احراز هویت دو عاملی (۲FA)، رمزنگاری داده، استفاده از کیف پول سرد و نظرات کاربران در شبکههای اجتماعی را در نظر بگیرید.
کامزد
کارمزد خدمات صرافیها با گذشت زمان و افزایش رقابت در بازار استاندار شده و به مرور کاهش خواهد یافت. اما در حال حاضر، طیف گستردهای از صرافیها با هزینهها و کارمزدهای متفاوت وجود دارند. برخی صرافیها به دلیل ارائه ویژگیهایی خاص کامزد بیشتری دریافت میکنند، برخی از صرافیها انجام معاملات بدون کمیسیون را فراهم میکنند و برخی دیگر نیز کارمزد خود را از برداشت داراییها دریافت میکنند. با وجود تمام این تفاوتها، کارمزد بیشتر صرافیهای ارز دیجیتال بین ۰.۱ تا ۱ درصد هر معامله است.
امکانات مالی
برخی از صرافیهای ارز دیجیتال امکان درخواست وام (Loan) یا قرض (Borrow) را برای کاربرانی که از ویژگی معاملات مارجین و فیوچرز استفاده میکنند، فراهم کرده اند. همچنین، صرافیهایی که هستند که به کاربران اجازه میدهند تا با استفاده از پول فیات، ارزهای دیجیتال معامله کنند.
نرم افزار موبایل
به عقیدهی بسیاری از افراد تاثیرگذار، ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین آینده پول و بازارهای مالی هستند. داشتن یک نرم دارایی های با نقد شوندگی پایین افزار قدرتمند و کاربر پسند میتواند انجام معاملات شما را راحت و مدیریت داراییها و سرمایه گذاری شما را آسانتر کنید.
خدمات مشتریان
وجود خدمات مشتریان و پشتیبانی خوب، مهمترین ویژگی است که باید در انتخاب یک صرافی ارز دیجیتال در نظر بگیرید. پشتیبانی ضعیف صرافی، هنگامی که حساب شما دچار مشکل شده و میخواهید ترید انجام دهید میتواند تجربهای ناخوشایند باشد.
ویدیو بررسی تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز
سوالات متداول
مهمترین تفاوت صرافی متمرکر با غیر متمرکز چیست؟
صرافی متمرکز توسط نهادی اداره میشود که بر روی دارایی کاربران نظارت و کنترل دارد؛ اما در صرافیهای DEX این نظارت و کنترل وجود ندارد.
مرتب سازی صرافیها در سایتهای مرجع مانند کوین مارکت کپ و کوین گیکو بر چه اساسی است؟
وبسایتهای مرجع برای مرتب سازی صرافیها از حجم معاملات روزانه آنها استفاده و آنها را بر اساس همین معیار، مرتب سازی میکنند.
نسخه درمان اقتصاد ناامن
گروه اقتصادی:اقتصاد ایران از دیرباز از عدم ثبات در نظام مالی رنج میبرد. یک مطالعه جدید نشان میدهد این موضوع را میتوان تا حد قابلتوجهی به مساله کمبود عرضه داراییهای امن، یا به عبارت بهتر اوراق قرضه دولتی در نظام مالی نسبت داد.
به گزارش روزنامه دنیایاقتصاد، این کمبود عرضه موجب شده سپردههای بانکی نقش دارایی امن را برای متقاضیان برعهده بگیرند و سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی را به خود جذب کنند، و از طرفی بانکها از دسترسی به چنین دارایی محروم باشند. وجود نرخ سود، نقدشوندگی بالاتر نسبت به داراییهای دیگر و ضمانت بانک مرکزی را میتوان به عنوان دلایل اصلی اقبال مردم به سپردههای بانکی برشمرد. از سوی دیگر کمبود دارایی امن در غالب اوراق قرضه نظام بانکی کشور را نیز به سمت داراییهایی ریسکی و با نقدشوندگی پایین و بازدهی نامعین سوق داده است.
در غیاب اوراق دولتی، بیرقیب بودن این سپردههای بانکی یکی از مهمترین عوامل افزایش ریسک نظاممند در نظام مالی و شکلگیری تنگنای اعتباری بانکها به حساب میآید. عدم وجود داراییهای امن کافی میتواند در نهایت به تداوم رکود اقتصادی منجر شود؛ تجربه بحران مالی ۲۰۰۸ و بحران بدهی ۲۰۱۰ اروپا گویای همین مساله است.
با این وجود عرضه داراییهای امن در قالب اوراق قرضه دولتی چارچوبهای مشخصی دارد؛ ظرفیت مالی دولت و ثبات سطح عمومی قیمتها از مهمترین پیشنیازهایی است که عدم وجود آنها عرضه داراییهای مالی امن را با محدودیت مواجه کرده است. پژوهش تازه هدی حاجیدولابی و رضا بوستانی که به در شماره ۸۹ و ۹۰ فصلنامه «روند» منتشر شده است مساله رشد سپردهها در شبکه بانکی کشور و عدم ثبات در نظام مالی کشور را با استفاده از ادبیات «دارایی امن» مورد بررسی قرار داده است.
رشد بالای نقدینگی در شبکه بانکی کشور به محدودیتی جدی برای اعمال سیاست انقباضی و کنترل تورم تبدیل شده است. با بررسی اجمالی ترازنامه شبکه بانکی کشور و بانک مرکزی میتوان دریافت بخش اعظم نقدینگی کشور را شبهپول تشکیل میدهد. شبهپول به سپردههای غیردیداری اطلاق میشود و در کنار پول، نقدینگی را شکل دادهاند. بخش اعظم شبهپول و پول به سپردههای بانکی کشور تعلق دارد.بر این اساس سپردههای بانکی به عنوان بدهی بانکها به بخش غیردولتی بیش از ۹۵ درصد از کل نقدینگی را تشکیل میدهند؛ این مساله باعث میشود کنترل رشد نقدینگی به کنترل رشد سپردههای بانکی منوط شود. وجود سود سپرده، نقدشوندگی بالا نسبت به سایر داراییها و وجود تضمین بانک مرکزی موجب شده با وجود مشکلات موجود در شبکه بانکی کشور، همچنان فعالان اقتصادی متقاضی دریافت سپردههای بانکی باشند.
یکی از جامعترین تعاریف از ثبات مالی شرایطی است که در آن نظام مالی بتواند شوکها را جذب کند و موسسات مالی بتوانند به فعالیت واسطهگری خود با کمترین اخلال ادامه دهند. این شوکها میتوانند به صورت برونزا بر نظام مالی تحمیل شوند یا میتوانند حاصل عدمتعادلهای درونزای درون سیستم باشد. پیشتر مقررات موجود برای کاهش ریسک سیستمی در سه حوزه سرمایه بانکها، نقدینگی بانکها و ترکیب بدهی و دارایی بانکها متمرکز بوده است.در هر سه حوزه یادشده وجود داراییهای امن و پرهیز از داراییهای شبهامن نقش زیادی در موفقیت سیاستهای احتیاطی اعمالشده دارد. در ادبیات مالی، دارایی امن به دارایی گفته میشود که از دید سرمایهگذاران، حتی در شرایط بحرانهای مالی بدون ریسک تلقی شود. این تعریف موجب میشود داراییهای امن تنها به داراییهای اطلاق شوند که دولت آنها را خلق میکند؛ چرا که داراییهای خلقشده توسط بخش خصوصی در نهایت مستلزم وجود اندکی ریسک است.
به طور صریح منظور از دارایی دارایی های با نقد شوندگی پایین امن در این چارچوب، اوراق قرضه دولتی است. مطالعات انجامشده پس از بحران مالی ۲۰۰۸ نشان میدهد بخشی از بیثباتی مالی آمریکا و سرایت آن به دیگر کشورهای جهان به عرضه ناکافی داراییهای امن دولتی در سطح ملی و بینالمللی بازمیگردد.
در آن دوران این وضعیت به افزایش تقاضا برای داراییهای شبهامن و تبدیل تسهیلات اعطایی به اوراق بهادار دارایی های با نقد شوندگی پایین منجر شد؛ با کاهش قیمت مسکن در بازار آمریکا، این اوراق مبتنی بر تسهیلات بهسرعت ماهیت امن خود را از دست دادند و بازارهای مالی را با تنگنا مواجه کردند. بحران بدهی ۲۰۱۰ در اروپا نیز ناتوانی برخی دولتهای حوزه یورو در ایفای تعهدات خود موجب شد سرمایههای زیادی به سوی اوراق کشورهای امنتر حوزه یورو سرازیر شود و نرخ بهره بلندمدت آنها را به شدت کاهش دهد.
اقتصاد ایران یک اقتصاد بانکمحور است و عمده تامینمالیهای انجامشده در آن به نظام بانکی باز میگردد. از این رو عمده تصمیمات سرمایهگذاری و مصرفی خانوارها و بنگاهها تحت تاثیر ثبات نظام بانکی صورت میگیرد. بررسیها حاکی از آن است که نظام بانکی کشور شرایط شکنندهای دارد.در ایران نهادهای مالی با تنوع بخشیدن به سبد داراییهای خود، داراییهای پرریسک، یعنی وامهای اعطاشده را به داراییهای امنتر، یعنی سپرده برای بنگاهها و خانوارها تبدیل میکنند. در یک شرایط نرمال، انتخاب سبد بهینه موجب میشود نهاد مالی بتواند بدون چالش خاصی به فعالیت خود ادامه دهد.اما در هر شرایطی بدهی نهادهای مالی امن به حساب نمیآید، چرا که ممکن است با هجوم صاحبان سپرده و در نبود دارایی امن در سمت راست ترازنامه بانکها، نهادهای مالی با مشکل نقدینگی مواجه شوند؛ بنابراین میتوان استدلال کرد در غیاب دارایی امنی که بتواند ریسک نهادهای مالی را کاهش دهد، کیفیت ترازنامه بانکها و ترازنامه خانوار و بنگاهها با کاهش مواجه شود.
در غیاب دارایی امن، سپردههای بانکی نقش دارایی امن برای خانوارها و بنگاهها را بر عهده گرفتهاند؛ به طوری که متقاضیان مجبور بودهاند برای رفع نیازهایشان سپردههای بانکی را به عنوان نزدیکترین دارایی ممکن به دارایی امن خریداری کنند. قوانین موجود در شبکه بانکی کشور پیش از سال ۱۳۷۹ نیز موجب شده بود این برداشت میان سپردهگذاران رواج پیدا کند که سپرده بانکی نوعی دارایی امن است. پس از تغییر قوانین نظام بانکی کشور، این تصورات موجب شد موسسات اعتباری و بانکها بتوانند با انتشار سپرده، به یکی از عوامل افزایش ریسک نظاممند در نظام مالی کشور تبدیل شوند.در غیاب دارایی امن، درحالیکه خانوارها گزینه سپرده بانکی با سود تضمینی را در برابر خود دارند، شبکه بانکی در بخش داراییهای خود مابهازایی برای این بدهی قطعی ندارد. در این شرایط سمت راست ترازنامه بانکها را داراییهای غیرامن پر کرد و حتی از داراییهای غیرمالی مانند املاک و مستغلات به عنوان وثیقه استفاده شد.
این مساله با شروع دوره رکودی در کشور در ابتدای دهه نود، نظام بانکی را با مشکلات عدیدهای مواجه کرد. بانکها با داراییهای غیرنقد و بدون بازدهی مواجه بودند که عملا در ترازنامه آنها منجمد شده بود و از سوی دیگر برای پرداخت سود سپرده مشتریان خود با کمبود نقدینگی دست و پنجه نرم میکردند. از سوی دیگر ناترازی داراییها و بدهیها در ترازنامه بانکها آنها را مجبور کرد برای تسویه سپردههای پیشین به خلق سپرده جدید با نرخهای سود بالا و اضافهبرداشت از بانک مرکزی روی بیاورند و از این طریق موجب بر هم زدن ثبات و سلامت نظام بانکی شوند.
با وجود اینکه داراییهای امن میتواند مزایای زیادی برای اقتصاد ایران داشته باشد، اما انتشار دارایی امن در قالب اوراق بدهی دولتی نیازمند تحقق برخی شروط است. باید توجه داشت در نهایت آنچه به این اوراق اعتبار میبخشد، این است که توسط فعالان اقتصادی امن تلقی شود؛ در غیر این صورت این ابزار میتواند زمینهساز بروز بحران شود. به طور کلی این پیشنیازها در سه کانال «ساختار بازار دارایی امن»، «چارچوب سیاستگذاری بودجهای» و «چارچوب سیاستگذاری پولی» خلاصه میشود. در بخش ساختار بازار دو پیشنیاز مهم وجود دارد؛ «عملیات بازار باز» و «نقدشوندگی» یا «عمق بازار».
از سوی دیگر و در سیاستگذاری بودجهای باید وضعیت مالی دولت پایدار شود و کسری بودجه را کنترل کرد. در این بخش تدوین قوانین و مقررات انتشار دارایی امن از اهمیت بالایی برخوردار است. از سوی دیگر و در بخش سیاستگذاری پولی مهمترین رکن استقلال بانک مرکزی به حساب میآید؛ این استقلال برای ثبات نرخ ارز، ثبات سطح قیمتها و ثبات نرخ بهره ضروری است.
نقدشوندگی (liquidity) چیست و چرا در موفقیت سرمایهگذاری تاثیر میگذارد؟
نقدشوندگی (liquidity)، معیار سنجش میزان راحتی تبدیل یک دارایی به پول نقد یا یک دارایی دیگر است. شاید نادرترین و باارزشترین کتاب قدیمی را در کولهپشتی خود داشته باشید اما اگر در یک جزیره دورافتاده تنها باشید، یافتن خریدار بسیار دشوار باشد.
از سوی دیگر، اگر بخواهید در جفت ارز دلار آمریکا/بیتکوین در صرافی اتراکس 100 دلار بیتکوین بخرید، تقریباً در همان لحظه و بدون هیچگونه تأثیر روی قیمت این کار را انجام میدهید. به همین دلیل وقتی از داراییهای مالی صحبت میکنیم نقدشوندگی اهمیت ویژهای دارد.
مقدمه
کدام روش برای سنجش سلامت یک بازار مناسب است؟ میتوان به حجم معاملات، نوسانات یا سایر شاخصهای تکنیکال نگاه کرد. با این حال، یک عامل بسیار حیاتی به نام نقدشوندگی وجود دارد که اصلا نباید نادیده گرفته شود. وقتی بازار نقدشوندگی نداشته باشد، معامله کردن بدون تأثیرگذاری قابلتوجه بر قیمت، بسیار دشوار است. حال ببینیم نقدشوندگی چیست و چرا اهمیت دارد.
نقدشوندگی (liquidity) چیست؟
نقدشوندگی (liquidity) مقیاسی از میزان سهولت تبدیل یک دارایی به دارایی دیگر یا وجه نقد، بدون تأثیر قابلتوجه روی قیمت آن است. به بیان سادهتر، نقدشوندگی توصیفکننده این است که یک دارایی چقدر سریع و راحت خرید و فروش میشود.
از این نظر، نقدینگی بالا یعنی اینکه میتوان یک دارایی را بدون تاثیر قیمتی به سرعت و آسان معامله کرد.
از طرف دیگر، نقدشوندگی بد یا پایین نشاندهنده این است که امکان خریدوفروش سریع یک دارایی وجود ندارد. یا اگر هم که این امکان وجود داشته باشد، این معامله تأثیر فراوانی روی قیمت خواهد داشت.
وجه نقد (یا معادل وجه نقد) را میتوان نقدشوندهترین دارایی دانست زیرا خیلی سریع میتواند به داراییهای دیگر تبدیل شود. دارایی مشابه در دنیای رمزارز ها، ارز دیجیتال باثبات (استیبلکوین) است.
البته هنوز استیبل کوینها و سایر ارزهای دیجیتال بخشی از رویه پرداختهای روزمره نیستند و به رسمیت شناخته شدن آنها به زمان احتیاج دارد. به هر حال، بخش اعظمی از حجم بازار رمزارزها از ارزهای باثبات تشکیل شده است که موجب افزایش نقدشوندگی (liquidity) آن شده است.
از سوی دیگر، املاک، اتومبیلهای سوپر اسپورت یا اشیای نادر، به دلیل اینکه معامله آنها کار آسانی نیست، میتوان گفت نسبتاً نقدشوندگی ندارند. ممکن است یک عتیقه دستساز کمیاب داشته باشید، اما پیدا کردن مشتری که حاضر باشد مبلغی که از نظر شما برای این جنس عادلانه است را پرداخت کند، میتواند بسیار دشواری باشد.
همچنین، تصور کنید که میخواهید با این عتیقه یک خودرو بخرید. پیدا کردن فروشندهای که دقیقاً خودروی موردعلاقه شما را برای فروش گذاشته باشد و بخواهد عتیقه شما را خریداری کند، تقریبا غیرممکن است. اینجا است که پول نقد به کمک شما میآید.
بهطورکلی، داراییهای ملموس (مشهود) در مقایسه با داراییهای دیجیتال نقدشوندگی پایینتری دارند، این امر به علت همان ماهیت ملموس آنها است. هزینههای اضافی دارند که انجام این معاملات را میتواند بسیار وقتگیر کند.
هر چند، در مبادله دیجیتال و رمزارزها، خریدوفروش داراییها نوعی بازی جابجا کردن اعداد در رایانههاست. ولی از آنجا که معامله کردن را بسیار آسان کرده است، به نقدشودگی این نوع داراییها کمک میکند.
با همه این تفاسیر، شاید بهتر باشد نقدشوندگی (liquidity) را یک طیف در نظر بگیریم. در یک سمت، پول نقد و ارزهای دیجیتال باثبات قرار دارند. در سوی دیگر، داراییهایی با نقدشوندگی بسیار پایین. از دیدگاه سنتی، دو نوع نقدشوندگی وجود دارد: نقدشوندگی حسابداری و بازاری.
نقدشوندگی (liquidity) حسابداری چیست؟
نقدشوندگی حسابداری اصطلاحی است که بیشتر در کسبوکارها و ترازنامههای آنها مورد استفاده قرار میگیرد. این مفهوم اشاره میکند که یک شرکت با چه آسانی یا سختی میتواند بدهیهای کوتاهمدت و جاری خود را با استفاده از داراییهای جاری و جریان نقدی پرداخت کند. بنابراین، نقدشوندگی حسابداری بهطور مستقیم با سلامت مالی یک شرکت ارتباط دارد.
نقدشوندگی (liquidity) بازاری چیست؟
نقدشوندگی بازار نشان میدهد یک بازار تا چه اندازه این فرصت را فراهم میکند که داراییها به قیمتی عادلانه خریدوفروش شوند. در این حالت، کمترین قیمتی که یک فروشنده حاضر به فروش یک جنس است (درخواست)، به بیشترین بهایی (پیشنهاد) که یک خریدار حاضر است برای آن بپردازد، نزدیک است. اختلاف بین این دو قیمت را شکاف قیمت یا اسپرد خریدوفروش (bid-ask spread) میگویند.
شکاف قیمت خریدوفروش
نمودار عمق بایننس/دلار آمریکا، با اسپرد قیمتی 0.2%.
همانطور که گفته شد، شکاف قیمت یا اسپرد خریدوفروش برابر است با تفاوت بین پایینترین درخواست خرید و بالاترین پیشنهاد فروش.
بنابراین، اسپرد قیمتی پایین برای بازارهایی است که نقدشوندگی بالایی دارند. این یعنی اختلاف قیمتها به سرعت توسط معاملهگران پر میشود. در مقابل، شکاف قیمت خریدوفروش بالا معمولاً به این معنی است که بازار، نقدشوندگی (liquidity) خوبی نداشته و تفاوت زیادی بین قیمتهای مدنظر فروشندگان و خریداران وجود دارد.
اسپرد قیمتی میتواند برای معاملهگران آربیتراژ هم مفید باشد. زیرا آنها تلاش میکنند از اختلاف قیمت خریدوفروش چندین و چند بار استفاده کنند. درحالیکه معاملهگران آربیتراژ سود میبرند، فعالیتهای آنها برای بازار هم مفید است. چگونه؟ از آنجاییکه آنها اسپرد قیمتی را کم میکنند، سایر معاملهگران هم، معاملات بهتری انجام میدهند.
معاملهگران آربیتراژ باید مطمئن شوند که بین جفتهای بازار مشابه، تفاوت قیمت زیادی وجود نداشته باشد. آیا تاکنون متوجه این نکته شدهاید که قیمت بیت کوین در بزرگترین و نقدشوندهترین صرافیها تقریباً یکسان است؟ این امر تا حد زیادی مدیون معاملهگران آربیتراژ است، معاملهگرانی که تفاوتهای کوچک قیمت بین صرافیهای مختلف را پیداکرده و از آنها سود میبرند.
چرا نقدشوندگی (liquidity) مهم است؟
بنابراین، از آنجا که همه رمزارزها جزئی از داراییهای دیجیتال هستند، باید نقدشوندگی بالایی داشته باشند؟ خیر.
اینجا نیز نقدشوندگی متفاوت است و به حجم معاملات و کارایی بازار بستگی دارد. حجم معاملات برخی بازارها کمتر از چند هزار دلار در روز است، درحالیکه برخی دیگر میلیاردها دلار حجم معاملاتی دارند. برای رمزارزهایی مانند بیتکوین و اتریوم نقدشوندگی یک مشکل محسوب نمیشود، اما تعداد زیادی از رمزارزها با کمبود آن مواجهاند.
این امر مخصوصا در رابطه با آلتکوینها اهمیت بیشتری دارد. اگر در بازاری فعالیت کنید که نقدشوندگی خوبی ندارد، شاید نتوانید در قیمت دلخواه خود از بازار خارج شوید. به همین دلیل است که معامله با داراییهایی که نقدشوندگی بالاتری دارند معمولاً ایده بهتری است.
اگر در بازاری با نقدشوندگی (liquidity) پایین سفارش بزرگی ارسال کنید چه اتفاقی میافتد؟ لغزش.
لغزش یا افت قیمت (slippage) عبارت است از اختلاف قیمت مدنظر شما با قیمتی که معامله انجام میشود. لغزش زیاد یعنی اینکه معامله در قیمتی انجامگرفته که با قیمت مدنظر شما تفاوت زیادی دارد. معمولاً به این دلیل است که در دفتر سفارش، سفارش کافی نزدیک به مبلغ موردنظر شما وجود ندارد. میتوان این مشکل را با استفاده از سفارش محدود حل کرد، اما این احتمال وجود دارد که سفارش شما انجام نشود.
نقدشوندگی میتواند بر اساس شرایط مختلف بازار هم بهشدت تغییر کند. بحران اقتصادی میتواند تأثیر شگرفی روی نقدشوندگی بازار داشته باشد. بازیکنان این بازار سعی میکنند بهسرعت بهمنظور پوشش وظایف مالی و بدهیهای کوتاهمدت خود، پول خود را از بازار خارج کنند.
سخن پایانی
نقدشوندگی (liquidity) از مفاهیم مهم در بررسی بازارهای مالی است. بهطورکلی، بهتر است در بازارهایی معامله کنید که نقدشوندگی بالاتری دارند زیرا در این صورت راحتتر میتوان به موقعیتهای معاملاتی وارد یا از آن خارج شد.
13 نکته که قبل از “ورود به بازار سهام” باید بدانید
آموزش و یادگیری مهمترین ابزار شماست که در مواقع خطر و در بحران های مالی به کمک شما می آید.
قبل از ورود به بازار سهام، گوشزد کردن نکات زیر حیاتی است.
1 – اصول اولیه سرمایه گذاری در بورس را بدانید
مهمترین اصلی که همواره مورد تاکید و توصیه مسئولان و فعالان کارکشته بازار است سرمایه گذاری با سرمایه مازاد است.
تشکیل سبد سهام به منظور کاهش ریسک سرمایه گذاری است.
گاهی یک شرکت یا صنعت دچار رکود یا کاهش تقاضا میشود، یا اینکه یک مرتبه اخباری منفی از یک صنعت به گوش میرسد که تاثیر خود را روی قیمت سهام میگذارد. در چنین شرایطی داشتن سهام از چندین صنعت، میتواند از کاهش شدید ارزش داراییهای شما جلوگیری کند.
2 – مانند یک حرفهای فکر و معامله کنید
برای خودتان فکر کنید. از دیگران کپی برداری نکنید.
تلاش دارایی های با نقد شوندگی پایین کنید تا مهارت های فکری و قدرت تحلیل خود را در زمینه های مختلف گسترش دهید و به مرور به تحلیلگر تجربی تبدیل شوید.
مطالب سایت بورسینس میتواند در این زمینه به شما کمک کند.
3 – روند بازار را تشخیص دهید
یکی از نکات مهمی که یک سرمایه گذار باید انجام دهد وضعیت کلی بازار صعودی یا نزولی است سپس تصمیماتش را بر اساس آن تعیین کند.
4 – یادبگیرید مسئولیت پذیر باشید
در بورس برای برانگیختن احساس ترحم دیگران پولی دریافت نخواهید کرد.
شما هم مسئول سود و هم مسئول زیانهای خود هستید، نه شخص دیگر.
5 – معامله را بعنوان بخشی از زندگی عادیتان بپذیرید
اگر قصد حرفهای شدن در این بازار دارید، باید به مانند یک فعالیت اصلی روی سرمایهگذاری در بورس زمان بگذارید.
معامله در بورس کار خارق العادهای نیست، سرمایه گذاری جزئی از زندگی عادی شماست.
6 – به اندازهای سرمایه وارد بورس کنید که توان از دست دادن آن را دارید
آیا تحمل از دست دادن همه سرمایه خود را دارید؟
ریسک سرمایه گذاری در بورس بسیار بیشتر از اوراق مشارکت و بانک است. اما بازده مورد نظر شما هم بیشتر خواهد بود.
7 – با مبالغ کم شروع کنید
همانطور که در راهنمای اولیه بورس نیز نوشتهایم، بهتر است با کم شروع کنید.
بورس همیشه فرصتهای زیادی برای سودآوری در اختیارتان قرار میدهد. برای شکار همه آنها عجله نکنید.
8 – به ارزش ذاتی سهم توجه کنید
خیلی از کسانی که سرمایه گذاریشان سریع به زیان تبدیل میشود به خاطر این است که نمیدانند ارزش واقعی یک سهم چقدر بوده و حاظرند به هر قیمتی آنرا بخرند.
9 – عقیده و اظهار نظر دیگران را به دقت بررسی کنید
نظرات دیگران در بهترین حالت فقط برای خود آنها مفید هستند.
عموماً سهامداران از موفقیتهای خود با شجاعت و اغراق صحبت میکنند.
اما سهامداران حرفه ایی حرکات بازندگان بازار را هم مرور میکنند.
10 – اخبار مهم را پیگیری کنید
اخبار پیرامون اوضاع سیاسی، اقتصادی، صنایع و شرکت ها را پیگیری کنید تا از تغییراتی که باعث بوجود آمدن تغییرات در صنایع خاص و شرکتهای مختلف میشود مطلع شوید.
11 – به تک معیار اکتفا نکنید
بسیاری از سرمایه گذاران تنها بر مبنای خاص (مثل نسبت P/E) خرید و فروش میکنند.
حتما جوانب دیگر سهم را نیز مد نظر داشته باشید.
برخی از معیارهای انتخاب سهام را در این مطلب بخوانید.
12 – قبل از هر سرمایه گذاری به نمودار آن دقت کنید
در برخی از موارد با بررسی نمودار قیمت یک سهم یا صنعت یا کل بازار (شاخص بورس، اطلاعات زیادی دستگیرتان میشود. به آنها توجه داشته باشید. برای مشاهده نمودار قیمت سهام این راهنما را بخوانید.
13 – به نقد شوندگی سهام دقت کنید
نقدشوندگی بالاتر، یعنی اینکه بتوانید سهام خود را به راحتی با قیمت مناسب بفروشید.
سهام نقد شونده در مواقع خروج از سهم یا بازار، شما را در برابر ریسکهای درون سهمی بیمه می کند.
برخی افراد در قیمت نامناسب سهام یک شرکت را خریداری میکنند و انتظار کسب سود در کوتاهمدت را نیز دارند.
سوال اینجاست چرا یک فرد، یک دارایی که در مدت کوتاهی رشد چشمگیری بسیار بالاتر از ارزش ذاتی داشته را خریداری می کند؟
دلیلی که به نظر می آید درست باشد این است که معاملهگر تصور میکند روند فعلی ادامه خواهد یافت، ولی اکثر اوقات اینگونه نیست.
توصیههای یک معاملهگر بورس به تازهکاران
1 – به طور کلی وقتی قیمت یک سهم بالاتر میرود، همچنان که در حال رشد است، عرضهها نیز بیشتر میشود (مخصوصا در محدوده های مقاومت)
2 – وقتی قیمت سهمی در حال کاهش شدید است، همینطور که قیمت کاهش مییابد تقاضا نیز کم کم بیشتر میشود (مخصوصا در محدوده حمایت)
3 – اگر یک سهم داشتید که چندین روز پشت سرهم با صف خرید و تقاضای بالا رشد کرده بود، مواظب حجم معاملات بالا باشید. وقتی عرضه از تقاضا بیشتر شد و قیمت آخرین معامله در حال منفی شدن بود فورا سهم را بفروشید.
4 – هیچوقت سهمی را که نزدیک مقاومت قرار دارد خریداری نکنید. وقتی مقاومت شکسته شد و قیمت در بالای سطح مقاومت تثبیت شد، یک استراتژی این است که وارد شوید و حدضرر را روی مقاومت شکسته شده که حالا تبدیل به حمایت شده قرار دهید.
5 – وقتی افت قیمت یک سهم شروع شده و به نظر میرسد ادامهدار است، منتظر نمانید که قیمت به روند صعودی برگردد، محدوده حمایت سهم را در نظر بگیرید و اگر زیر محدوده حمایت مهم (یا مثلا 10 درصد پایینتر از قیمت خرید) رسید، فورا و بدون معطلی سهم را بفروشید.
متاسفانه خیلی از افراد در چنین مواقعی به جای رفتار منطقی، به دنبال اخبار مثبت میگردند تا خودشان را دلگرم کنند. امیدواری شما برای برگشت روند صعودی به سهمی که در حال سقوط است هیچ تاثیری در روند سهم نخواهد گذاشت. پس واقع بین باشید.
6 – کم شدن سود شما نیز نوعی ضرر است. وقتی سهمی رشد کرد، حدضرر را بالاتر ببرید. مثلا اگر سهمی را با قیمت 550 تومان خریداری کرده اید و سهم به 650 تومان رسیده است، حال بهتر است حدضرر را که قبلا (بر فرض مثال) روی 500 تومان بوده به 600 تومان تغییر دهید.
7 – هیچکس نمیتواند کل سودهای بازار را بدست آورد. وقتی مشاهده کردید یک سهم همچنان در حال رشد است و بیش از 100 درصد رشد کرده، به هیچ وجه به فکر ورود نباشید و حسرت نخورید که ای کاش این سهم را داشتم.
حتی بررسی روزانه قیمت اینگونه سهمها گاهی اوقات کننده وسوسه کننده است.
دلیل اینکه گفته میشود وارد اینگونه سهمها نشوید این نیست که حتما این سهام محکوم به سقوط است.
هیچکس نمیداند قیمت سهام تا چند روز دیگر روی چه قیمتی خواهد بود، مسئله این است که با این رشد نجومی، ورود به سهمهایی که رشد زیاد داشتهاند ریسک بالایی دارد.
8 – سهمهایی که با شدت سقوط میکنند، معمولا پس از سقوط رشد شارپی را نیز خواهد داشت.
بنابراین همیشه زمانی که چند سهمی که در حال افت شدید زیر نظر بگیرید و موقعی که دیدید سهم از صف فروش در حال رسیدن به قیمتهای مثبت است تصمیم به خرید را با لحاظ کردن سایر شرایط بگیرید.
البته که همیشه جای شک و شبهه وجود دارد که این مثبت شدن پایان سقوط است یا نه.
برای موفقیت در بورس، مطالب بورسینس را دنبال کنید.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید:
برای سرمایهگذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
دیدگاه شما