معاملات حرام از دیدگاه اسلام

حکم شرعی فارکس: نگاهی جامع به فتوای مراجع تقلید درباره معاملات فارکس

معاملات حرام از دیدگاه اسلام

چکیده:
در مورد حکم خرید و فروش ماهواره ابتدائاً سه احتمال وجود دارد: 1-صحت و حلیت معامله 2-فقط بطلان معامله 3-بطلان و حرمت معامله. برای اینکه بدانیم کدامیک از این احتمالات صحیح است از شیوه ی استدلالی مقتضی و مانع استفاده می نماییم. در این شماره از مقاله بررسی می شود که آیا مقتضی صحت بیع ماهواره وجود دارد یا خیر.

کلیدواژه ها:
ماهواره، تهاجم فرهنگی، مکاسب محرمه، مدرنیته و فرهنگ غرب

مقدمه
در این مقاله به بررسی حکم خرید و فروش ماهواره می پردازیم. روش ما در این بررسی، استفاده از شیوه ی «مقتضی» و «مانع» است. یعنی ابتدا جستجو می کنیم که آیا مقتضی صحت چنین بیعی وجود دارد یا خیر. اگر وجود نداشت که بیع آن «باطل» می باشد اما اگر مقتضی صحت وجود داشته باشد نوبت به بررسی مانع می رسد. در این مرحله اگر مانعی برای صحت بیع ماهواره باشد بیع آن باطل وگرنه صحیح خواهد بود. البته در بعضی از موارد، مسئله از بطلان گذشته و به «حرمت» نیز می رسد.

سه احتمال برای حکم خرید و فروش ماهواره
ابتدائاً سه احتمال برای حکم خرید و فروش ماهواره متصور است : الف)صحت و حلیت ب)بطلان ج) بطلان و حرمت. نیاز به بیان نیست که تفاوت بطلان و حرمت در این است که اگر معامله ای فقط باطل بوده و حرام نباشد، معامله کننده ها بخاطر معامله گناهی را مرتکب نمی شوند بلکه فقط تصرف آنها در آنچه در معامله بدست می آورند حرام بوده و غصبی محسوب می شود چراکه مجوز شرعی برای این تصرف نداشته اند. اما اگر معامله ای علاوه بر بطلان حرام نیز باشد، خود همین خرید و فروش و معامله نیز دارای عقاب خواهد بود. گفتنی است در صورت اول (یعنی جایی که فقط بطلان باشد) اگر طرفین مصالحه کنند و به یکدیگر حق اجازه ی تصرف دهند، دیگر مسئله حرمت تصرف هم برطرف می شود و وجهی برای گناه و عقاب باقی نمی ماند. به هر حال لازم است که ما ابتدائاً بحث خرید و فروش ماهواره را از حیث «مقتضی» بررسی نماییم و سپس به فحص از موانع نیز بپردازیم و همانطور که ذکر شد حتی اگر در مرحله ی اول ثابت شود که مقتضی صحت وجود ندارد و معامله «باطل» است، بحث از موانع باز مفید خواهد بود زیرا ممکن است علاوه بر «بطلان»، «حرمت» نیز ثابت شود.
خوب است قبل از اغاز سخن پیرامون «مقتضی»، استفتائی از رهبر معظم انقلاب حضرت ایت الله خامنه ای (مد ظله العالی) را که پاسخ آن به همین شیوه ی «مقتضی و مانع» داده شده است را بیان نماییم:
سؤال:
آیا خرید و نگهدارى و استفاده از دستگاه گیرنده برنامه‏هاى تلویزیونى از ماهواره جایز است؟ و اگر دستگاه گیرنده مجانى به دست انسان برسد چه حکمى دارد؟
جواب: «دستگاه آنتن ماهواره‏اى از این جهت که صرفاً وسیله‏اى براى دریافت برنامه‏هاى تلویزیونى است که هم برنامه‏هاى حلال دارد و هم برنامه‏هاى حرام، حکم آلات مشترک را دارد. لذا خرید و فروش و نگهدارى آن براى استفاده در امور حرام، حرام است و براى استفاده‏هاى حلال جایز است. ولى چون این وسیله براى کسى که آن را در اختیار دارد زمینه دریافت برنامه‏هاى حرام را کاملاً فراهم مى‏کند و گاهى نگهدارى آن مفاسد دیگرى را نیز در بر دارد، خرید و نگهدارى آن جایز نیست مگر براى کسى که به خودش مطمئن است که استفاده حرام از آن نمى‏کند و بر تهیه و نگهدارى آن در خانه‏اش مفسده‏اى هم مترتّب نمى‏شود. لکن اگر قانونى در این مورد وجود داشته باشد باید مراعات گردد.» (رساله ی اجوبه الإستفتائات-سؤال 1213)
می بینیم که در پاسخ این استفتاء ابتدائاً فرموده اند از آنجا که ماهواره قابلیت استفاده های حلال را هم دارد پس فی نفسه دارای «مقتضی» صحت بیع می باشد. سپس از «موانع» سخن گفته اند و با ذکر موانعی از قبیل ایجاد مفسده یا خلاف قانون بودن، حکم به حرمت خرید و فروش آن نموده اند.
دراین مقاله فقهی از همین روش برای بررسی حکم خرید و فروش ماهواره (چه گیرنده (receiver) و چه دیش ماهواره) استفاده می نماییم و در این شماره از مقاله به بررسی مقتضی و در شماره یا شماره های بعدی به بررسی موانع می پردازیم.

بررسی ادله ی مربوط به اثبات مقتضی صحت
قال الله تعالی : «احلّ الله البیع» (بقره/275) و « یا أیها الذین آمنوا لا تأکلوا أموالکم بینکم بالباطل إلا أن تکون تجاره عن تراض منکم» (نساء/29)
روی عن الصادق علیه السلام فی تحف العقول : «كل شی‏ء یكون لهم فیه الصلاح من جهه معاملات حرام از دیدگاه اسلام من الجهات فهذا كله حلال بیعه وشراؤه وإمساكه و استعماله وهبته وعاریته»‏ (وسائل ج17 ص83 ) یعنی «هرچیزی که وجه صلاح و منفعتی برای مردم داشته باشد، خرید و فروش و نگه داشتن و استفاده از آن و هبه دادن و عاریه دادن آن حلال است»
در دو آیه ی شریفه فوق اصل بیع و معامله ی با رضایت طرفینی از جانب شارع مقدس امضا شده است. به این ترتیب این آیات شریفه می توانند اثبات کننده ی مقتضی صحت هر بیعی باشند. یعنی برای اثبات اصل شرعیت و حلیت هر معامله ای کافی است بر آن عنوان «بیع» یا «تجارت توأم با رضایت طرفینی» صدق کند تا اجمالاً مقتضی صحت را داشته باشد.
اما در روایتی که از امام صادق علیه السلام نقل شده است قدری مسئله وسیع تر می شود و ملاک داشتن مقتضی صحت، «دارا بودن منفعت و مصلحت» معرفی می گردد. به این ترتیب این روایت شریف مقیِّد و مبیِّن آیات مذکور محسوب شده و دایره ی اقتضای صحت و حلیت را محدودتر می نماید و علاوه بر رضایت طرفینی و صدق عنوان بیع یا تجارت، دارای منفعت بودنِ عوضین را هم برای داشتن اقتضای صحت معامله شرط می کند. پس تا وقتی که چیزی منفعتی نداشته باشد قابلیت بیع را ندارد و چنین بیعی را شارع مقدس امضا نفرموده است ولو که هیچ مفسده ای هم بر آن مترتب نشود.
اکنون برای تطبیق این روایت شریف بر موضوع خرید و فروش ماهواره لازم است پیرامون دو مورد تأمل نماییم:
الف) منظور از مصحلت و منفعتی که در کلام امام علیه السلام آمده چه میزان منفعت و چه نوع منفعتی است؟
آیا اگر منفعت چیزی بسیار اندک باشد و مفسده ی آن بسیار زیاد باشد مصداق کلام فوق است و مقتضی صحت بیع را دارد؟ مثلاً اگر کسی بخواهد ازآلات موسیقی و قمار که از جنس چوب می باشند به عنوان هیزم استفاده کند آیا چنین بیعی میتواند صحیح باشد؟ به بیان دیگر: آیا برای اطلاق «دارای منفعت بودن» یک چیز، منفعت نوعی و شأنی ملاک است و یا منفعت شخصی؟
ب) آیا ماهواره دارای منفعت قابل اعتنای عقلائی می باشد یا خیر؟
در پاسخ به قسمت «الف» که به منزله ی کبرای قیاس برای قسمت «ب» می باشد، شیخ انصاری (ره) ابتدا می فرمایند : «لا مانع من التزام جواز بیع کلّ ما له نفعٌ ما» (مکاسب ج1 ص158) یعنی مانعی برای اینکه قائل بوجود مقتضی صحت بیع هرچیزی که نفع مختصری داشته باشد وجود ندارد. منظور ایشان این است که اگر ما باشیم و ادله ی عقلی و شرعی، حکم به جواز هرچیزی که نفع مختصری داشته باشد صحیح به نظر می رسد. اما چند سطر بعد ایشان می فرمایند که اینجا اجماعی داریم که مانع حکم قبل می شود. اجماعی که اگر تأمل کنیم می بینیم که ظاهر بعضی اخبار نیز همین معنا را می رساند، اجماع بر منفعت حساب نشدن منافع نادره : «فالعمده فی المسئله الاجماع علی عدم الاعتناء بالمنافع النادره و هو الظاهر من التأمل فی الأخبار ایضاً» (همان منبع) پس نهایتاً نظر شیخ اعظم این می شود که منفعتی می تواند مورد اراده ی طرفین معامله باشد و مقتضی صحت بیع گردد که منفعتی قابل توجه برای عقلا باشد، نه منفعتی نادر و خاص ولو مورد تأیید عقلا و حلال. روایت دیگری هم در این مورد هست (موضوع منفعت مطلقه را محدود می کند)که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند : «لَعَنَ‏ اللَّهُ‏ الْیَهُودَ حُرِّمَتْ عَلَیْهِمُ الشُّحُومُ فَبَاعُوهَا وَ أَكَلُوا أَثْمَانَهَا» (عوالی اللئالی ج1 ص181) شیخ انصاری (ره) در مورد این روایت می فرمایند که علیرغم اینکه پیه(دنبه) منافعی غیر از خوردن هم دارد و با اینکه آنچه که بر یهودیان حرام شده بود خوردن آن بوده است، در این روایت یهودیان به طور مطلق به خاطر خرید و فروش پیه لعنت شده اند درحالیکه ممکن است آنها یا بعضی از آنها پیه را برای مصرفی غیر از خوردن( مثل سوزاندن برای تولید نور وگرما)خرید و فروش کرده باشند. این نشان می دهد که «[حرم] ما یحرم منفعته الغالبه مع اشتماله علی منفعه نادره محللّه» (مکاسب ج1 ص159) یعنی آن چیزی که منفعت غالبی آن حرام است، اگرچه منفعت نادر حلالی هم داشته باشد، حتی به خاطر آن منفعت حلال هم قابل خرید و فروش نیست و منفعت نادر در نظر شارع کالمعدوم می باشد لذا دیگر مقتضی ای برای صحت بیع وجود ندارد.
نتیجه ی این بحث این می شود که درست است که آلات قمار این کاربرد حلال را دارند که می شود از آنها به عنوان هیزم و ماده ی سوختنی استفاده کرد ولیکن چنین منفعت نادری (اگرچه حلال و عقلائی هم هست) مجوز بیع وشراء نمی باشد و روایت تحف العقول هم آن را شامل نمی شود، چنانچه شیخ (ره) در مورد شراب به این مطلب تصریح فرموده اند. (مکاسب ج1 ص159)
بعد از حل شدن بحث کبرای قیاس نوبت به بررسی بحث صغروی قیاس است. یعنی باید ببینیم که آیا ماهواره دارای منفعت حلال عقلائی می باشد یا خیر.
شکی نیست که ماهواره داری منافع حلالی هم هست. برنامه های علمی، سرگرمی های حلال تلویزیونی، اخبار هواشناسی و . لذا ما در این مورد بحثی نداریم، سخن ما در این است که آیا این منافع حلال در قیاس با منفعت اصلی ماهواره و برنامه های غالبی آن، منفعتی نادر محسوب می شود یا خیر. اگر این منافع نادر باشد، مقتضی صحت بیع را ندارد ولی اگر منافع معتدٌبه و قابل اعتنایی باشد، از لحاظ مقتضی مشکلی وجود ندارد و نوبت به بحث موانع می رسد.
این بحث مسلمّاً بحثی موضوعی است. تشخیص موضوع هم به عهده ی مکلف می باشد لیکن سیره ی فقهای عظام همواره بر این بوده است که در بسیاری از موارد موضوع شناسی نیزبحث می کرده اند پس خوب است ما هم به تبع ایشان قدری در این مورد صحبت نماییم. اتفاقاً مصداق شناسی در عصر کنونی بسیار بسیار لازم می باشد چرا که فقیه است که حکم و موضوع کلی را به خوبی و با همه ی ابعاد و جزئیاتش می شناسد لذا در بسیاری موارد تنها اوست که می تواند به درستی تشخیص دهد فلان شیء خارجی یا فلان فعل خارجی مصداق این موضوع کلی هست یا خیر. بنابراین لازم است از طرف فقهای عظام گروهی مأمور دیدن برنامه های مختلف ماهواره شوند و مجموعاً تشخیص دهند که آیا ماهواره دارای منفعت حلال قابل اعتنائی هست یا خیر.
بنده تا آنجایی که خودم جسته و گریخته برنامه های ماهواره ای را دیده ام و تا آنجایی که با کسانی که ماهواره دارند تعامل داشته ام ویک استقرائی دراین مورد داشته ام به این نتیجه رسیده ام که ماهواره منفعت حلال قابل اعتنا ندارد. شاید این حرف برای شما قابل پذیرش نباشد و بفرمائید که این همه شبکه های مفید هست که می توان از آنها استفاده نمود مثل شبکه های استانی یا جام جم. همچنین شاید بفرمائید که در بسیاری از همان شبکه های غیرمجاز هم برنامه های مجاز و خوبی وجود دارد. بنده عرض می کنم که حرف شما صحیح است لیکن «نادر» بودن یک منفعت امری است که در «مقایسه» با منافع غالبی بدست می آید و نه در نگاه صرف به این منفعت. یعنی باید ببینیم که آیا در عرف مردم منافع اینچنینی برای ماهواره منفعت نادر حساب می شود یا قابل اعتناء؟ آیا در عرف مردم کسی به این خاطر ماهواره می خرد یا خیر؟ به نظر می رسد که خیر، ماهواره کالائی است که عرفاً برای دیدن فیلم ها و سریال های مبتذل ،دیدن «شو»ها و رقصها و یا گوش دادن به اخبار رسانه های دروغ پردازی چون بی بی سی خریداری می شود و نه دیدن برنامه های شبکه های استانی و مستندهای علمی!وباوجود وتکثیر شبکه های داخل کشور دسترسی به جام جم ،مستندو. بسیاراسان است وقطعا نیازی به ماهواره نیست .
در کلام امام خمینی (ره) نیز (علیرغم اینکه در زمان ایشان بحث ماهواره هنوز مطرح نشده بود) نکته ای قابل توجه پیرامون خرید و فروش چیزی که منفعت غالبی آن منافع حرام است به چشم می خورد:
«رادیو و تلویزیون داراى منافع حلال عقلایى و منافع حرام است‏ از نظر اسلام، و جایز است انتفاع بردن از آنها به نحو حلال، از قبیل اخبار و مواعظ از رادیو و نشان دادن چیزهاى حلال براى تعلیم و تربیت صحیح، یا نشان دادن كالاها و عجایب خلقت از بر و بحر از تلویزیون و اما چیزهاى حرام از قبیل پخش غنا و موسیقى مطرب و اشاعه منكرات از قبیل پخش قوانین خلاف اسلام و مدح خائن و ظالم، و ترویج باطل، و ارائه چیزهایى كه اخلاق جامعه را فاسد و عقاید آنها را متزلزل مى‏كند، حرام و معصیت است.در جایى كه استعمال این آلات در وجه حرام شایع و رایج است بطورى كه استعمال حلال آن تقریباً غیر مقصود باشد اجازه نمى‏دهم فروش و خرید آنها را مگر براى اشخاصى كه هیچ استعمال غیر مشروع با آنها نكنند و نگذارند دیگرى هم استعمال غیر مشروع كند.» (رساله توضیح المسائل مسئله 2889 و 2890)
به هر حال همانطور که عرض شد این بحث،بحثی مصداق شناسی است و جای ان قلت و قلت در آن بسیار است. رهبر معظم انقلاب در استفتائی که در ابتدای بحث آمد ماهواره را از آلات مشترکه دانسته اند یعنی ایشان قائل به وجود منفعت حلال قابل اعتنا برای آن هستند ولی به نظر می رسد شاید منافع حلال ماهواره منفعت نادره محسوب شود. خلاصه جای بحث و بررسی بیشتر ودقیقتروجود دارد. به همین خاطر هم هست که شیخ انصاری (ره) می فرمایند : «الاشکال فی تعیین المنفعه النادره و تمییزها عن غیرها، فالواجب الرجوع فی مقام الشک الی ادله التجاره و نحوها» (مکاسب ج1 ص160) یعنی مشکل اساسی در این است که منفعت نادر را چگونه از منفعت قابل اعتنا تمییز دهیم؟ که راهکار درست در این مورد این است که به استناد به عمومیت عموماتی عموماتی مثل «الّا ان تکون تجاره عن تراضٍ» حکم به صحت بیع مورد مشکوک نماییم. بنابراین اگر کسی برایش محرز شود که ماهواره منفعت حلال قابل توجهی ندارد که قطعاً بیع آن باطل می باشد ولی اگر قطع به وجود منافع حلال قابل توجه داشته باشیم و یا شک داشته باشیم که چنین منفعتی وجود دارد یا خیر، مقتضی حکم به صحت وجود داشته و نوبت به بحث از موانع می رسد.

نتیجه
در این مقاله به این نتیجه رسیدیم که برای اینکه خرید و فروش چیزی بخواهد صحیح باشد باید منفعت حلال قابل اعتنائی برای آن وجود داشته باشد. که در مورد ماهواره اگر همچون نویسنده قائل باشیم منفعت قابل اعتنای عاقل پسندی برای آن وجود ندارد، حکم به بطلان خرید و فروش آن می کنیم ؛ اما اگر همچون رهبر معظم انقلاب قائل به وجود چنین منفعتی باشیم مقتضی صحت خرید و فروش آن وجود دارد و لذا باید به بررسی موانع صحت بپردازیم تا حکم نهایی مشخص گردد.
ادامه دارد .

منابع
1. المکاسب ج1و2 / شیخ مرتضی انصاری (ره) (مرتضی بن محمّد امین انصاری) / مجمع الفکر الاسلامی / چاپ دوازدهم 1429 ه.ق
2. رساله اجوبه الإستفتائات/ رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای/ پیام عدالت/ چاپ دوم 1389
3. رساله توضیح المسائل حضرت آیه الله العظمى امام خمینى قدس سره/ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (س)
4. وسائل الشیعه/ شیخ حر عاملى/ مؤسسه آل البیت علیهم‏السلام قم، 1409 هجرى قمری
5. دعوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه/ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین‏/دار سید الشهداء للنشر/1405 ق‏ چاپ اول

هر سودی در اسلام ربا و حرام نیست

حجت الاسلام احمد نقی ئی در کارگاه آشنایی با بانکداری اسلامی مبحث ربا که پیش از ظهر یکشنبه با حضور کارشناسان مذهبی و فرهنگی استان سمنان در محل اداره کل تبلیغات اسلامی استان در شاهرود برگزار شد با یادآوری این مطلب که نیمی از احکام اسلامی مختص به معاملات است، افزود: قرض به شرط هر نوع زیاده به نفع قرض دهنده رباست .

وی با بیان این مطلب که با اختراع پول لوازم آن هم کم کم شکل گرفت، خاطرنشان کرد: اولین بانکداری ها که به صورت سنتی اداره می شدند معابد بودند و تقریبا ۴۰۰ سال پیش بود که بانکداری به شکل امروزی کلید خورد .

نقش واسطه گری بانک بین کارآفرین و سرمایه گذار

به گفته این مدرس بانکداری اسلامی، بانک نهاد واسطه ای است که پول کسانی که پولدارند و قدرت کار اقتصادی ندارند به کسانی که کار اقتصادی انجام می دهند ولی پول ندارند می دهد تا هر دو طرف از رشد سرمایه بهره ببرند .

نقی ئی با اشاره به اینکه از ۲۰۰ سال پیش زمان امپراطوری عثمانی بانکداری وارد کشورهای اسلامی شد، خاطرنشان کرد: علما در مواجهه با این پدیده نوین سه برخورد متفاوت داشتند، یک گروه به دلیل جریان ربا خواری فتوا به تحریم بانک دادند، گروه دوم که فواید بانکداری را می دیدند اقدام به توجیه ربای بانکی کردند و گروه سوم با نفی نظر دو گروه قبل اعلام کردند ابتدا دامنه ربا را مشخص کرده سپس از بانکداری بدون ربا بهره ببریم .

وی با بیان این مطلب که گروه دوم ربا را در صورتی ظلم می دانند که در قرض های مصرفی باشد نه در قرض های تولیدی تصریح کرد: یک توجیه نیز از آیت الله معرفت ذکر شده با این بیان که ربا بین چهار گروه زن و شوهر، پدر و فرزندان، سید و عبد، مسلمان و کافرحربی به شرط اینکه زیاده را مسلمان بگیرد، استثنا شده همانطور که ربا بین پدر و فرزندان وجود ندارد در جامعه اسلامی هم دولت مانند پدر و ملت مانند فرزندان هستند پس کار بانک‌ها ربا نیست .

هر سودی در اسلام ربا و حرام نیست.

به گفته کارشناس بانکداری اسلامی نظر مشهور مراجع مبتنی بر شناخت دامنه ربا و پرهیز از آن در امور بانکی است و به جای آن استفاده از عقود اسلامی مختلفی که در دین وارد شده و هیچ مشکل شرعی ندارد توصیه شده است .

نقی ئی، مخترع بانکداری بدون ربا را شهید صدر معرفی و عنوان کرد: کتاب البنک بدون الربویه نوشته این شهید گرانقدر است که طرح پیشنهادی او به صورت اولیه و اجمالی در آن مطرح می شود و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به مرور تکمیلی و به صورت جامع تدوین شده است .

وی ربا در لغت را تعیین زیاده و در اصطلاح با سه نوع ربای معاملی، قرضی و تمدید مهلت بدهی معرفی کرد و ابراز داشت: هر سودی در اسلام نزول و ربا نیست و اسلام به هیچ عنوان با سود آوری مخالفتی ندارد آنچه حرام است قرض به شرط هر نوع زیاده به نفع قرض دهنده است .

معاوضه ها باید طی دو معامله جدا انجام شود تا ربا برداشته شود

مدرس بانکداری اسلامی معاوضه های بقالی ها در برنج، شکر، قند و طلا را بدون اینکه دو معامله جدا باشد و به صورت معاوضه انجام شود ربا دانست و اظهار داشت: در همه معاملات سود حلال است مگر در قرض که برای آن شرط تعیین شود که مقدار معینی پول با زیاده آن عودت داده شود .

نقی ئی با اشاره به اینکه هشت آیه در قرآن کریم ربا را تحریم کرده و خداوند صراحتا اعلام داشته کسی که ربا می خورد مثل کسی است که شیطان را مس کرده باشد، یادآور شد: اگر نیت قرض دادن باشد و شرط سود کنی رباست ولی اگر بانک را وکیل کردی که با پول کار کند و سود را با کسر دستمزد برگرداند دیگر ربا نخواهد بود .

وی با اشاره به اینکه مهمترین کار بانک‌ها واسطه گری اقتصادی است و نباید به سمت بنگاه داری اقتصادی کشیده شوند، بیان داشت: دو دسته عقود مبادله ای و مشارکتی تفاوت های اساسی با هم دارند که آن ها را از هم متمایز می کند .

۸۰ درصد قراردادهای بانکی عقود مبادله ای هستند.

مدرس بانکداری اسلامی، عقد مبادله ای را دارای سود قطعی دانست که بعد از انعقاد قرار داد رابطه مشتری و مالک قطع شده و هیچ یک در سود و زیان دیگری سهیم نیستند و توضیح داد: ۸۰ درصد قراردادهای بانکی عقود مبادله ای هستند .

نقی ئی در خاتمه با یادآوری این مطلب که در عقود مشارکتی سود انتظاری است مانند مضاربه، مشارکت، مزارعه، مساقات و . عنوان کرد: مرابحه یا فروش اقساطی نیز ۷۰ درصد در کشورهای اسلامی و ۷۵ درصد در ایران رواج دارد و سود آن قطعی است .

2 . غِشّ و تقلّب در معاملات، 3 . غِشّ و تقلّب از دیدگاه احادیث

یکی از کسب‌های حرام، غشّ (تقلّب) در معامله است؛ یعنی انسان عیب جنسی را که می‌خواهد بفروشد، پنهان ساخته و به صورت یک جنس خوب به مشتری عرضه کند. یا عیب پولی را که می‌خواهد به طرف بدهد، مخفی کند و در قالب یک چیز درست و صحیح ارائه دهد. این، از مصادیق کسب حرام محسوب می‌گردد. اسلام، غشّ و تقلّب در معامله را حرام دانسته و به شدت از آن نهی کرده است.

3 . غِشّ و تقلّب از دیدگاه احادیث

هر کسی با مسلمانی در معامله تقلّب کند، از ما نیست (این تعبیر، حتی از گناه بالاتر است. از ما نیست، یعنی در قیامت نیز با مسلمان‌ها محشور نمی‌شود) و با یهودی‌ها معاملات حرام از دیدگاه اسلام محشور می‌گردد.[50]

2. امام موسی بن جعفر علیه‌السلام به نقل از پدرانش فرمود:

کسی که با مسلمانی تقلّب کند یا در معامله او را فریب دهد یا مکر و حیله کند، ملعون و از درگاه خدا و رحمت او دور است.[51]

3. امام صادق علیه‌السلام فرمود:

پیغمبر نهی کرده که مردم آب داخل شیر بریزند و آن را بفروشند.[52]

4. امام باقر علیه‌السلام فرمود:

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در بازار مدینه عبور می‌کردند؛ طعامی را دید که برای فروش گذاشته بودند. به نظرش غذای خوبی بود. پس به فروشنده فرمود: غذای تو ظاهرا غذای خوبی است؛ قیمتش چقدر است؟ خداوند متعال وحی کرد: یا رسول‌اللّه فریب ظاهر جنس را نخور و دستت را داخل آن کن و ببین درونش چیست. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله دست کرد زیرش و مقداری از غذاهای بد را از زیر درآورد و به فروشنده فرمود: می‌بینم که تصمیم گرفته‌ای در برابر مسلمان‌ها خیانت و تقلّب بکنی.[53]

5 . هشام بن حَکَم می‌گوید: من خرمای سابری[54] را در تاریکی می‌فروختم که حضرت موسی بن جعفر علیه‌السلام به من برخورد کرد و فرمود: خرید و فروش در تاریکی، تقلّب و غشّ است، و غشّ جایز نیست و حرام است.[55]

از احادیثی چنین، استفاده می‌شود که مسلمان باید در خرید و فروش تقلب نکند یعنی جنس را همان‌گونه که هست عرضه بدارد تا مردم بدانند چه چیزی می‌خرند. ولی اگر فروشنده‌ای عیبِ جنس را پنهان و آن را به صورت جنس خوب و مرغوب عرضه کرد، حرام و گناه بزرگی است، به حدّی که هر کسی این کار را بکند ملعون است. و به تعبیر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: او اصلاً مسلمان نیست، زیرا مسلمانی با تقلّب نمی‌سازد.

در رساله‌های عملیه نیز همه علما به حرمت این معامله فتوا داده‌اند. امام راحل در تحریر الوسیله آن را حرام دانسته‌اند. به هر حال تردیدی در حرمتش نیست. فقها هم در کتاب‌های خود گفته‌اند که غشّ یعنی انسان عیب جنس خود را بپوشاند و به صورت جنس خوب عرضه بدارد، که مصداق‌هایش را خودتان می‌توانید پیدا کنید. یکی از مصادیق هم در روایتی که بیان شد، آب داخل کردن در شیر بود. یا مثلاً اگر در روغن حیوانی مقداری روغن نباتی، یا دنبه آب کرده بریزد و بعد به نام روغن حیوانی بفروشد، یا سیب‌زمینی را داخلِ روغن کند و به اسم روغن بفروشد، یا فرش پاره شده را کاملاً رفو کند و به مشتری ارائه دهد و عیبش را نگوید، یا جنسِ معیوب را طوری درست کند که خریدار خیال کند بی‌عیب است و. این‌ها هم از غلّ و غشّ و تقلّب و حرام است. یا عیب پارچه معیوب را در کارخانه یا مغازه‌اش برطرف و رفو کند و در قالب پارچه سالم عرضه می‌دارد، یا در جعبه‌های پرتقال و سیب و خرما جنس بد را زیر خوب می‌چینند که وقتی انسان در نگاه نخست، ظاهر آن‌ها را زیبا و خوب می‌بیند، اما وقتی زیرشان را بررسی می‌کند، می‌فهمد معیوب است.

چرا باید در کشور و بازار اسلامی و میدان‌های بارِ مسلمانان این چیزها باشد؟ اگر پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و امام زمان علیه‌السلام میدان‌های میوه را ببیند، به ما چه می‌فرمایند کشاورز یا واسطه یا فروشنده، هر کس این کار را می‌کند، خلاف است. چه اشکال دارد جنس را دو قسمت بکنیم: درشت و ریز را در جعبه‌های جدا قرار دهیم و قیمت‌هایش فرق داشته باشد؟ کشاورز و بازاری و همه باید در کارمان تجدید نظر کنیم. اگر فردی غیرمسلمان از بازار ما یک جعبه پرتقال یا خرمای معیوب بخرد، به ما چه می‌گوید و در مورد اسلام چگونه فکر می‌کند؟ آیا فکر نمی‌کنید این خیانت به اسلام و قرآن است! اگر در اجناس صادراتی نیز تقلّب کنیم، اعتماد و اعتبار کشورهای خارجی از مسلمان‌ها و اسلام سلب می‌شود! برادران و خواهران! وضع ما با گذشته تفاوت کرده است؛ اگر در سابق فقط مسلمان بودیم، اکنون کشور و نظام ما هم اسلامی است و باید طبق قوانین اسلام عمل کنیم، چون کارهای‌مان امروزه به حساب اسلام و قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السلام گذاشته می‌شود.

[50] . وسائل الشيعه، ج 17، ص 283، ح 22529: عن النبى صلى‏‌الله‏‌عليه‌‏و‏آله: قال: مَن غشّ مُسلما فى بيع اَوْ شراءٍ فَلَيْس منّا، و يحشر مع اليهود. .
[51] . مستدرك الوسائل، ج 13، ص 202، ح 15105: عن موسى بن جعفر عليه ‏السلام عن آبائه قال: ملعونٌ من غشّ مسلما أو غرّه أو ما كره.
[52] . وسائل الشيعه، ج 17، ص 280، ح 22522: عن أبى عبداللّه عليه ‏السلام قال: نهى النّبى أن يشابَ اللَبنُ بالماء للبيع.
[53] . وسائل الشيعه، ج 17، ص 282، ح 22526: عن أبى جعفر عليه‏السلام قال: مَرّ النَّبى صلى‏‌الله‏‌عليه‌‏و‏آله فى سوق المدينة بطعام، فقال لصاحبه: ما أرى طعامك إلاّ طيّبا، و سأله عن سعره. فأوحى اللّه عزّوجلّ إليه أن يدسّ يده فى الطعام ففعل فأخرج طعاما رديئا، فقال لصاحبه: ما أراك إلاّ و قد جمعت خيانة و غشّا للمسلمين.
[54] . سابرى نوعى خرماى خوب و مرغوب.
[55] . تهذيب الاحكام، ج 7، ص 13، ح 54 : يا هشام إنّ البيع فى الظلال غشٌّ و الغشّ لا يحلّ.

کاربر گرامی شما میتوانید متن کتب مذکور را شخصا در سایت مطالعه فرمائید ولی برای تهیه متون و نسخه برداری کامل به ناشر همان کتاب مراجعه فرمائید.
رهنمود به علاقمندان کتب ایت الله امینی. کتابهای مذکور بوسیله دو ناشر مهم چاپ و انتشار می یابد:
1. موسسه بوستان کتاب تلفن 37742155(025)
2. انتشارات شفق قم تلفن 37744836(025)
علاقمندان میتوانند با تماس با ناشر مذکور، کتب مورد علاقه خود را دریافت نمایند.

حکم شرعی فارکس: نگاهی جامع به فتوای مراجع تقلید درباره معاملات فارکس

برای گفتن از حکم شرعی فارکس و نظر مراجع مختلف درباره این بازار بهتر است ابتدا با خود بازار فارکس آشنا شویم و شرایط معامله آن را بهتر درک کنیم. در این صورت می توانیم این شرایط را با نظر اسلام مقایسه کنیم و به نتیجه مشخصی برسیم و در نهایت نگاه مراجع مختلف را در این باره خواهیم دید.

حکم شرعی فارکس: نگاهی جامع به فتوای مراجع تقلید درباره معاملات فارکس

حکم شرعی فارکس

برای گفتن از حکم شرعی فارکس و نظر مراجع مختلف درباره این بازار بهتر است ابتدا با خود بازار فارکس آشنا شویم و شرایط معامله آن را بهتر درک کنیم. در این صورت می توانیم این شرایط را با نظر اسلام مقایسه کنیم و به نتیجه مشخصی برسیم و در نهایت نگاه مراجع مختلف را در این باره خواهیم دید.

بازار فارکس را می توان بزرگ ترین بازار مالی دنیا دانست که تمام مردم دنیا حق حضور در آن را دارند و هیچ محدودیت و قانون محدود کننده خاصی بر آن اعمال نمی شود. این بازار به شکل پایه ای بر اساس خرید و فروش ارز ساخته شده است و نسبت ارزها به یکدیگر این بازار را شکل داده است.

به طور مثال به ازای یک دلار شما می توانید دو یورو داشته باشید و به ازای دو یورو شما می توانید چهار ین به دست بیاورید. این معادلات جذاب و تغییر نسبت ها باعث شده است بازار فارکس تبدیل معاملات حرام از دیدگاه اسلام به بازاری پویا باشد که در آن هم سودهای بسیاری وجود دارد و هم ضررهای غیرقابل تصور می توان از آن داشت. اما به جز ارز، تمام سهام های معتبر دنیا مانند سهام های بازار آمریکا در این بازار قابل خرید و فروش است و شما می توانید به جز این ها، طلا و نفت و . را نیز خرید و فروش کنید.

بازار فارکس را بازار نوین سرمایه داری و بازار بورس را بازار کلاسیک سرمایه داری می نامند. بنابراین عملا بازار فارکس بازاری برای خرید و فروش است که بر اساس ارز پایه گذاری شده است. شما تصور کنید که در میدان فردوسی تهران عده ای به خرید و فروش ارز و دلار مشغول هستند. از آن جایی که نسبت ارز دلار به نسبت ریال بسیار بیشتر است و این نسبت روز به روز بیشتر می شود، از این رو در ایران، دلار تبدیل به یک بازار سرمایه گذاری سنتی شده است.

همین موضوع به شکل گسترده تر آن در بازار فارکس وجود دارد. البته باید در نظر داشت که در بازار فارکس این نسبت ها به شکل قانون مدارتر و همچنین منطقی تری وجود دارد و نمی توان در آن انتظار سودهای سرمایه گذاری دلار در ایران را داشت. اما سوال اصلی اینجاست که بازار فارکس با این شرایط آیا با موازین اسلامی همخوانی دارد یا نه؟ (1)

شرایط خرید و معاملات حرام از دیدگاه اسلام معاملات حرام از دیدگاه اسلام فروش در اسلام

حال نوبت این است که شرایط خرید و فروش را در احکام اسلامی جست و جو کنیم تا بتوانیم حکم شرعی فارکس را بر اساس این شرایط مورد سنجش قرار دهیم.

مهمترین موردی که در خرید و فروش از سمت اسلام مورد اهمیت قرار دارد این است که در این معامله، عدالت از دو طرف رعایت شده باشد. یعنی جنس یا خدمتی به اندازه واقعی آن به فروش رسد و به اندازه واقعی آن هزینه دریافت شود. هر طرفی که این اندازه را رعایت نکند و در پی سود بیشتر اقدام به تغییر این قانون کند معامله از نظر اسلامی باطل است و باید خسارتی پرداخت شود.

مورد مهم دیگر در احکام شرعی خرید و فروش این است که جنس یا خدمت خرید و فروخته شده، باید ضرر جانی و مالی برای فرد ثالث و حتی خود فرد نداشته باشد. به طور مثال شما حق ندارید جنسی را بخرید که با استفاده از آن خودتان را بکشید و یا بخواهید دیگران را تهدید کنید. از این رو این گونه اجناس تحت شرایط خاص و با ضمانت های خاصی خرید و فروش می شود تا بتوان از عدم رسیدن آسیب، مطمئن شد.

مورد مهم دیگر این است که اسلام برخی از اجناس را مخصوصا در قسمت خوراکی ها، حرام اعلام کرده است. از این رو خرید و فروش این اجناس به طور کلی ممنوع و حرام است. اجناسی مانند مشروبات الکلی، گوشت های حرام و . از نظر اسلام حرام بوده و هیچ توجیهی برای تجارت آن وجود ندارد.

مورد دیگر این است که در اسلام، ربا حرام است. یعنی بهره کشیدن روی پولی که قرض داده می شود. در این جا اسلام مخالفت خود را با کالا قرار گرفتن پول اعلام می کند و همین موضوع باعث می شود کمی در مورد حکم شرعی فارکس محتاط عمل کنیم و درباره آن شک نماییم. به نظر می رسد در بازار فارکس این پول و سرمایه است که به عنوان کالا مطرح می شود و در دید اول، بازار فارکس می تواند حرام باشد. اما آیا واقعا این چنین است؟ در ادامه بیشتر با این موضوع آشنا خواهیم شد. (2) و (3)

تطبیق حکم شرعی فارکس با احکام اسلامی

همانطور که گفتیم بازار فارکس، بازار تبادل ارز های بین المللی و مطرح دنیا است و از طرفی اسلام با کالا قرار گرفتن پول مخالف است. بنابراین عملا به نظر می آید که حکم شرعی فارکس منفی باشد و آن را منفی بدانیم. اما این واقعیت ماجرا نیست. در داستان ربا و بهره آن، فرد قرض دهنده پول هیچ کاری انجام نمی دهد و این فرد قرض گیرنده است که باید سعی کند علاوه بر اصل پول، سود آن را نیز تامین کند. اما در بازار فارکس داستان معاملات حرام از دیدگاه اسلام اینگونه نیست. در واقع در این بازار یک ارز با ارز دیگر مبادله می شود و به نوعی عملی مانند صرافی صورت می گیرد.

بحث بازار فارکس این جاست که شما با توجه به هوش اقتصادی و تجاری خود می توانید حدس بزنید بجای داشتن دلار می توانید یورو داشته باشید و یورو می تواند سود بیشتری به شما برساند. این جا هیچ طرف در ضرر نخواهد بود. بلکه شما خود را سوار بر بازار اقتصاد کرده اید و بر اساس نمودارها و آمار و جداول مختلف مشخص می کنید تبادل بین کدام دو ارز می تواند برای شما مفید تر و سودآور تر باشد. از این رو عملا می توان گفت که بازار فارکس، ارز را دست مایه سود قرار نمی دهد بلکه این نسبت های بین ارزهاست که سودسازی می کند و باعث می شود که فرد سود یا ضرر داشته باشد.

بنابراین می توان گفت در بازار فارکس چیزی برخلاف موازین شرعی وجود ندارد و نشانه ای نمی توان پیدا کرد که نشان دهد این بازار برخلاف شرع باشد. از این رو حکم شرعی فارکس این است که این بازار حلال است و فعالیت در آن آزاد و هیچ مشکلی از این نظر وجود ندارد. اما با این وجود گاهی در گوشه کنار صفحات مجازی می شنویم که بازار فارکس حرام است و فعالیت در آن جایز نیست.

اولا این گونه افراد و این اخبار با اهداف خاصی منتشر می شوند. زیرا فعالیت در این بازار دست دلالان ارز را در ایران کوتاه می کند و سودآوری همیشگی را برای آن ها ندارد. از طرف دیگر همیشه طرفداران آتشی و تقدس های خشک در طول تاریخ وجود داشته اند. اما از این سخنان نباید اینگونه برداشت شود که بازار فارکس کاملا بی اشکال است. در ادامه به موارد حرام بودن در حکم شرعی فارکس می پردازیم. (2)

در چه شرایطی حکم شرعی فارکس حرام می شود؟

نکته مهمی که مراجع تقلید و به طور کلی اسلام درباره حکم شرعی فارکس ذکر می کند این است که این سرمایه گذاری به شکل آنلاین است و این ارتباط مجازی می تواند زمینه های حرام بسیاری را به وجود بیاورد. به طور مثال کارگزاری های آنلاینی وجود دارند که به نام سرمایه گذاری در فارکس، سرمایه مردم را در بازارهای قاچاق و اسلحه وارد می کنند و از این راه سود حاصله را به مردم بر می گردانند.

در این حالت کاربرد اشتباه از نام فارکس و همچنین سوء استفاده از این بازار، باعث می شود که ضرری به بخشی از جامعه برسد و بر اساس نکته گفته شده در بالا در صورت رسیدن زیان به کسی یا گروهی، آن معامله باطل است.

از طرفی دیگر برخی از این کارگزاری ها به شکل قمار و شانس به این بازار وارد شده اند و این دید را به مشتریان خودشان القا می کنند. از آنجایی که قمار در اسلام حرام است، از این رو می توان گفت که این گونه دید در بازار فارکس نیز حرام است. بنابراین به طور کلی می توان گفت که حکم شرعی فارکس بستگی به نوع کاربری آن دارد. اگر سود حاصل از آن یا نحوه سرمایه گذاری از آن باعث ایجاد مفسده ای شود این بازار حرام می شود.

نکته مهم دیگری که دوباره باید بر آن تاکید کرد این است که در این بین انتخاب کارگزاری مناسب و مطمئن می تواند پاک و سالم بودن سرمایه گذاری شما را تامین کند. آنلاین بودن و همچنین نبود ارتباط مستقیم، پیدا کردن این کارگزاری را سخت تر می کند. اما به هر حال برای کسانی که اسلام و نظرات آن برایشان مهم است، واجب است که در انتخاب کارگزاری، فارغ از مسائل مالی آن دقت داشته باشند.

البته در این مسیر بهتر است ارگان های اسلامی و دولتی وارد شوند و با در نظر گرفتن شرایط اسلامی، برخی از کارگزاری ها را معرفی کنند تا این بار بزرگ از دوش سرمایه گذار برداشته شود و عملا با اطمینان قلبی بیشتری افراد وارد این بازار پر سود شوند. (2)

برخی از نظرات مراجع تقلید در باب حکم شرعی فارکس

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی)

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی)

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی)

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی)

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی)

همانطور که مشاهده می کنید جز رهبر اسلامی ایران که با رعایت شرایطی، رای به جایز بودن بازار فارکس داده است، سایر مراجع چندان به این بازار خوشبین نیستند. یکی از دلایلی هم که خود بانک مرکزی ایران در این بازار حضور دارد را می توان نظر نسبتا مساعد رهبری در این باب دانست. اما به طور کلی یادتان باشد که شما مرجع تقلیدی برای خودتان دارید و فارغ از هر گونه استدلال و دلیل، باید بر مسیر گفته های این مرجع قدم بردارید. (2)

آیا بورس قمار است؟ حکم شرعی بورس چیست؟ (+ویدئو)

چه شما در بازار بورس فعالیت کنید و چه نکنید یکی از سوالاتی که حتما برای شما ایجاد شده یا از شما پرسیده‌اند این است که:

آیا بورس قمار است؟

آیا بورس حرام است؟

حکم شرعی بورس چیست؟

حکم شرعی فعالیت در بورس چیست؟

در این ویدئوی آموزش بورس تلاش شده است تا نگاهی به قمار در کنار بازار بورس داشته باشیم و ببینیم آیا چنین چیزی ممکن است یا نه؟ در این ویدئو ۷ دقیقه‌ای تمام تلاش خانه سرمایه و مهندس صابریان این بوده است که به دور از بزرگنمایی و اغراق به معاملات حرام از دیدگاه اسلام حقیقتی از بازار بورس پرداخته شود که در مورد آن کمتر صحبت شده است.

سوالات شرعی متداول در مورد بورس

۱- آیا درآمدی که از طریق معامله در سازمان بورس و اوراق بهادار به دست می‌آید – با توجه به این که شاخص بورس ممکن است دچار صعود یا نزول شود – می‌تواند یک جور قمار به شمار آید یا نه؟
۲- آیا تاریخچه بورس به قماربازان حرفه‌ای باز می‌گردد؟
۳- فرق بین قمار و معاملات حرام از دیدگاه اسلام سازوکار بورس در چیست؟
۴- آیا مواردی در بورس وجود دارد که باعث ایجاد اشکالات شرعی در سود بورس شود؟

پاسخ به این سوالات توسط مرجع تقلید آیت الله مکارم

درآمد و کسبی که از طریق بورس و خرید و فروش اوراق بهادار بدست می‌آید – با وجود امکان کم یا زیاد شدن شاخص بورس – قمار محسوب نمی‌شود.
فرق قمار و بورس در این است که در قمار، خوردن مال به باطل صورت می‌گیرد. یعنی بدون مجوز یا عقود شرعی است. ولی در بورس اگر بر اساس عقود شرعی و اسلامی عمل شود خرید و فروش بی اشکال است.
از نظر اسلام انجام هر نوع معاملات – مانند بورس، خرید و فروش سهام و… – یا اینکه کسی کار خود را خرید و فروش سهام قرار دهد در صورتی که عقود و معاملات صوری نباشند، مطابق با احکام شرع و قوانین باشند، فروشنده واقعا مالک باشد یا از طرف مالک وکیل باشد و خریدار واقعا مالک و صاحب جنس خریداری شده شود، اشکال ندارد.

پاسخ به این سوالات توسط مرجع تقلید آیت الله خامنه‌ای

بورس‌ بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرد. بنابراین بورس فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی مهم این است که باید معاملات در بورس نامشروع و خلاف قانون نباشند؛ در غیر این صورت حرام است.

سلام و عرض ادب بنده مدت حدود 8 ماهه که داخل بورس ایران فعالیت دارم، و علاقه ی زیادی به بورس و معاملات بورس پیدا کرده ام و دارم از لحاظ آموزش هم کاملا خودمو به روز میکنم، اما همش دودل هستم که نکنه سود از راه بورس از لحاظ شرعی حرام و مشکل داشته باشه، احساس میکنم وقتی من سود میکنم یکی دیگه ضرر میکنه در ان سوی معامله، و سود من از جیب دیگری بدست میاد با این اوصاف میشه راهنمایی بفرمایید بعدشم اگه من به علم بورس تسلط داشته باشم و بتوانم در طول روز یک سهمی رو خوب خرید کنم و در طول همان روز خوب بفروشم حلاله، اگه کسی بهم خبر بده یا از طریقی خبر دار بشم که مثلا فلان سهم آینده ی خوبی دارد و برای خرید مناسب هستش اگه ورود کنم حکمش چیه، تورو خدا منو از دودلی دربیارین،

عالی بود . ممنونم .من خودم طلبه هستم و مدتی هست که اموزش های بورس رو دیدم .متاسفانه خشکه مذهب های نا اگاه در مورد بورس چنین تصوری دارند و با تبلیغ نا به جا علیه بورس دارن اقتصاد کشور رو فلج میکنن.خدا زودتر از خواب غفلت بیدارشون کنه .

سلام
کارمزدی که کارگزاری های بورس به پولی که هنوز باهاش سهم نگرفتی میدن مشکل شرعی داره؟

با سلام و احترام
منظور شما سود به مانده حساب معاملاتی است. این مورد بر اساس مجوز شرکت‌های کارگزاری از سازمان بورس و طبق سازوکار خاصی به سرمایه‌گذاران تعلق می‌گیرد.

دوست عزیز سلاموقتی بعضی از افراد بدون تحقیق میگن حرامه هیچ جوره نمیتونی حالیشون کنی و مرغشون یک پا دارد.
خدا عقل را برای همین مواقع گذاشته

سلام
دوست عزیز
در جواب فرمایشات شما بایستی عرض کنم
فعالیت در بورس خودش یک شغل محسوب میشه و بسیاری از این راه امرار معاش میکنند.بر پایه عرضه و تقاضا بود و همه چیز منهای برخی رانت بازی و بازیگری در برخی سهام ها، بسیار واضح و شفاف می باشد. همانند خرید و فروش کالا بود با این تفاوت که اینجا شما به جای کالا از اوراق بهادار استفاده میکنید. و سهامدار با سرمایه گذاری در هر سهمی ضمن ارسال پول و سرمایه خود به شرکت یا کارخانه اون سهم بورسی به رشد و تعالی اون کمک می کند تا به فروش اون افزوده شود و از سود کسب شده کارخانه یا شرکت بورسی شما نیز مستفیض خواهید شد.
خواهش میکنم از شما و اشخاص همانند شما که شان سازمان بورس و اوراق بهادار و معاملات داخل آن را تا این حد پایین نیاورید که آن را نوعی قمار اتلاق میکنید.تفکر خوبه اما نه از راه نادرست و کورکورانه

سلام این شرکت هایی که در بورس هستند از وام استفاده کردند؟

با سلام و احترام،
بله، دریافت تسهیلات بانکی یکی از روش هایی است که شرکت ها برای تامین مالی استفاده می کنند.یک راه ساده این است که در صورت سود و زیان شرکت ها، قسمت هزینه مالی در صورتی که صفر نباشد به معنی دریافت تسهیلات بانکی در شرکت بوده که هزینه بهره وام تحت عنوان هزینه مالی وارد صورت سود و زیان می شود.

یکمی تحقیق بد نیست مومن ، حداقل برو روال کار بورس رو ببین که اینقدر ناشیانه نظر ندین ، حلال ترین بازار مالی در ایران به نظر بنده بورس هست

ایا خرید فروش سهام با استفاده از ربات در جهت سریع خریدن سهام باشد صحیح است و اشکالی ندارد که این کار را انجام بدهیم

با سلام و احترام
در حال حاضر استفاده از ربات یا اکسپرت در نرم‌افزار مفید تریدر صرفاً به جهت مقاصد تحلیلی امکان‌پذیر بوده و قابلیت سفارش‌گذاری ندارد. اما اطلاعات دقیقی از قوانین و نحوه خرید و فروش سهام به واسطه سایر ربات‌ها و پلتفرم‌های معاملاتی در دسترس نیست. جهت کسب اطلاعات دقیق‌تر با کارشناسان سازمان بورس و اوراق بهادار تماس حاصل فرمایید.

آدم ب عقل شماها واقعا شک میکنه که ندونسته میگین حرامه
یه سر ب سایت حضرت اقا بزنید یا یه سرچ کوچیک تو گوگل، ویدیو توصیه حضرت اقا ب سرمایه گذاری در بورس و… میاد

باریکلا به عقلت lol

دوست عزیز سلاموقتی بعضی از افراد بدون تحقیق میگن حرامه هیچ جوره نمیتونی حالیشون کنی و مرغشون یک پا دارد.
خدا عقل را برای همین مواقع گذاشته

عرض معاملات حرام از دیدگاه اسلام سلام و ادب و احترام خدمت یکایک عزیزان.
بنده همه حضار رو به تفکر و تامل عمیق تر نسبت به مسئله دعوت میکنم.در این زمینه بهتره از مثال استفاده کنم.
همگی به اتفاق قبول داریم که ایده آل ترین حالت برای سودبردن از عرضه اولیه اونه که شما تاآخرین لحظه ای که قیمت سهام افزایش پیدامیکنه سهام رو نگه دارید و به محض اونکه میخواد با کاهش قیمت مواجه بشه،اون رو به فروش بزارید.تا به حال شده به این فکر کنید که خریدار سهام شما که بعداز خریدن سهام در سراشیبی ضرر قرار میگیره چه میشه؟!به عبارتی سود شما حاصل از ضرر یه نفر دیگه است و شما یه جورایی سودتونو مدیون ضرر دیگری هستید. البته بنده عرض کردم ایده آل ترین حالت و این مثال تنها حالتی بود که مسئله به شکل واضح تری بیان بشه و ممکنه یه سری واسطه هایی هم این وسط قرار بگیرن لذا شما مثال رو به عنوان کلیت مدنظر قرار بدیدوبدیهی است تحلیل سایر حالات بر عهده شما است!

لذا با این اوصاف در خرید و فروش سهام به شکل کوتاه مدت، سود و زیان ها به هم وابسطه اند و هر بار این ضرر متوجه یک شخص خاص خواهد شد.

درست نفر بعدی که سهام از تو میخره ضرر میکنه، ولی اولا اون فرد باید عقل داشته باشه و هر سهامی نخره بچه صغیر نیست که بزور بهش بدن و سهام فکر پاش رفته رو باید بخره، بعد هم اون شخص در هر صورت سود میکنه یک جور میگی با کاهش قیمت مواجه میشه انگار میخواد ضرر میلیاردی بکنه، و تو قمار پول کار نمیکنن باهاش ولی تو بورس پول باهاش تولید انجام میشه و به گردش در میاد، و کلا کسی که بلد نیست نباید تو بورس بیاد! اگه با دید شانس بیاد که اون میشه قمار